Piękny szczupak półdziobowy Nomorhamphus celebensis
– Weber i Beaufort, 1922
Peter Schneider
Szczupaki zawsze były dla akwarystów atrakcyjnymi okazami. Przyczyną zainteresowania tymi rybami może być niezwykły kształt ich ciała lub też ich agresywne zachowanie. W każdym bądź razie szczupak w akwarium zawsze stanowi coś osobliwego. Szczupaki lub szczupaczki prawie zawsze usposobione są agresywnie. Natomiast Nomorhamphus celebensis nigdy nie atakuje młodych rybek, zarówno obcych jak i własnych. Ojczyzną tego półdziobaka jest wyspa Celebes (obecnie Sulawesi), gdzie spotykamy także inne gatunki tego rodzaju. Występują one w czystych potokach górskich. Dzięki szczególnemu ukształtowniu szczęki dolnej potrafią w doskonały sposób zbierać z powierzchni wody spadające owady. Odbywa się to w sposób typowy dla wszystkich szczupaków, a mianowicie przez dyskretne zbliżenie się do zdobyczy, a następnie błyskawiczne zaatakowanie. Takie pobieranie pokarmu powinno być przez nas uwzględnione tak przy hodowli w akwarium przez częstsze podawanie much, które są bardzo chętnie spożywane, przyczyniając się do dobrej kondycji ryb. Od znajomego akwarysty udało mi się otrzymać osiem okazów tego gatunku. Osobniki wyjściowe pochodziły od światowej sławy fotografika H. J. Richtera. Zajęły one akwarium o pojemności 100 litrów. Dla ułatwienia czyszczenia zbiornik nie posiada gruntu dennego. Wymagane rośliny znajdują się w małych doniczkach. Na powierzchni wody unosi się spora ilość roślin pływających, których korzenie sięgają do środka zbiornika, co jest bardzo ważne dla zapewnienia dobrego samopoczucia szczupaków. Wyzbywają się one dzięki temu swej płochliwości, stając się ufne w stosunku do osoby pielęgnującej. Przy dobrym i urozmaiconym odżywianiu półdziobaki osiągają długość 10 cm w przypadku samiczek oraz 8 cm w przypadku samców. Przedstawiciele gatunku Nomorhamphus zaliczani są do żyworodnych. Nie mają możliwości zapładniania ,”na zapas”, jak ma to miejsce w przypadku gatunków Xiphophorus i Poecilia. Po każdym miocie, który na ogół wynosi, 8-10 młodych rybek, samiczki muszą być na nowo zapłodnione przez samce.
Nomorhamphus celebensis
Okres noszenia płodu w przypadku moich rybek wynosi prawie zawsze 26 – 28 dni. Zbliżający się poród można dokładnie przewidzieć, bacznie obserwując samiczki. Przeważnie na dwa dni przed porodem ciała samiczek zaczynają konwulsyjnie drgać w nieregularnych odstępach czasu (przypomina to bóle porodowe, występujące u ludzi). Wskazane wówczas jest przeniesienie samiczki do osobnego zbiornika aż do zakończenia się porodu w celu uchronienia samiczek przed samcami. Młode rybki pojawiają się w krótkich odstępach czasu i w chwili porodu mają już długość 2 cm. Ułatwia to w znacznym stopniu sprawę ich karmienia. Po krótkiej chwili wytchnienia mogą one być karmione karmą przeznaczoną dla ryb stawowych lub też drosophilą. Nomorhamphus celebensis jest co prawda szczupakiem, lecz jego łagodne usposobienie odbiega całkowicie od znanego nam stereotypu szczupaka. Dlatego też należy go umieszczać w towarzystwie ryb o równie łagodnym usposobieniu. Ponieważ Nomorhamphus celebensis pochodzi z wód płynących, więc powinniśmy zastosować pompę filtracyjną, która wytworzy dobry prąd na powierzchni wody. W tym prądzie ryby najchętniej przebywają i tam udają się na poszukiwanie pożywienia. Do ich dobrego samopoczucia przyczynia się cotygodniowa wymiana części wody. Nomorhamphus celebensis hodowany w zestarzałej wodzie jest bardzo podatny na ichtiophtirius. Przy wyławianiu tych ryb zalecana jest ostrożność. Łatwo bowiem podczas tej czynności uszkodzić wygiętą ku dołowi szczękę dolną, która jest bardzo podatna na mykozę. Zranienia pociągają za sobą zawsze infekcję bardzo trudną do wyleczenia, która nierzadko prowadzi do zgonu. Kto lubi hodować piękne ryby, temu gorąco polecam nabycie Nomorhamphus celebensis lub innych przedstawicieli tego rodzaju. Szczupaki półdziobowe rodzaju Nomorhamphus są bardzo blisko spokrewnione z rodzajem Dermogenys, obejmującym wyłącznie gatunki o agresywnym usposobieniu.
LITERATURA: Mayer, K. Wischnath, L. Fórster, W. Żyworodne ryby ozdobne. Gatunki świata. Mergus Verlag, Melle 1985