Traszka Waltla tworzy wraz z mniejszą od niej traszką Poireta rodzaj Pleurodeles, który trybem życia przypomina nasze rodzime traszki, jednak jest od nich znacznie bardziej związany ze środowiskiem wodnym. Traszka ta równie często zwana jest w Polsce salamandrą Waltla, salamandrą żebrową, traszką lub salamandrą marokańską czy pirenejską. Nazwa traszka Waltla jest używana w większości polskich ogrodów zoologicznych.
Traszka Waltla zamieszkuje zbiorniki wodne Półwyspu Iberyjskiego (Portugalia i Hiszpania z wyjątkiem rejonów północnych i północno-wschodnich) oraz zachodniej części Maroka. Zamieszkuje stawy i jeziora, potoki i rzeki, czasami nawet kanały irygacyjne, jeśli woda w nich jest dość chłodna i czysta. Często, w cieplejszych rejonach, nie wychodzą z wody przez cały rok. Na lądzie traszki i są aktywne głównie w nocy, dzień spędzają w ukryciu, pod kamieniami, pniami zwalonych drzew lub płatami kory. W naturalnym środowisku gatunek ten rozmnaża się w okresie od lutego do marca, często również powtarza okres godowy w lipcu i sierpniu.
Traszka Waltla jest płazem średniej wielkości, długość ciała wynosi zwykle 20-25 cm, a w wyjątkowo sprzyjających warunkach starsze osobniki osiągają długość do 30 cm. Posiada pokryte ziarnistą skórą ciało, znacznie masywniejsze niż u traszek krajowych, głowa jest spłaszczona z niewielkimi, skierowanymi do przodu oczami. Ubarwienie ciała szare, żółtawe lub oliwkowe, rzadziej zielone lub zielonkawe. Starsze zwierzęta zwykle są ciemniej ubarwione. W okresie godowym u samca na bokach ciała pojawia się czerwonawy, a u samicy brązowy nalot. Końce palców i dolna część ogona przybierają żółtopomarańczowe zabarwienie.
1. Zarodek 6-dniowy fraszki Waltla – średnica 7 mm
Charakterystyczną cechą rodzaju Pleurodeles są wygięte do góry żebra, których ostre końce przebijają skórę po bokach ciała. Utworzony w tym miejscu niewielki wzgórek posiada zwykle barwę żółtą, pomarańczową lub czerwoną. Wystające, ostre końce żeber stanowią skuteczną broń przeciwko różnym wrogom. Spód ciała jest jasnoszary lub żółtawy, pokryty ciemnymi, nieregularnie rozrzuconymi plamami. Ogon średniej długości, posiada w przekroju kształt wąskiego owalu. Samiec ma znacznie dłuższy ogon niż samica. Jest to cecha decydująca przy określaniu płci danego osobnika.
Traszki Waltla możemy hodować w akwarium lub w akwaterrarium, zalecamy jednak akwarium o wymiarach nie mniejszych niż 50x30x30 cm. Dno powinno być pokryte żwirem lub grubszym piaskiem z kilkoma, ułożonymi na dnie, płaskimi kamieniami i korzeniami. Obsada roślinna z mocnych roślin, w okresie rozrodu należy dodać kilka kęp mchu wodnego lub miękkich roślin. W okresie rozrodu woda powinna być intensywnie natleniana.
Traszki Waltla karmimy rurecznikami, wazonkowcami, dżdżownicami, możemy również podawać larwy owadów wodnych, larwy much, owady dorosłe jak również ślimaki. Zwierzęta łatwo uczą się zjadać mięso podawane z pensety. Resztki pokarmu należy usuwać ze zbiornika. Akwarium powinno być wyposażone filtr, a woda musi być stale czysta, o temperaturze 15-22°C, maksymalnie do 26°C, bowiem traszki źle znoszą wyższą temperaturę. Przy wzroście temperatury zwierzęta często wychodzą z wody. Trzeba* je wówczas przenosić na pewien okres do akwaterrarium.
2. Dwudniowa larwa traszki Waltla – długość 8 mm
Przy zapewnieniu dobrych warunków bytowania, traszki Waltla łatwo się rozmnażają, dając potomstwo nawet kilka razy do roku. Dawniej sądzono, że do rozrodu konieczne jest przezimowanie zwierząt w temperaturze 8-10°C. Obecnie znamy przypadki wieloletniego rozrodu bez zimowania. Zazwyczaj na przystąpienie traszek do okresu godowego wpływa pobudzająco wymiana wody. Przed rozpoczęciem rozrodu samcom wyrastają modzele na wewnętrznej stronie przednich łap. Samiec w trakcie zalotów stara się wejść pod samicę i przednimi łapami objąć jej przednie kończyny, a następnie pociera końcem pyska podgardle samicy. W tym położeniu zwierzęta przebywają od kilkunastu godzin do kilku dni, do momentu gdy samica zacznie pyskiem gładzić bok samca, sygnalizując w ten sposób swą gotowość do przyjęcia spermatoforu. Następnie samica podejmuje spermatofor do kloaki. Po upływie od 1-3 dni od kopulacji, samica składa jaja w ilości 200-500 sztuk, przyczepiając je do roślin i innych przedmiotów podwodnych. Składanie jaj trwa 1-2 doby. Jaja są kuliste, szaro ubarwione, o średnicy około 4 mm. Zwykle są one sklejone po kilka sztuk razem na kształt gron lub krótkich łańcuszków. Po zniesieniu jaj dorosłe traszki należy przenieść do innego zbiornika, częste są bowiem przypadki niszczenia miotu przez rodziców.
2. Dwudniowa larwa traszki Waltla – długość 8 mm
Po upływie 3-4 dni, przy zachowaniu temperatury 25°C, obserwujemy w jajach ostateczne formowanie się zarodków i pierwsze ich ruchy w osłonach jajowych. Wyklucie się larw następuje w tej temperaturze po około 6 dobach. W chwili wylęgania młode mają długość 7-8 mm. Larwy po opuszczeniu osłon jajowych opadają na dno i leżą prawie nieruchomo przez kilkanaście godzin. Cechą charakterystyczną larw są pierzaste skrzela i duża płetwa ogonowa. W temperaturze niższej rozwój jej jest znacznie wolniejszy – np. w temp. 16-18°C wylęg następuje dopiero po upływie 10-14 dni.
Larwy karmimy pierwotniakami, następnie larwami oczlika, mątwikiem (pokarm mikro) oraz dorosłymi oczlikami. W miarę wzrostu młodych zaczynamy podawać większy pokarm, jak rozwielitki, rureczniki, wazonkowce i dżdżownice.
Po 8-14 dniach pojawiają się u larw przednie kończyny, w wieku 3-4 tygodni tylne. Wzrost larw przy dostatecznej ilości pożywienia jest bardzo szybki, lecz niejednakowy, jedne rosną szybko, inne znacznie wolniej. Najszybciej rosnące po miesiącu osiągają 20-25 mm długości, po 2 miesiącach 4-5 cm po pół roku 7-9 cm. Przeobrażenie zaczyna się pod koniec 2 miesiąca życia – zanikają skrzela i płetwa ogonowa. Całkowita metamorfoza trwa”2-3 tygodnie. Dojrzałość płciową osiągają w wieku 1 roku – przy długości ciała 14- -16 cm.
Przy dobrej opiece traszki Waltla żyją długo, nawet do 20 lat, dostarczając wielu ciekawych obserwacji.
Literatura:
1. K. Rimpp: Salamander und Molche. Ulmer Verlag Stuftgarł 1978 2. E.N. Arnold J.G. Burton: Paveys Repfilicu und Amphibien fuhrer Europas Verlag Paul Payey. Hamburg und Berlin 1979.