Bardzo często pierwszymi mieszkańcami terrarićw, obok krajowych gatunków płazów i gadów, są żółwie wodne. Najczęściej są to sprowadzane głównie z NRD młode egzemplarze żółwia czerwonolicego (Pseudemys scripia elegans). W poniższym artykule omówię więc ogólne wskazówki hodowlane dotyczące tego oraz pokrewnych mu gatunków żółwi wodnych. Ojczyzną żółwia czerwonolicego są rozległe terytoria USA, a zwłaszcza ich wschodnie stany. Żółw ten, jak i szereg innych często spotykanych w niewoli gatunków, należy do obszernej, bo liczącej 76 gatunków rodziny żółwi błotnych (Emydidae). Nazwa tej rodziny pochodzi od występującego na terenie naszego kraju, bardzo rzadkiego i znajdującego się pod ochroną prawną, żółwia błotnego (Emys orbicularis L.). Przedstawiciele rodziny żółwi błotnych charakteryzują się płaskimi pancerzami, w odróżnieniu, od znanych żółwi lądowych, których pancerze są, silnie wysklepione. Pancerz składa się z dwóch części: grzbietowej zwanej puklerzem lub karapaksem oraz brzusznej, zwanej plastronem. Karapaks z plastronem połączone są sztywno; jedynie u nielicznych gatunków (np. u naszego żółwia błotnego) połaszenie to jest elastyczne, zbudowane z chrząstki wspomaganej ścięgnami. Pancerz żółwia składa się z dwóch warstw: wewnętrznej – kostnej i zewnętrznej – rogowej. Warstwa kostna zbudowana jest z płytek połączonych szwami. Częściowo przyrośnięte do niej są pas barkowy, żebra oraz wyrostki kręgów. Warstwa rogowa również zbudowana jest z płytek, lecz tak ułożonych względem płytek kostnych, że ich połączenia nie nakrywają się. Takie ich ułożenie zwiększa wydatnie wytrzymałość mechaniczną pancerza. Głowa u żółwi błotnych jest stosunkowo masywna oczy małe, a szczęki jak u wszystkich współczesnych gatunków bezzębne. Szyja, stosunkowo długa i ruchliwa, pokryta jest skórą miękką i bez łusek. Nogi są mocne z wyraźnie zaznaczonymi, połączonymi błoną pławną palcami, zaopatrzonymi w silne pazury, pomocne przy rozrywaniu zdobyczy. Emydidae – żółwie błotne są szeroko rozpowszechnione na całym świecie. Występują od Europy – najdalej na północ wysuniętym gatunkiem jest Emys orbicularis L. – poprzez północną Afrykę aż do Azji i dalej do obu Ameryk, gdzie żyje ich 9 rodzajów z 37 gatunkami (z czego tylko 3 w północnej części Ameryki południowej). Właśnie amerykańskie gatunki są najczęściej spotykane w hcdowli z racji najładniejszego ubarwienia. Do żółwi najczęściej hodowanych w niewoli należą następujące rodzaje: Emys, Clemmys (np. żółw kaspijski – Cl. caspica, Cl caspica var. rwulata, Cl. leprosa, Cl. gutta i inne), Pseudemys (np. żółw czerwonolicy Ps. scripta elegans), Malaclemys (np. terrapena diamentowa – Malaclemys terrapin) i Chrysemys (np. Crysemys picta). Przedstawiciele trzech ostatnich rodzajów bywają niekiedy określani wspólnym mianem żółwików ozdobnych. Wszystkie żółwie błotne należą do miłych i niekłopotliwych pensjonariuszy terrariów pod warunkiem zapewnienia im odpowiednich warunków bytowania. Pomieszczenia. Wymienione powyżej rodzaje żółwi mogą być z powodzeniem, hodowane w terrariach z dużymi basenami wodnymi, czyli w akwaterrariach. Muszą to być pomieszczenia raczej większe, w których część lądowa stanowi 1/4 do 1/3 całej powierzchni, a zbiornik wodny powinien mieć wymiary około. 50×80 cm. Wskazane jest by basen miał od spodu otwór spustowy, zabezpieczony korkiem iub kranem, dla ułatwienia wymiany wody. Jest to o tyle ważne, że żółwie należą do zwierząt bardzo brudzących wodę i częsta jej wymiana jest konieczna, by nie dopuścić do zatruć, ropienia oczu itp. schorzeń. Dno takiego zbiornika powinno być gładkie, bez żwiru i kamieni, dla ułatwienia utrzymania czystości. Część lądową można wykonać z płaskiej płyty kamiennej, a w większych pomieszczeniach zbudować z mieszaniny: 2 części gliny + 1 część cementu + mała ilość mchu. Część ta powinna mieć łagodny spadek w kierunku wody, dla ułatwienia zwierzętom wychodzenia. Do dekoracji „lądu” użyć można kamieni, korzeni, kawałków kory i roślin. Rośliny winny być silne, o małych wymaganiach w zakresie jakości gleby i światła, np. żelazne liście (Aspidistra), paprocie. Zawsze sadzimy je w doniczkach, tak by były niedostępne dla żółwi, które niszczą rośliny przeciskając się w ich gąszczu, albo po prostu niektóre z nich nadgryzają. Z tego też względu w małych akwaterrariach lepiej z roślin zrezygnować. Do ogrzewania terrarium najlepiej nadaje się silna żarówka, spełniająca jednocześnie rolę oświetlenia. W praktyce egzamin zdały też promienniki podczerwieni. Promiennik taki powinien być zawieszony na wysokości około 66–70 cm nad częścią lądową, co umożliwi żółwiom wygrzewanie się w tym sztucznym „słońcu”. Temperatura części lądowej powinna w dzień wynosić 25- 28°C, a nocą po wyłączeniu lampy, spadać do około 18°C. Wahania dobowe temperatury są wskazane, gdyż naśladują jej periodyczne zmiany w przyrodzie. Temperatura wody w basenie powinna w dzień wynosić około 23-25°C i do jej utrzymania nie potrzeba zwykle dodatkowych urządzeń oprócz wymienionej lampy – promiennika. Jedynie w bardzo dużych terrariach konieczne jest stosowanie dodatkowej grzałki, takiej jaką powszechnie używa się w akwarystyce. Pokarm. Żółwie wodne z nielicznymi wyjątkami, są zwierzętami drapieżnymi. Pokarm pobierają pod wodą, polując najczęściej z ukrycia na wszystko co jest od nich słabsze i powolniejsze. Wbrew mniemaniu, żółwie o których mowa, poruszają się zwłaszcza w wodzie bardzo zręcznie. Ich pokarm składa się z płazów, głównie żab, traszek i ich larw (stanowi to około 50% ogółu pożywienia), rzadziej ryb, robaków i owadów oraz przypadkowo złapanych drobnych ssaków. Pokarmem uzupełniającym są rośliny i mięczaki. W niewoli żółwie wodne pokarm pobierają chętnie. Nie są bojaźliwe i karmę można im podawać „z ręki” (bezpieczniej za pośrednictwem pesety). Nie są wybredne. Jedzą żaby, pijawki i dżdżownice, małe rybki (np. słonecznice, karasie). Mniejsze egzemplarze spożywają również rureczniki (Tubifex), rozwielitki (Daphnia) i oczliki (Cyklop). Wszystkie jedzą mięso rybie z rozdrobnionych i ogrzanych do temperatury pokojowej filetów. Jako karmę uzupełniającą można podawać kawałeczki wątroby i serca wołowego, małe ilości chudego mięsa cielęcego (w ostateczności może być wołowe, natomiast nigdy wieprzowe). Z innych pokarmów stosować można ślimaki bezskorupowe, drobne ślimaki wraz ze skorupkami (źródło wapnia!) czasami kawałki sałaty. Młode żółwie chętnie jedzą pokarm suszony lub sztuczny (np. Tetra – Min). Z moich obserwacji wynika, że podawanie pokarmu 1-3 razy w ciągu tygodnia zupełnie wystarcza. Jestem zwolennikiem karmienia indywidualnego, tj. podaję każdemu żółwiowi z osobna wybrany kąsek. Jest to trochę czasochłonne, lecz daje mi pewność, że wszystkie osobniki są dostatecznie najedzone, w tym i te słabsze (młodsze). Rozmnażanie. Wszystkie żółwie bez wyjątku są jajorodne. Płeć osobnika można rozróżnić tylko u wyrośniętych egzemplarzy. Samiec ma małe zaklęśnięcia na pancerzu brzusznym oraz krótszy i bardziej tępo zakończony ogon niż samica. Otrzymanie potomstwa tych zwierząt w warunkach terraryjnych, a zwłaszcza w terrariach pokojowych należy do rzadkości. Większość opisanych przypadków miała miejsce u osobników świeżo importowanych ze środowiska naturalnego i nie była poprzedzona zalotami i kopulacją w terrarium. Odnotowano jednakże szereg przypadków otrzymania potomstwa u zwierząt hodowlanych od lat w niewoli. Miały one jednak najczęściej miejsce w dużych terrariach ogrodowych i zwykle dotyczyły rodzimego żółwia błotne go – Emys orbicularis.
Chrysemys picta
Fot.: J.Goliński
Schorzenia. Żółwie nie są zwierzętami specjalnie podatnymi na schorzenia, jednakże spotykane są pewne charakterystyczne przypadki. Wiele z nich jest wynikiem niewłaściwej pielęgnacji – nieodpowiedni pokarm i temperatura, nie przestrzeganie zasad higieny. Ogólną zasadą więc jest usunięcie przyczyny zachorowania, przed przystąpieniem do właściwych zabiegów leczniczych. Odpowiednie środki zapobiegawczo-lecznicze w połączeniu z dużą odpornością żółwi, dają prawie zawsze pozytywne rezultaty. Rany i skaleczenia spotyka się zwłaszcza u zwierząt świeżo importowanych, transportowanych w nieodpowiednich warunkach. Większe rany na częściach miękkich opatrujemy dezynfekując je przy pomocy wacika umoczonego w płynie odkażającym (roztwór nadmanganianu potasu lub rivanolu, ewentualnie brzegi rany przemywamy spirytusem). Tkanki martwicze wycinamy. Wskazane jest stosowanie zasypek (Pabiamid) lub Oxyoortu, zwłaszcza na trudno gojące się rany. Zaleca się izolowanie chorego zwierzęcia, aby uchronić je przed natarczywością i prześladowaniem ze strony pobratymców. Drobne uszkodzenia rogowej powłoki pancerza goją się zwykle same, a niekiedy dobre rezultaty daje pokrycie ich maścią Oxycort, którą jednakże należy często zmieniać. Zapalenie spojówek objawia się opuchnięciem powiek i wydzielaniem spod nich płynu surowiczego. Warunkiem pomyślnego leczenia jest utrzymanie odpowiedniej czystości wody oraz przemywanie oczu 3-5% roztworem kwasu bornego. Jedną z najgroźniejszych chorób spotykanych u żółwi jest krzywica, wynikająca z niedoboru wapnia w organizmie. Jest to typowe schorzenie fizjologiczne spowodowane błędami hodowlanymi. Chore zwierzę jest osłabione, nieruchawe. Czasami odmawia przyjmowania pokarmu. W bardziej zaawansowanym stadium choroby widoczne są wyraźnie objawy odwapnienia: mięknięcie pancerza, złuszczanie się zeń płytek rogowych, niekiedy deformacja kości kończyn. Nie podjęcie leczenia doprowadza do śmierci zwierzęcia. Leczenie polega przede wszystkim na zapewnieniu „pacjentowi” odpowiednich warunków środowiskowych i właściwej diety. Zwierzę należy możliwie często wystawiać na słońce lub naświetlać lampą kwarcową (profilaktyczne naświetlanie kwarcówką zdrowych zwierząt zalecane jest w terrariach pokojowych). Dieta powinna być wzbogacana w pokarmy zawierające dużo wapnia np. ślimaki wraz ze skorupkami, dodawanie do jedzenia zmielonych skorupek jaj kurzych. Polecane jest też podawanie farmaceutycznych preparatów wapniowych (Calcium phosphoricum) oraz witamin (A+D3, Multivitaminum, Vitaral). Leki w tabletkach należy drobno rozkruszyć i aby zapobiec wymyciu przez wodę w trakcie jedzenia wprowadzić do głębokich nacięć wykonanych np. w kawałku mięsa. Wskazane jest profilaktyczne podawanie zwierzętom zdrowym preparatów mineralno-witaminowych (Vitaral), zwłaszcza w okresie zimowym. Zdarzające się niekiedy zrzucanie z pancerza cienkich płytek rogowych bez objawów jego mięknięcia, uważane jest za objaw normalny.
Strona używa ciasteczek (cookies). Korzystając ze strony wyrażasz zgodę na używanie cookies, zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki. ..AkceptujRead More
Polityka prywatności & Cookies
Privacy Overview
This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may affect your browsing experience.
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.