Hans-Joachim Richter: Das Buch der Labyrinihfische (Księga ryb łaźcowatych). Neumamm Verlag, Leipzig-Radebeul, 1979. 164 str., rysunki kreskowe i fotografie barwne. Cena 18 MD, w Polsce w sprzedaży przez placówki ORPAN – 88 zł.
Ryby łaźcowate cieszą się od przeszło stu lat niezmienną popularnością w akwarystyce. Napisano o nich wiele i zasady hodowli wprowadzonych przed wielu laty do akwarystyki gatunków są dobrze znane. W ostatnich latach zaczęto jednak pielęgnować w akwariach nowych i niezwykle pięknych przedstawicieli tych ryb. Wśród szerszych rzesz akwarystów gatunki te sq jeszcze stosunkowo mato znane, a także brak wiadomości o ich pochodzeniu, środowisku życia oraz pielęgnacji i rozmnażaniu w warunkach sztucznej hodowli.
Książka Hansa-Joachima Richtera jest próbą podsumowania istniejącego stanu wiedzy o rybach łaźcowatych. Autcr uwzględni! najnowsze osiągnięcia naukowe i hodowlane – załączony wykaz literatury liczy 266 pozycji, przy czym uwzględnia publikacje wydane do roku 1978 włącznie, co jest rzeczą niezwykłą w wydawnictwach typu książkowego.
Tekst książki podzielony został na 12 rozdziałów, zatytułowanych jak następuje: 1) określenie pojęcia „ryby łaźcowate”, 2) określenie ryb łaźcowatych według innych cech, 3) systematyka i nomenklatura, 4) pochodzenie ryb łaźcowatych, 5) naturalne obszary występowania, 6) zachowanie, 7) pielęgnacja, 8) rozmnażanie, 9) mutacje, formy hodowlane i krzyżówki, 10) choroby, 11) standardy konkursowe ryb łaźcowatych i 12) przegląd gatunków.
Ostatni rozdział stanowi blisko 60% objętości książki. Autor dzieli ryby łaźcowate (podrząd Anabantoidei) na 4 rodziny (Belontiidae, Helostomidae, Osphronemidae, Anabantidae,) a te z kolei na 6 podrodzin i 19 rodzajów. Omawia kolejno wszystkie znane do 1978 roku gatunki wątpliwe oraz nie mające znaczenia w akwarystyce. Naturalnie, gatunki takie traktuje odpowiednio mniej szczegółowo.
Omówienie gatunku zawiera jego pełną nazwę naukową, wykaz nazw niemieckich, angielskich oraz rosyjskich, wyjaśnienie pochodzenia łacińskiej nazwy gatunkowej, nazwę lokalną w ojczyźnie ryby, wykaz synonimów łacińskich, miejsce pierwszego opisu naukowego, podgatunki i ojczyznę omawianej ryby, krótki opis naturalnego środowiska, maksymalną długość ryby, datę i miejsce pierwszego importu dla celów akwarystycznych, opis dymorfizmu płciowego, cechy taksonomiczne wyróżniające gatunek, zasady pielęgnacji i rozmnażania w akwarium, specjalne cechy zachowania się danej oraz inne, nieuwzględnione wcześniej fakty i ciekawostki. Każdy, naukowo sprawdzony pod względem istnienia gatunek jest przedstawiony na fotografii barwnej lub na rysunku kreskowym. Dla wielu dołączone są mapki ilustrujące występowanie.
Fotografie barwne zamieszczone w książce zasługują na specjalne omówienie. Jeszcze nigdy nie spotkałem tak znakomitego i pełnego zestawu barwnych fotografii ryb łaźcowatych. Szczególną uwagę należy poświęcić wspaniałym zdjęciom ilustrującym przebieg tarła u Macropodus opercularis, Pseudosphromenus cupanus, Parasphromenus deissneri, Trichopsis vittatus, Trichogdster leeri, Colisa labiosa, Colisa lalla, Sphaerichthys opshromenoides, Helostoma temminckii i Ctenopoma ansotgii. To są prawdziwe arcydzieła fotografii akwarystycznej. Warto również wspomnieć o tym, że w książce zamieszczono kilka barwnych fotografii ukazujących naturalne biotopy ryb łaźcowatych.
W podsumowaniu należy stwierdzić, że książka Hansa-Joachima Richtera to dzieło na najwyższym poziomie. Spełnia ono wszelkie wymogi naukowe (jest krótką przeglądową monografią podrzędu Anabanloidei), akwarystyczne i edytorskie. Może być wzorem publikacji dla zaawansowanych miłośników akwarystyki. Wszystkim tym, którzy interesują się rybami łaźcowatymi gorąco jq polecam!
Opracował Stefan Kornobis
Helmut Muhlberg: Vermehrung der Aquarienpłlonzen (Rozmnażanie roślin akwaryjnych), Urania-Verlag, Leipzig-Jena-Berlin 1977, 62 str., 9 fotografii czarno-białych, 17 rysunków, 2 tabele. Ceno 3 M, w Polsce w sprzedaży w placówkach ORPAN i Klubach MPiK – 14,50 zł.
Omawiana broszura jest siódmą z kolei pozycją wydaną w znanej serii AT-Ratgeberreihe i w całości poświęcona jest rozmnażaniu roślin akwaryjnych.
Autor podzielił tekst na cztery części zatytułowane: 1. Rozmnażanie wegetatywne, 2. Rozmnażanie generatywne, 3. Rozmnażanie generatywne niektórych specjalnych grup roślin 4. Hodowla roślin akwaryjnych.
W części pierwszej autor omawia i ilustruje przejrzystymi, schematycznymi rysunkami budowę morfologiczną roślin akwaryjnych, rozmnażanie poprzez: rozłogi, podział łodygi, pływające kawałki łodygi, podział płożących się poziomo pędów, podział kłącza i młode rośliny potomne oraz rozmnażanie roślin pływających wytwarzających pędy boczne.
W drugiej części przedstawione zostały warunki niezbędne dla wytworzenia kwiatów, budowa kwiatu, typy kwiatostanów, zjawisko zapylenia, budowa owocu i nasienia oraz wysiew i kiełkowanie nasion.
Trzecia część książki poświęcono jest bardziej szczegółowemu omówieniu rozmnażania generatywnego niektórych, wybranych grup roślin wodnych. Autor opisuje i ilustruje rozmnażanie płciowe gatunków z rodziny Hydrocharitaceae (Ottelia alismoides, Egeria densa, Elodea canadensis, Elodea nutlallii, Lagarosiphon muscoides), rodzajów Aponogelon i Crypłocoryne oraz paproci (Ceratopteris, Microsorium, Bolbiłis, Marsilea, Pillularia, Satfrinia, Azolla).
W części czwartej omówione zostały perspektywy uzyskiwania nowych odmian roślin akwaryjnych, na wzór hodowli prowadzonej w pr?ypadku roj; lin uprawnych. Uzupełnieniem tekstu są dwie tabele, z których pierwsza pokazuje możliwości rozmnażania 56 różnych rodzajów roślin akwaryjnych, a druga możliwości rozmnażania 18 gatunków z rodzaju Echinodorus.
Przypuszczam, że omawiana broszura zainteresuje akwarystów, którzy poświęcają swój czas racjonalnej pielęgnacji i rozmnażaniu roślin wodnych. Wszystkim tym osobom gorąco ją polecam.
Opracował Stefan Kornobis
Helmut Muhlberg: Das grosse Buch der Wasserpflanzen (Księga roślin wodnych) Edition Leipzig-lnterdruck 1980, stron 408, ilustracji 221 + 59 fotografii wielobarwnych.
W końcu 1980 roku ukazała się na rynku księgarskim Niemieckiej Republiki Demokratycznej doskonale wydana książka o roślinach wodnych uprawianych w akwariach. Książkę tę uznać należy za podstawowy podręcznik z zakresu botaniki akwarystycznej.
Autor książki zawarł w niej wszystkie niezbędne dane dotyczące warunków jakie należy zapewnić roślinom przy uprawie w sztucznym środowisku wodnym.
Książka składa się z dwóch części. W pierwszej omawiającej biologię roślin wodnych zawarte są następujące rozdziały: Rośliny wodne w środowisku naturalnym; Uprawa roślin wodnych; Budowa (anatomiczna i morfologiczna); Podstawowe procesy życiowe; Rozmnażanie roślin akwariowych; Nazewnictwo roślin wodnych.
Druga część książki dotyczy szczegółowej systematyki roślin wodnych. Znajdujemy tutaj dane odnoszące się do naukowej i zwyczajowej (w j. niem.) nazwy gatunkowej, jak też rozmieszczenia geograficznego. Ponadto opisany jest pokrój zewnętrzny rośliny, uwzględniający cechy morfologiczne ułatwiające określenie, a zarazem odróżnienie od innych pokrewnych gatunków. Informacje na temat rozmnażania są wyczerpujące. Każdorazowo całość opisu uzupełniona jest ogólną informacją np. o rozwoju danego gatunku w środowisku naturalnym.
Zrozumiałe jest, że ilość opisanych rodzin, rodzajów i gatunków ograniczona została do najbardziej znanych roślin. Nie mniej liczba opisanych wynosi ponad 600 gatunków, w tym wiele odmian hodowlanych.
W końcowej części książki zamieszczono objaśnienia gatunkowych terminów łacińskich oraz skrótów nazwisk, którymi każda nazwa gatunkowa jest sygnowana i krótkimi notkami biograficznymi botaników – autorów.
Książka zawiera również wykaz bibliograficzny obejmujący wyłącznie podręczniki i opracowania monograficzne.
Całość kończy alfabetyczny wykaz łacińskich nazw gatunków, jakie omówione zostały w książce.
Opracował Stanisław Kujawa
Z ŻYCIA PZA – Z ŻYCIA PZA – Z ŻYCIA PZA
Wszyscy doskonale wiemy, że kraj nasz przeżywa głęboki kryzys ekonomiczny. Wiemy również, że z prawie całego świata napływają do Polski dary, choć w części łagodzące naszą trudną sytuację.
Również i społeczność akwarystyczna za granicą podjęła akcję pomocy dla członków Polskiego Związku Akwarystów.
Akwaryści holenderscy, panowie Herman van der Tuin, Jacob Vente i van Omen zaapelowali do kolegów akwarystów z Holandii i krajów sąsiednich o zbiórkę pieniężną na zakup żywności dla akwarystów w Polsce. W wyniku tej akcji do końca listopada 1981 roku przywieziono do Polski, w dwóch transportach, 160 paczek, które przekazano członkom Oddziałów PZA w Chorzowie, Poznaniu, Tychach i Wrocławiu. Dalsze paczki zostaną przywiezione prawdopodobnie w lutym 1982 roku.
Niezależnie od tego senior akwarystów europejskich, pan Edvin Brorsson z Malmó (Szwecia) przyjechał osobiście do Chorzowa i przekazał na rzecz ZG PZA kwotę 10 000,- zł, w imieniu własnym oraz Marty Sterken i Bengta Valliri’a. Natomiast pan Horst Linkę z Berlina Zachodniego przekazał redakcji „Akwarium” kwotę 25 000,- zł.
Na tym miejscu ofiarodawcom składamy w imieniu obdarowanych serdeczne podziękowania za okazaną pomoc i wysiłek związany z jej zorganizowaniem, bowiem Holandię i Szwecję dzielą od Polski setki kilometrów.
E. Sz.
* * *
W roku 1984 Polski Związek Akwarystów będzie obchodził 75 rocznicę swej działalności. Już teraz zwracamy się z prośbą o nadsyłanie propozycji dotyczących uświetnienia tej pięknej rocznicy, niezależnie cd obchodów organizowanych centralnie przez ZG PZA.
H. K.
* * *
Redakcja „Akwarium” informuje, że Zarząd Główny Polskiego Związku Akwarystów przekazał w styczniu 1982 roku kwotę 10 000,- zł na pomoc dla dotkniętych klęską żywiołową powodzian.