Parosphromenus filamentosus Vierke, 1981
– gatunek ryby, który wydaje się mieć przyszłość w akwarystyce
Stefan Kornobis
Ryby z rodzaju Parosphromenus Bleeker, 1879 (Befonfiidae) przez długie lata nie cieszyły się większym zainteresowaniem akwarystów. Jako że P. deissneri była jedynym znanym gatunkiem do ostatnich lat (P. paludicola jest gatunkiem wątpliwym), do niedawna akwarystom znany był jeden tylko gatunek – P. deissneri. Obecnie w rodzaju Parosphromenus wyróżnia się cztery gatunki: – Parosphromenus deisseri (Bleeker, 1859) – znany z południowej części Płw. Malajskiego, Sumatry i leżącej obok niej wyspy Bangha. W akwariach hodowany od dawna, ale zawsze nieczęsto, pomimo pięknego ubarwienia samców i ciekawej biologii rozrodu. – Parosphromenus paludicola Tweedie, 1952 – opisany ze stanowiska na Płw. Malajskim, 300-400 km na północ od Singapuru. Poza opisem naukowym brak o nim wiadomości. Nie hodowany w akwariach. – Parosphromenus parvulus Vierke, 1979 – opisany z Borneo. Bardzo rzadko hodowany w akwariach. – Parosphromenus fiiamenfosus Vierke, 1981 – opisany został z południo-wowschodniego Borneo i już w 1981 roku rozpoczęła się jego hodowla w akwariach w Republice Federalnej Niemiec. Gatunek ten ma chyba największą przyszłość w akwarystyce spośród przedstawicieli swego rodzaju. Dlatego wydaje się, że warto go nieco przybliżyć polskim akwarystom. Ubarwienie dorosłego samca jest bardzo dekoracyjne – uderza jego podobieństwo do ubarwienia samca pielęgniczki Agassiza (Apistogramma agassizii). Na kremowo-białych bokach ciała ciągną się dwa ciemne, szerokie pasy, brzegi płetw ogonowej i odbytowej są błyszczące, biało-niebieskie. Środkowe promienie płetwy ogonowej są nitkowato wydłużone – znowu uderzające podobieństwo do pielęgniczki Agassiza (!), które podkreślone jest jeszcze bardziej przez podobny rysunek barwny na płetwie ogonowej. Całkowita długość samca może dochodzić do 4 cm. Samica jest ubarwiona znacznie mniej ciekawie – jest dość jednolicie żółto-kremowa, bez ciemnych pasów i o bezbarwnych płetwach. Nitkowate wydłużenie środkowych promieni płetwy ogonowej samca jest łatwo wyróżnialną cechą, odróżniającą P. filamentosus od innych, hodowanych w akwariach przedstawicieli rodzaju. Od nieco podobnych skrzeczyków (Trichopsis) wszystkie gatunki Parosphromenus wyraźnie odróżniają się dłuższą płetwą grzbietową. Vierke (1982) jako pierwszy hodował i rozmnażał P. filamentosus w akwarium. Wydaje się, że pożytecznym będzie krótkie przedstawienie jego obserwacji i wniosków.
Hodowla: woda średnio twarda (około 15°n), regularnie odświeżana, o temperaturze około 25°C (ekstremalne wartości: 21 i 31 °C). Pożywienie: tylko żywe, każdego rodzaju. Akwarium dobrze zarośnięte przez Cryptocoryne affinis, z kryjówkami pod korzeniami i kamieniami (znów podobieństwo do pielęgniczek!). Ryby są dość płochliwe.
Dorosły samiec Parosphromenus filamentosus
Rys. W. Jakubiak
Rozmnażanie: woda podobna jak przy hodowli, ale o nieco wyższej temperaturze (25-30°C). Samiec buduje pieniste gniazdo pod „dachem” kryjówki (korzeń albo szeroki liść). Pod gniazdem odbywa się niezwykle interesujące (!) tarło. Można je jednak zaobserwować tylko w akwarium przeznaczonym wyłącznie dla P. filamentosus i przy znacznej ostrożności oraz cierpliwości (płochliwe ryby). Samiec opiekuje się złożoną ikrą, przepędzając samicę. Przy racjonalnym rozmnażaniu Vierke zaleca jednak zabranie ikry i jej inkubację w małym, plastikowym akwarium bez roślin i podłoża. Woda w tym akwarium powinna mieć te same właściwości, co woda w akwarium tarliskowym. Można dodać do niej nieco nadmanganianu potasu, tak, aby zabarwiła się na bardzo słaby, różowawy kolor. Niezbędne jest delikatne przewietrzanie wody. P. filamentosus jest mało produktywny i liczba ziaren ikry rzadko przekracza 50.
Wychów młodych: kiedy narybek pływa już w pozycji horyzontalnej, do akwarium przenosi się pływające paprotnice (Ceratopteris). Młode rybki odżywiają się żyjącymi wokół korzeni roślin pierwotniakami. Po 2-3 dniach jedzą już świeżo wylęgłe larwy solowca (Artemia salina). Wodę w akwarium regularnie się odświeża. Tak szybko, jak to możliwe, do pokarmu należy wprowadzić oczliki i drobne owady. W przeciwnym wypadku wiele młodych rybek ginie. Podane wyżej wskazówki hodowlane wydać się mogą wielu akwarystom skomplikowane, a rozmnażanie P. filamentosus dość trudne. Gatunek ten jest jednak łatwiejszy w hodowli i rozmnażaniu od pozostałych przedstawicieli rodzaju. Należy poza tym pamiętać, że z biegiem lat akwaryści nabiorą więcej doświadczenia (szczególnie w wychowie narybku) i rzecz się uprości, tak jak to już było z wieloma innymi gatunkami. Oczywiście, nigdy nie będzie to ryba bardzo popularna, odpowiednia dla początkujących akwarystów. Powinna jednak stanowić interesujący obiekt hodowli, tym bardziej, że nie wymaga miękkiej wody i dużych akwariów.
Literatura:
Tweedie M. W. F;: Notes on Malayan fresh water fishes. Buli Raffl Mus., 24: 63-95 (1952) Vierke J.: Einer neuer Labyrinthfisch von Borneo – Parosphromenus parvulus nov. spec. Das Aquarium, 120: 247-250 (1 979) Vierke J: Parosphromenus filamentosus n. sp. aus SO-Borneo (Pisces Belonłiidae). Sanckenbergiana bipl., 61: 363-367 (1981) Vierke J: Schón und pflegeleicht: Der Faden – Prachtzwerggurami aus Borneo. Pflego und Zucht von Parosphromenus filamentosus Aquarien Magazin 5/1982: 300-305 (1982)