Stanisław Kujawa
Z BIOLOGII REKINÓW
Pomimo że o rekinach często mówimy i czytamy, a ostatnio oglądamy je na ekranach kin („Szczęki”), to jednak wiedza o ich biologii oraz zachowaniu jest jeszcze bardzo niepełna. Świadczyłoby to o tym, że ryby te mają w sobie coś tajemniczego, nieodgadniętego. Istotnie do dzisiaj nie znamy biologii ich rozrodu., tworzenia populacji, wędrówek, osobniczych i gatunkowych obyczajów oraz roli jaką spełniają w ekosystemie morskim. Wiele jest jeszcze niewyjaśnionych problemów z dziedziny znajomości ich zmysłów (węchu, słuchu, wzroku), jak też współżycia (symbiozy) pomiędzy nimi, a rybami pilotami Nauerates ductor. Obecnie wyróżnia się blisko 330 gatunków rekinów, od najmniejszego. 40 cm Squaliclus taticcudus do I6-metrowego rekina wielorybiego Rhineodon typus, największej współcześnie żyjącej ryby. Na podstawie wieloletniej statystyki jaką prowadzi Międzynarodowe Towarzystwo Klasyfikacji Sportów w USA stwierdzono, że tylko siedem gatunków rekinów, stanowi przedmiot połowów wędkarskich. Są to: Wymienione wyżej gatunki rekinów najczęściej odławiane są równocześnie z tuńczykami i marlinami, które wędkami łowi się na te same przynęty. Znawca życia rekinów John G. Casey, pracownik naukowy Morskiego Laboratorium Rybackiego w Narragansett twierdzi, że rekiny spełniają w ekosystemie morskim tą samą rolę co wilki w biotopie lądowym. Podobnie jak wilki również atakują z zaskoczenia; atak ich jest niespodziewany dla ofiary. Rekiny należą do podgromady chrzęstnoszkieletowych (Chondrostei), do której zalicza się również płaszczki (Batoidei). W przeciwieństwie do pozostałych ryb, które składają dziesiątki tysięcy ziaren ikry, rekiny składają jej znacznie mniejsze ilości, ale za to po wylęgu młode są już całkowicie dojrzałe do samodzielnego życia. Większość gatunków rekinów rodzi młode żyworodnie. Jedne gatunki rodzą w odstępach rocznych, inne co dwa lub trzy lata, od 2-80 młodych. Pomimo bardzo dużych wysiłków i kosztów jakie przeznaczono na znakowanie tych ryb, nie znamy szlaków migracji większości gatunków rekinów. Najwięcej informacji na ten temat uzyskuje się od rybaków łowiących tuńczyki oraz ze zwrotu znaczków, którymi rekiny oznakowano. Wspomniany już wyżej dr Casey w ciągu 11 lat oznakował 14.368 rekinów, z których odłowiono zaledwie 437 osobników. Znakowanie odbywało się u wschodnich brzegów Oceanu Atlantyckiego (USA), a rekiny odławiano wokół Wysp Kanaryjskich. Szczególnie gatunki Isunes sp. i Glyphis wyróżniły się dużymi wędrówkami. Dostarczycielami znaczków (zwrotów) w 3/5 byli wędkarze-amatorzy, w 1/3 rybacy amerykańscy łowiący inne ryby, a w 1/5 rybacy innych narodowości (18 państw). Jak znikomy odsetek znaczków wraca niech świadczy fakt, iż w 1975 roku oznakowano 1.472 rekiny, z czego otrzymano tylko 54 znaczki. Do tej pory najdłuższą udokumentowaną wędrówkę „dokonał” rekin błękitny Glyphis glaucus oznakowany w okolicy Montauk Poit (Long Island), który został odłowiony u południowych brzegów Wysp Zielonego Przylądka, czyli przepłynął w linii prostej blisko 3.000 mil (4.800 km). Inne rekiny błękitne znakowane w okolicy Moriches (Nowy Jork) przepłynęły ponad 2.000 mil, a odłowione zostały u brzegów Gujany Brytyjskiej, Wysp Kanaryjskich i w Kanale La Manche. Bardzo zamienny jest czas jaki potrzebuje ten rekin na przepłynięcie wymienione odległości i wynosi on od 1 miesiąca do… 10 lat. Rekiny w wielu krajach (Chiny, Japonia, USA) stanowią ważny surowiec konsumpcyjny, a niektóre części ich ciał są uznawane za przysmak (płetwy). Np, w USA rocznie sprzedaje się ponad 30 tysięcy ton tuszek rekinich. |