W kwietniu bieżącego roku w mieście Orebro odbyło się doroczne święto szwedzkiego czasopisma akwarystycznego „Akvariet”. Gospodarzem uroczystości było stowarzyszenie akwarystów „Solskop” w Orebro, obchodzące w obecnym roku piętnastolecie swego istnienia. W uroczystości udział wzięli przedstawiciele organizacji akwarystycznych z sześciu krajów: Danii, Norwegii, Polski, Republiki Federalnej Niemiec, Szwecji i Wielkiej Brytanii.
Jednym z głównych punktów programu było wręczenie dorocznej nagrody „Oskara”, przyznawanej za szczególne zasługi na polu działalności akwarystycznej. Tegoroczną laureatką została p. Britt-Marie Sundstrom. Jest ona członkiem stowarzyszenia akwarystów w Geteborgu i aktywnym współpracownikiem redakcji czasopisma ,,Akvariet”. Dała się poznać zwłaszcza jako doskonały tłumacz literatury fachowej. Werdykt przyznający p. Sundstrom nagrodę – wyróżnienie ogłosił wydawca czasopisma „Akvariet” p. Gunnar Lundin.
Dodatkową atrakcję dla zebranych stanowiła wystawa akwarystyczna zorganizowana przez członków stowarzyszenia „Solskop” z okazji obchodzonej rocznicy.
Stoją od iewej: Ake Vestlund, Edvin Brorsson – nestor akwarystów szwedzkich, Britt-Marie Sundstrom – odznaczona tegorocznym „Oskarem”, oraz Kari E. Ericson.
Fot. L. Lundin
Opracowano na podstawie materiałów nadesłanych przez Z. NILSSONA
LITERATURA – RECENZJE – LITERATURA – RECENZJE
Herbert R. Axelrod, Leonard P, Schultz: Handbook of tropical aquarium fishes, wyd. T. F. H. Publication – New York 1971, str. 718, barwne i czarnobiałe ilustracje, twarda oprawa, cena 15 dol. USA.
Handbook of tropical aquarium fishes może być przykładem publikacji zaspokajającej potrzeby zarówno początku-jqcych miłośników akwarystyki, stanowiąc dla nich rodzaj podstawowego podręcznika (co zawarto zresztą w tytule książki), jak również doskonałego przewodnika dla zaawansowanych akwarystów. Książka opracowana jest przez dwóch znakomitych znawców przedmiotu dr. Axelroda, którego nazwisko nie wymaga rekomendacji i dr. Schultza, kustosza działu ichtiologii Smithsonian Institution w Waszyngtonie. Treść książki została tematycznie podzielona na kilka części. Część pierwsza zawiera sporo interesujących danych na temat historii ichtiologii, systematyki ryb oraz budowy i funkcji narządów wewnętrznych. W drugiej części można znaleźć przegląd zagadnień związanych z akwariami słodko i słono-wodnymi,sposobami ich urządzania, pielęgnacją i znaczeniem czynników decydujących o powodzeniu hodowli. W następnych dwóch częściach omówiona została krótka charakterystyka i warunki hodowli niektórych roślin wodnych oraz choroby ryb i sposoby ich leczenia. Ostatnia i zasadnicza część książki jest właściwie 562 stronicowym katalogiem, w którym scharakteryzowano 539 gatunków ryb, należących do 42 rodzin, według następującego klucza: przynależność systematyczna, nazwa łacińska, obszar występowania, wielkość, temperament, wymogi termiczne, dymorfizm płciowy, warunki hodowli. Krótkie informacje o poszczególnych rodzinach, zamieszczone między fotografiami lub rysunkami przedstawicieli należących do tych rodzin, uzupełniają część informacyjną książki. Umieszczony na końcu alfabetyczny skorowidz, uwzględniający nie tylko poprawne nazewnictwo łacińskie, ale również nazwy błędne pod którymi niektóre z omawianych w tekście gatunków ryb tropikalnych były znane w przeszłości, umożliwia łatwe znalezienie określonego tematu. Przejrzysty układ, rzetelna porcja wiadomości, często nowatorski sposób ujęcia tematu, łatwość przekazu, bibliografia obejmująca 60 wybranych pozycji piśmiennictwa, to niewątpliwie dalsze zalety tej pozycji. Większość danych liczbowych dotyczących wielkości ryb, temperatury, objętości podano niestety w jednostkach angloamerykańskich co stwarza potrzebę przeliczania. Jest to już trzecia edycja tej książki na zachodnim rynku wydawniczym (1955, 1968, 1971), przy czym niewątpliwą atrakcją ostatniego wydania jest fakt umieszczenia w tekście książki 59 barwnych fotografii wykonanych przez czołowych specjalistów z wielu krajów, między innymi również z Czechosłowacji (R. Zukal, S. Frank).
opr. Jan WOJTASZEK
Gerard R. Allen, Anemonfish – Their Classification and Biology, Second Edi-tion, T. F. H. Publications, Inc. 211 West Sylvania Avenue., P. O. Box 27, Neptune City, N. Y. 07753, 1975, str. 352, dol. 20,0
Książka jest monografią tropikalnych ryb morskich z rodzaju Amphiprion rodzina Pomacentridae, rząd Perciformes. Treść książki zawarta jest w siedmiu rozdziałach, które uzupełnia wykaz ukwiałów współżyjących z określonymi gatunkami ukwiałówek oraz obszerna bibliografia. Po wprowadzeniu i wstępie autor; w drugim rozdziale omawia metody i materiał ichtiofaunistyczny, jaki posłużył mu do opracowania przynależności systematycznej (wg japońskiego zoologa H. Aoyagi 1941), mówi z jakich instytucji (17) pochodziły okazy porównawcze oraz podaje ich cechy morfologiczno-anatomiczne. Trzeci rozdział obejmuje taksonomię, charakterystyczne cechy diagnostyczne dla podrodziny Amphiprioninae, rozmieszczenie zoogeograficzne, klucz do oznaczania gatunków, oraz szczegółowe omówienie 27 gatunków rodzaju Amphiprion. Biorąc pod uwagę cechy taksonomiczne oraz rozmieszczenie geograficzne autor dzieli rodzaj na cztery grupy: pierwsza obejmuje osobniki zaliczone do tzw. „Percula i Polymnus” – sześć gatunków; druga grupa „Akallo-pisos” – cztery gatunki; trzecia to „Ephippium” – sześć gatunków; czwarta grupa zwana „Clarkii” obejmuje dziesięć gatunków. Dwudziesty siódmy gatunek, Amphiprion leucokrcnos sp. n. (Allen) został wydzielony jako gatunek odrębny, w pewnym stopniu zbliżony do A. perideraion lub A. sandaracinos (ubarwienie, ilość promieni w płetwach, rejon występowania). W rozdziale czwartym autor szeroko opisuje ekologię, w szczególności atol Eniwetok z archipelagu Wysp Marshalla, skąd pochodzi większość obserwacji nad zachowaniem, odżywianiem, symbiotycznym współżyciem z ukwiałami, drapieżnictwem, pasożytami i chorobami ukwiałówek. Rozdział piąty poświęcony jest obyczajom, zachowaniu się osobników dorosłych w czasie godów i składania ikry, zachowaniu osobników młodych jak też ich życiu nocnemu. W przedostatnim rozdziale omówione zostały takie zagadnienia jak rozwój i opieka nad złożoną ikrą i larwami, wzrost larw i osobników dorosłych, dojrzałość płciowa, zapłodnienie, długość życia. Ostatni, siódmy rozdział opisuje hodowlę ukwiałówek w akwariach, poczynając od połowów i transportu, poprzez zakup w sklepach, urzqdzenie akwariów, karmienie i przygotowywanie właściwego pożywienia. Książka jest bogato ilustrowana wielobarwnymi zdjęciami (217), które doskonale korespondują z tekstem. Jako ciekawostkę można dodać, że obserwacje podwodne w naturalnych warunkach, tylko na Atolu Eniwetok trwały przez 446 godzin, co odpowiadało 43 tygodniom. Wszystko było fil mowane dwiema kamerami na taśmie 35 mm i 8 mm, zaś głosy tych ryb były nagrywane na specjalnych wysokoczu-łych taśmach magnetofonowych.
opr. Stanisław KUJAWA
Stanisław Frank – Jak żyjq ryby tyt. oryginału „Jak ziji ryby” przekład Henryk Szelęgiewicz, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa 1977, cena 190 zł. Brak wysokości nakładu. Książka zawiera 190 stron 170 zdjęć, w tym 30 kolorowych, kilkadziesiąt rysunków.
Pojawienie się tej książki na półkach księgarskich napewno bardzo ucieszyło akwarystów. Książka zawierająca dużą ilość zdjęć i rysunków, bardzo dokładnie zaznajamia czytelnika z ekologią ryb. Znajdujemy w niej dużą ilość wiadomości dotyczących życia, odżywiania i rozmnażania się ryb. Autor w poszczególnych rozdziałach bardzo dogłębnie analizuje zagadnienia sposobu zdobywania pożywienia, odżywiania się i rozrodu ryb. Ze względu na to, że książka traktuje nie tylko o rybach słodkowodnych ale i morskich, czytelnik ma okazję poznania różnic wynikających ze specyfiki środowiska morskiego i słodkowodnego, a co za tym idzie wyciągnięcia wniosków dotyczących wielkiego wpływu środowiska na życie ryb. Bardzo cenny jest opis warunków odżywiania się ryb w ich naturalnym biotopie, gdyż ma niebagatelny wpływ na wyniki w hodowli akwaryjnej. W książce czytelnik znajdzie omówienie sposobów rozróżniania płci u gatunków wykazujących nikły dymorfizm oraz wiele wiadomości z zakresu biologii rozrodu, płodności niektórych gatunków oraz zagadnień dotyczących krzyżowania się gatunków. Nie do pominięcia jest fakt omówienia przez autora warunków rozrodu, sygnałów zbliżającego się tarła i jego przebiegu, a także opieki nad potomstwem. Odnosi się to zwłaszcza do ryb hodowanych w akwarium słodkowodnym. Oceniając pokrótce tę pozycję należy stwierdzić, że jest to pełne omówienie warunków życia ryb. Książka powinna się znaleźć w bibliotece każdego akwarysty!
opr. Henryk GĄSIOR
Z ŻYCIA PZA – Z ŻYCIA PZA – Z ŻYCIA PZA
PZA CZŁONKIEM EUROPEJSKIEJ FEDERACJI AKWARYSTYCZNEJ ATI
Polski Związek Akwarystów w marcu bieżącego roku przystąpił do europejskiej federacji organizacji akwarystycznych i terrorystycznych „Aqua-Terra-lnternational”. Siedziba tej federacji znajduje się w Holandii.
Jak dotąd ATI zrzesza osiem organizacji akwarystyczno-terrarystycznych z Belgii, Danii, Francji, Holandii, Polski, Republiki Federalnej Niemiec, Szwecji i Stanów Zjednoczonych.
Z lipcowego biuletynu ATI dowiadujemy się, że najstarszą organizacją akwarystyczną jest założona w roku 1827 American Federation Society. Natomiast nasz Związek, powstały w roku 1909, poszczycić się może najstarszą metryką spośród organizacji europejskich. Przed I wojną światową, w roku 1911, powstał również związek akwarystów niemieckich VDA, działający obecnie na terenie RFN. Najpóźniej, bo dopiero w roku 1971 zorganizowali się akwaryści i terraryści we Francji.
PZA pod względem ilości członków (około 1800 osób) należy do związków niewielkich. Prawdziwym potentatem w tym względzie jest Holandia. Do holenderskiej organizacji akwarystycznej NBAT należy aż 26 085 osób, co w zestawieniu z niewielką liczbą ludności tego kraju jest ilością imponującą. Bezwzględnie najliczniejsi są akwaryści i terraryści amerykańscy, których wg biuletynu ATI jest 82163.
Polski Związek Akwarystów jest pierwszą organizacją tego typu z krajów socjalistycznych przyjętą do „Aąua-Terra-International”.
WYSTAWY – KONKURSY – IMPREZY – WYSTAWY
XI MIĘDZYNARODOWY KONKURS PAWICH OCZEK W NRD
W NRD 10 lat wcześniej niż w Polsce rozpoczęto organizowanie międzynarodowych konkursów pawich oczek. W ubiegłym roku (20-28 VIII.) w Berlinie na XI z kolei imprezie tego typu 78 wystawców z NRD, Polski, Austrii i CSRS zaprezentowało 212 zestawów. Zwycięzcą konkursu został Herbert Merkel z Berlina, któreo triangle czarno-czarne uzyskały 89 punktów (!). Takiego rezultatu dotychczas nie osiągnięto na międzynarodowych konkursach. Godnym podkreślenia jest fakt, że drugie miejsce w konkursie zdobył wystawca z Polski Gerard Czernecki z Siemianowic Śl., którego zestaw dwumieczy szmaragdowych otrzymał 85,33 punktów. Czwarte miejsce uzyskał Lucjan Poklękowski z Bydgoszczy za triangle wielobarwne (niebieskie) – 84,11 punktów, (szczegółowa informacja o wynikach wystawców polskich zostanie opublikowana w biuletynie Klubu Poecilia Reticulata). W coraz większym stopniu konkursy pawich oczek, pod względem ilości zestawów w poszczególnych standardach, są majoryzowane przez „triangle”. W Berlinie stanowiły one 50% wszystkich wystawionych ryb. W sumie pokazano 13 ich odmian. Wśród tak dużej ilości zestawów zgłoszonych do konkursu było tylko 9 odmian mających recesywne barwy ciała. Są to ryby znacznie trudniejsze do hodowli , a nadto bardziej delikatne i podatne na choroby, mniej żywotne W imprezie wzięła udział delegacja polska, której przewodniczył dr Henryk Jakubowski z Łodzi. Polscy sędziowie brali udział w pracach sądu konkursowego. Potwierdza to opinię, że nasza współpraca z akwarystami NRD działającymi w „AG Guppyzucht” pod egidą Kulturbundu jest bardzo dobra. W dużym stopniu zawdzięczamy to osobistemu zaangażowaniu kierownika tej grupy, pana Horsta Schillata z Berlina, którego sympatia dla polskich akwarystów jest powszechnie znana.
Ryszard PATRYAS
WYSTAWA AKWARYSTYCZNA W GRYFINIE „MOJE AKWARIUM”
W dniach od 28 maja do 11 czerwca br, miała miejsce w Gryfinie II Wystawa Ryb i roślin pn. „Moje Akwarium”. Organizatrami imprezy byli gryfiński Oddział PZA, Elektrownia „Dolna Odra”, raz Dom Kultury w Gryfinie, który użyczył swego lokalu na tę piękną ekspozycję. W wystawie uczetniczyło 23 wystawców indywidualnych oraz 2 kluby akwarystyczne, z Polski i NRD. Ogółem w 39 zbiornikach zaprezentowano 40 gatunków ryb. Największe uznanie wśród zwiedzających zyskały brzanki, pielęgnica pawiooka, paletki oraz szczupaczek żyworodny, zaś spośród roślin, którymi akwaria były bogato obsadzone, najbardziej podobał się czerwony lotos. Uroczystego otwarcia wystawy dokonał I sekretarz KZ PZPR elektrowni „Dolna Odra”, tw. Tomasz Chlasta, w obecności przedstawicieli władz miejskich oraz dziennikarzy z „Głosu Szczecińskiego”, , Kuriera Szczecińskigo” i szczecińskiej rozgłośni Polskiego Radia. Wśród zwiedzających wystawę obecny był również Prezydent Szczecina, żywo interesujący się akwarystyką, pragnący doprowadzić do powstania oddziału PZA w Szczecinie. W czasie tegorocznej imprezy zrezygnowano z powołania jury konkursowego, a ocenę eksponowanych zbiorników powierzono publiczności. Akwaria oceniano w czterech grupach: akwaria duże, akwaria małe, akwaria młodzieżowe oraz zespoły akwariów prezentowane przez poszczególne Oddziały PZA, których członkowie brali udział w wystawie. Zwycięzcami w poszczególnych kategoriach zostali: Ryszard Wójcik, Eugeniusz Flajszerowicz i Dariusz Biedny – wszyscy z gryfińskiego Oddziału PZA, a zespołowo w konkursie zwyciężył Oddział PZA w Gryfinie. Uroczystego rozdania nagród (ufundowanych przez RZ Elektrowni „Dolna Odra” oraz Gryfiński Dom Kultury) i dyplomów dokonali tow. Wiktoria Mocydlarz – sekretarz Rady Zakładowej Elektrowni „Dolna Odra” oraz p. Idziak – dyrektor Domu Kultury w Gryfinie. W dniu otwarcia wystawy odbyła się prelekcja na temat budowy i technicznego wyposażenia akwariów, którą przygotował i wygłosił Peter Georg z NRD. Było ona uzupełniona pokazem sprzętu akwarystycznego używanego w NRD. Natomiast w dniu zamknięcia imprezy zorganiozowano towarzyskie spotkanie ckwarystów z Gryfina oraz współpracujących z nimi blisko akwarystów z Ueckermunde w NRD. II Wystawę Ryb i Roślin w Gryfinie uznać należy za imprezę w pełni udaną. Przy jej organizowaniu społecznie pracowali prawie wszyscy członkowie Oddziału PZA w Gryfinie. Na szczególne uznanie i słowa podzięki zasłużyli jednak Józef Wójcik, Zofia Baczyńska, Paweł Krajczewski, Ryszard Wójcik, Eugeniusz Flajszerowicz i Zbigniew Biedny.
Zbigniew BIEDNY
Ryby egzotyczne na znaczkach pocztowych arabskiego szejkanatu Fujeira