Filatelistyka i Filumenistyka
Marian Libionka
Bielsko-Biała
Ryby egzotyczne w jugosłowiańskiej miniaturze rysunkowej
Jugosłowiański przemysł zapałczany, kilka lat temu, zaopatrzył pudełka z zapałkami w etykietki, których motywem były ryby egzotyczne z rzędu zrosłoszczękich (Tetrodontiformes) żyjące w morzach południowych. Ciało tych ryb jest w części ogonowej skrócone, bocznie spłaszczone lub okrąglawe. Kości szczękowe i międzyszczękowe są zrośnięte i wyposażone w zęby przystosowane do kruszenia muszli mięczaków, którymi się te ryby żywią. Ponadto niektóre ich gatunki odznaczają się brakiem płetw brzusznych.
Trzy gatunki egzotycznych ryb z rodziny rogatnicowatych (Balistidae) oraz ustnikowatych (Chaetodontidae) znajdują się na 4 stronie okładki.
Ryby te odznaczają się wielką głową, wysuniętym do przodu pyskiem z mocnymi zębami, krępym ciałem. Pokryte są płytkami skórnokostnymi (szczególnie Balistoides conspicillum). Natomiast gatunek Balistipus undulatus wyróżnia się odmiennym ubarwieniem prążkowo-falistym w odcieniu brązowo-żółtym. Ryba ta posiada kilkanaście jasnych punktów nad pyskiem.
Długość ryb wynosi od 20 do 70 cm. Balistodes conspicillum oraz Balistipus oindatus zamieszkują Morze Śródziemne. Występują również w Atlantyku u wybrzeży zachodniej Afryki oraz u brzegów południowo-zachodniej Europy po Bretanię. W Oceanie Atlantyckim występują bardzo rzadko.
Rhinecanthus aculeatus odznacza się pięknym ubarwieniem o odcieniach żółtym, zielonym i niebiesko-fioletowym. Po obu stronach spłaszczonego ogona szereg cierni, a pod brzuchem kilka twardych ruchomych kolców. Zaatakowana przez drapieżnika morskiego, wklinowuje się w szczelinę rafy koralowej, rozstawiając kolce tak, że nie można jej wyciągnąć. Żyje w Morzu Czerwonym i w Oceanie Indyjskim. Osiąga długość ciała do 30 cm.
Ponadto prezentujemy trzy gatunki ryb egzotycznych z rzędu zrosłoszczękich (Tetrodontiformes) z etykiet zapałczanych wydanych w Jugosławii. Ryby te należą do rodziny ustnikowatych (Chaetodontidae), nazwanych także rybami koralowymi. Gatunki – Chaetodon ephippium i Chaetodon ornatissimus należą do podrodziny Chaetodontinae, natomiast gatunek – Holacanthus ciliaris należy do podrodziny Pomacanthinae.
Zwykle ryby te są ubarwione bardzo jaskrawo, co ułatwia im maskowanie się na tle wodorostów przed drapieżnikami morskimi. Posiadają ciało wysokie i krótkie, silnie spłaszczone, głowę dużą, mały pysk oraz wypukłe oczy. Ich długość wynosi od 6 do 15 cm, a ciężar od 100 do 300 g. Zamieszkują szelf zachodniej Afryki od Senegalu po Angolę w pobliżu Wysp Zielonego Przylądka. Żyją wśród1 raf koralowych. Odznaczają się bardzo małą ruchliwością. Odżywiają się drobną fauną denną.
|
|
Balistodes conspicillum |
Balistipus undulatus |
|
|
Rhinecanthus aculeatus |
Chaetodon ephippium |
|
|
Chaetodon ornatissimus |
Holacanthus ciliaris |
|