ANTONI P. TABACKI
WSPÓŁPRACA AKWARYSTÓW W hodowlach akwariowych często spotkać można wiele gatunków zwierząt, które dostały się do nich przypadkowo z pokarmem pochodzącym z naturalnych zbiorników. Na łamach naszego czasopisma ukazało się w przeszłości szereg artykułów na temat takich zwierząt. Czytelnicy mieli okazję zapoznać się z biologią, budową i stanowiskiem systematycznym tych niepożądanych lokatorów akwariów. Literatura akwarystyczna zawiera wiele szczegółowych wskazówek na temat ich zwalczania. Natomiast wielu akwarystów zapewne nie wie, że zwalczane przez nich zwierzęta są bardzo przydatne w nauczaniu biologii w szkołach podstawowych i liceach ogólnokształcących. Zdarza się bardzo często, że szkoły nie są w stanie zdobyć pewnych materiałów hodowlanych we własnym zakresie. Dlatego też niemal wszystkie niepożądane dla akwarysty gatunki zwierząt będą zawsze chętnie przyjmowane przez nauczycieli biologii do pracowni biologicznych. Współpraca akwarystów zrzeszonych w PZA ze szkołami jest bardzo pożądana. Jej formy i zakres mogą rozwijać się i urozmaicać w zależności od potrzeb i inwencji zainteresowanych stron. Oprócz dostarczania szkołom materiałów zarodowych do hodowli, akwaryści mogą sprawować pieczę nad hodowlami szkolnymi, wyrażającą się w pomocy przy urządzaniu i pielęgnowaniu hodowli oraz w starym służeniu radami i wskazówkami. Akwaryści powinni wiedzieć, że nawet bardzo gruntownie wykształcony nauczyciel biologii nie zawsze ma odpowiednie przygotowanie do prowadzenia hodowli akwariowych. Programy uniwersyteckich studiów biologicznych nie obejmują bowiem akwarystyki. Wiadomo również jak rozległy jest ten kierunek biologii. W naszym kraju, gdzie akwarystyka nie jest przedmiotem studiów uniwersyteckich, jedynymi specjalistami w tej dziedzinie są akwaryści, którzy swoją pasję życiową traktują nie tylko jako działalność praktyczną, ale także jako przedmiot teoretycznych dociekań i studiów. Tacy akwaryści powinni swoją wiedzą i doświadczeniem praktycznym promieniować, a szkoła może być bardzo wdzięcznym polem ich społecznie użytecznego działania. Zakres hodowli szkolnych określają wyraźnie programy nauczania biologii. Pobieżny przegląd tych fragmentów programów pozwoli na lepsze zorientowanie się w zakresie treści interesującej nas współpracy. Aktualny program nauczania biologii zaleca prowadzić w pracowniach biologicznych następujące hodowle zwierzęce: pierwotniaki (pantofelek i inne gatunki), jamochłony (stułbie), robaki płaskie (wypławek), plankton (rozwielitki i oczliki), skorupiaki (długotrwała hodowla raka, ośliczki), owady wodne (kałużnica, pływak żółtobrzeżek), ślimaki wodne (hodowla długotrwała), małże (szczeżuja), ryby (długotrwała hodowla ryb akwariowych), żaby (okresowa hodowla żab, kijanek), aksolotle (długotrwała hodowla). W programie klasy V szkoły podstawowej sprecyzowano nawet bardzo wyraźnie jakie rośliny akwariowe dzieci powinny poznać. Są to: moczarka, rogatek, wywłócznik i walisneria. Wszystkie wyżej wymienione zwierzęta hodowane są w akwariach. Wielu akwarystów ma nawet spore zasoby doświadczenia związanego z ich hodowlą. Poza tym koledzy akwaryści dysponują gruntowną wiedzą praktyczną w posługiwaniu się technicznymi środkami, niezbędnymi także w wielu innych hodowlach poza rybami. Połączenie wiedzy akwarystycznej z praktyką i doświadczeniem hodowlanym może przynieść bardzo wymierne efekty we współpracy akwarystów ze szkołami. Można żywić nadzieję, że akwaryści współpracujący ze szkołami wpłyną nie tylko na poprawę efektywności nauczania biologii w szkołach, ale staną się także wychowawcami nowych pokoleń światłych akwarystów. Szkoły nie wiedzą czego mogą oczekiwać od akwarystów, or>! z kolei nie znają potrzeb szkół w zakresie hodowli akwariowych. Warto więc, by terenowe koła PZA uwzględniły w swoich plonach współpracę ze szkołami, jako stały element społecznego oddziaływania na środowisko, w którym pracują. |