Jan Widuto
W AKWARIUM MOŻNA HODOWAĆ Korzystając ze swojej wieloletniej praktyki w prowadzeniu hodowli różnych organizmów wodnych w akwarium, chciałbym się podzielić z innymi, zwłaszcza młodszymi akwarystami swoim doświadczeniem w tym tak pięknym hobby. Większość akwarystów hoduje w swoich akwariach przede wszystkim ryby, rzadziej rośliny wodne, bardzo mało zwracając uwagi na możliwości hodowli w akwarium innych, nieraz bardzo interesujących, przedstawicieli świata wodnego. Hodowla drobnych zwierząt słodkowodnych może nie jest tak efektowna wizualnie, jak hodowla kolorowych rybek, nie mniej jednak przy umiejętnym jej prowadzeniu może dostarczyć wielu ciekawych i pouczających spostrzeżeń z życia mieszkańców naszych wód. Należałoby na początku się zastrzec, że wspólna hodowla ryb akwaryjnych i innych zwierząt wodnych jest bardzo trudna, lub wręcz niemożliwa, z uwagi na pożeranie czy niszczenie tych zwierząt przez ryby. Natomiast sama hodowla różnych zwierząt i roślin wodnych daje nieraz znakomite rezultaty, dostarczając przy tym wiele satysfakcji prowadzącym taką hodowlą. Znakomicie do hodowli w akwarium nadają się krajowe ślimaki i małże. Hodując je możemy nie tylko poznać wiele nieznanych nam gatunków, ale także obserwować ich tryb życia i zachowania się. Możemy zobaczyć jak ślimaki potrafią oczyszczać szyby akwarium z nalotu glonów, w czym doskonale mogą zastąpić mechaniczne oczyszczanie szyb za pomocą gąbki lub żyletki. Dokonują tego dzięki zeskrobywaniu glonów za pomocą schitynizowanej tarki z ząbkami umieszczonej na języczku. Możemy też przeprowadzać obserwacje w akwarium nad rozmnażaniem się ślimaków, składaniem jaj w galaretowatych otoczkach, rozwijaniem się młodych okazów. U małży (skójki, szczeżuje, groszkówki, kulkówki czy osiadłe racicznice) możemy obserwować w akwarium proces filtrowania wody, wciągania jej przez syfon wlotowy, a wypuszczanie przez syfon wylotowy. Mogą więc one spełniać rolę filtru biologicznego, oczyszczać wodę w akwariach z zakwitów glonów lub nadmiernej zawiesiny i doskonale zastępować filtr mechaniczny. Nie należy wpuszczać do akwarium dużych okazów skójek i szczeżuj, gdyż poruszając się ryją one głębokie bruzdy na dnie. Zarówno ślimaki jak i małże można hodować wspólnie z rybami, jedynie większe skójki i szczeżuje nie są pożądane, gdyż rozmnażając się wytwarzają pasożytujące na rybach larwy (glochidium). Doskonale w akwariach hoduje się stułbie, które najlepiej dokarmiać żywym planktonem, złowionym za pomocą siateczki w jeziorze lub stawie. Po dodaniu planktonu można zobaczyć jak stułbie unieruchomiają swoje ofiary za pomocą parzydełek umieszczonych na ramionach, następnie silnie pęcznieją od pochłanianego pokarmu oraz zaczynają pączkować. Przy większej liczbie stułbi wszystkie organizmy należące do zooplanktonu szybko zostają wytępione. Należy więc hodowlę co pewien czas uzupełnić żywym zooplanktonem. Z form planktonowych w akwariach można hodować rozwielitki. Szczególnie do tego celu nadają się duże formy stawowe Daphnia magna i Daphnia pulex, które podobnie jak małże filtrują wodę. W ciągu kilku dni większa liczba rozwielitek potrafi oczyścić wodę w akwarium z zielonego zakwitu glonów. Mogą one podobnie jak i małże zastępować filtr mechaniczny w akwariach. Należy jednak się zastrzec, że ryby bardzo szybko zjadają żywe rozwielitki w akwarium. Można temu zapobiec odgradzając kącik w akwarium, gdzie będą same rozwielitki, przegrodą najlepiej z gęstej firanki, przez którą ryby nie mogą się przedostać, natomiast woda ulega wymianie. Tam, gdzie są ryby, jest dużo bakterii z odchodów ryb oraz zawiesiny z glonów, którymi odżywiają się rozwielitki. Rozwielitki przy dostatecznej ilości pokarmu rozmnażają się w szybkim tempie, dając co kilka dni nowe mioty młodych okazów. Okazy te, gdy otworki w przegrodzie są dostatecznie duże, mogą przedostawać się przez nią i stanowić pożywny pokarm dla ryb. Dużo ciekawych obserwacji może dostarczyć wpuszczenie do akwarium pająka-topika, którego można złowić w drobnych zbiornikach wodnych. Jest on drapieżnikiem, więc trzeba mu dawać co pewien czas do akwarium jako pokarm żywe organizmy takie, jak jętki, ważki, rozwielitki, czerwone żyjące na dnie larwy komarów (Chironomidae). Pająk topik buduje z pajęczyny duży dzwon podwodny, który wypełnia powietrzem. Wygląda to jak srebrna kula. W tym ukryciu topik składa jaja i opiekuje się potomstwem. Ładny efekt daje wpuszczenie do akwarium wodopójek (Hydracarina). Są to nieduże pajęczaki posiadające nieraz bardzo ładne bordowe” zabarwienie. Można też hodować w akwarium chrząszcze i pluskwiaki, z których większość jest drapieżnikami. Takim drapieżnikiem jest chrząszcz-pływak żółtobrzeżek zarówno w postaci larwalnej jak i dojrzałej, przy czym jako larwa używa przy polowaniu kolców jadowych, którymi zatruwa swoje ofiary. Hodując w akwarium larwy ważek, jętek oraz innych owadów wodnych możemy obserwować przeobrażanie się stadiów larwalnych w poczwarkę i okaz dojrzały (imago). Po wylocie dojrzałe okazy mogą złożyć na powierzchni wody jaja w postaci charakterystycznej kładki lub kokonu. Doskonale rosną i rozwijają się w akwarium przeźroczyste larwy komara wodzienia (Chaoborus), które utrzymują się w toni wodnej w pozycji poziomej dzięki widocznym ciemniejszym pęcherzom hydrostatycznym. Przy karmieniu zooplanktonem, larwy szybko rosną, przepoczwarzają się i wylatują w postaci samców, z pięknym pióropuszem czułek, lub mniej okazałych samiczek. Ciekawe obserwacje można przeprowadzić nad larwami ważek; które są drapieżnikami. Czatują one na swoje ofiary i łapią je szybko wyrzucając do przodu gębowy narząd chwytny – maskę. Hodując w akwarium drapieżniki należy uzupełniać co pewien czas hodowlę mniejszymi zwierzętami służącymi im jako pokarm. Dużo satysfakcji może dostarczyć hodowla w akwarium chruścików – owadów, które w postaci larwalnej budują domki z różnego materiału jak piasek, żwir, muszelki ślimaków, części roślin. Przyniesione do akwarium chruściki bezdomkowe zaczynają budować domki w akwarium, wykorzystując materiał, jaki w nim znajdą. Każdy gatunek chruścika ma charakterystyczny tylko dla niego sposób budowy domku. Niemniej ciekawe obserwacje można przeprowadzić hodując krajowe rośliny wodne. Większość roślin wodnych, a nawet błotnych nadaje się do hodowli w akwariach. U niektórych roślin możemy obserwować różnolistność. Innego kształtu są liście zanurzone, innego pływające i wynurzone, jak chociażby u strzałki wodnej (Sagittaria sagittifolia) lub jaskra wodnego (Batrachium aquatile). Dobre wyniki daje hodowla krasnorostu (Hildebrandia rivularis), który w naturalnych warunkach najczęściej występuje w czystych, szybko płynących rzekach. Umieszcza się tam na kamieniach w postaci plech, które wyglądają jak plamy pomalowane czerwonym tuszem. W akwarium krasnorost ten wygląda bardzo okazale, dając jaskrawe bordowe zabarwienie. Potrafi on w warunkach akwaryjnych przyrastać pokrywając całą powierzchnię kamienia. W akwarium można hodować rośliny pływające po powierzchni wody, w toni wodnej jak i zakorzenione. Do jednych z najbardziej interesujących roślin wodnych należy pływacz zwyczajny (Utricularia wulgaris). Jest to roślina mięsożerna, posiada pęcherzyki łowne, w które łowi najczęściej drobne organizmy zooplanktonu. Trawi te organizmy, wykorzystując szczególnie związki azotowe do budowy swojego ciała. Roślinę tę w warunkach naturalnych można spotkać w płytkich, zarastających jeziorach o kwaśnym odczynie wody. To tylko niektóre z obserwacji, jakie można poczynić hodując w swoim akwarium krajowe rośliny i zwierzęta wodne; nauczyć się rozpoznawać poszczególne gatunki, poznać ich tryb życia i zachowania. Hodując różne rośliny i zwierzęta w akwarium nauczymy się utrzymywać równowagę biologiczną w małym zbiorniku wodnym, jakim jest akwarium. Prowadząc hodowlę nie należy zbytnio w nią ingerować; należy jedynie uzupełniać wyparowaną wodę i usuwać organizmy, które nadmiernie rozmnożyły się. Pożądane jest, by na dnie znajdowała się pewna ilość mułu oraz resztek roślin i zwierząt, które stanowią pokarm i kryjówki dla wielu hydrobiontów. Na zakończenie przyznam się, że mnie osobiście jako zapalonemu akwaryście najwięcej satysfakcji daje hodowla i obserwacje trybu życia innych organizmów wodnych z naszej rodzimej flory i fauny, chociaż na początku zaczynałem też jak większość akwarystów od hodowania ładnych kolorowych rybek akwaryjnych. |