Przybory : cylinder miarowy do 100 cm³ ; butelka do 150 cm³ z korkiem ; lejek szklany, bibuła filtracyjna oraz biureta 25 cm³ z podziałką co 0,1 cm³
Odczynniki : roztwór mydła Clarka
Analiza : Odmierzyć 100 cm³ wody. Dla wód o dużej twardości, ponad 12°n odpowiednio 50, 25, 20 lub 10 cm³ i dopełnić do 100 cm³ wodą destylowaną / kondensatem/. Jeżeli woda jest mętna przefiltrować przez bibułę, następnie wlać do flaszeczki. Napełnić biuretę roztworem mydła do punktu zerowego. Dodawać roztwór mydła po kilka kropli. Po dolaniu każdej porcji roztworu mydła należy flaszeczkę zamknąć korkiem i silnie wstrząsać. Należy powtarzać to tak długo, aż się utworzy gruba warstwa piany jednolitej, o drobnych banieczkach nie znikającej w ciągu 5 minut.
Obliczenie :Przy pomocy tabletki / z której można sporządzić wykres/ podanej w pierwszym numerze naszego dwumiesięcznika, zamienić zużycie mydła w cm³ na °n. W razie rozcieńczenia próbki wynik odpowiednio pomnożyć przez 2, 4, 5 lub 10.
Uwaga :
Metoda Clarka oznaczenia twardości całkowitej /Twc/ lepiej nadaje się do twardości niskich.
Rozcieńczenia próbki wodą destylowaną lub kondensatem, jeżeli do analizy pobieramy 10, 20, 25 lub 50 cm³ wody, stosuje się dla zachowania zawsze jednych i tych samych warunków /100 cm³/ oraz ze względu na większą dokładność oznaczenia. Dla nas hodowców jednak z uwagi na brak w domu wody destylowanej można jej nie stosować, gdyż błąd jaki wówczas popełniamy jest bardzo niewielki.
II. Twardość węglanowa i nie węglanowa
Przybory : cylinder miarowy do 100 cm³ ; kolba lub zlewka /słój/ 250 cm³ ; lejek szklany , bibuła filtracyjna , biureta 50 cm³ lub 25 cm³ z podziałką co 0,1 cm³ /normalny kwas solny/.
Odczynniki : roztwór netyloratu /indykator/ oraz 1/10 normalny kwas solny.
Analiza :
Odmierzyć 100 cm³ wody i wlać do kolby. Jeżeli woda mętna, przefiltrować przez bibułę. Dodać parę kropli indykatora, przy czym normalnie wystąpi żółte zabarwienie.
Jeżeliby pojawiło się zabarwienie nie czerwone, to woda jest zakwaszona jakimiś ściekami.
Napełnić biuretę 1/10 normalnym kwasem solnym do kreski zerowej. Dodawać kroplami kwas do wody, aż wystąpi zmiana barwy żółtej na pomarańczową /czerwoną/, przy czym kolbę /erlenmayera/ należy stale wstrząsać. Zaprzestać dodawanie kwasu, skoro tylko nastąpi zmiana barwy. Odczytać na biurecie ilość zużytego kwasu solnego w cm³.
Uwaga : Oznaczenie powinno być wykonywane o ile możności w dzień, gdyż przy świetle sztucznym trudniej rozpoznać zmianę barw. Najlepiej jest ona widoczna na białym tle.
Obliczenie :Ilość zużytego 1/10 normalnego kwasu solnego /n/10/ w cm³ przedstawia twardość węglanową w milirównonośnikach na litr, pomnożona przez 2,8 – twardości węglanowej w stopniach °n.
Twardość nie węglanowa = twardość całkowita – twardość węglanowa
/Twn = Two – Tww/
Oprócz w/wym. Sposobu oznaczenia twardości wody, istnieje jeszcze cały szereg innych metod, które zostaną omówione w następnych numerach /dwumiesięcznika/. Niezależnie od metod oznaczania twardości wody będą również omawiane sposoby oznaczenia innych składników znajdujących się w wodzie.