|
WALDEMAR BANACH
/Łódź/
Pielęgnica skośnopręga – Cichlasoma festivum
(Heckel 1840)
 Pielęgnica skośnopręga Cichlasoma festivum zamieszkuje wody Ameryki Południowej na obszarze od Gujany aż do La Plata, Górnej Amazonki i Paragwaju. Przedstawiciele tego gatunku występują tam najliczniej. Żyją one w stojących lub wolno płynących wodach, gęsto zarośniętych, obfitujących w liczne kryjówki bądź to wynikłe z ukształtowania dna bądź pochodzenia roślinnego jak korzenie, powalone pnie drzew itp.
Przebywają zwykle w towarzystwie żaglowców /Pterophyllum scalare/. Do Europy były one sprowadzone prawdopodobnie około 1909 r. W Polsce brak dowodów na to, aby były hodowane w akwariach przed rokiem 1950.
W naturalnym środowisku ryby te osiągają do 15 cm długości, w akwariach dochodzą do 12 cm, ale tylko przy dobrej pielęgnacji, prawidłowym odżywianiu i odpowiednio dużym akwarium. Ciało ich jest dość wysokie, z boków silnie spłaszczone, o kształcie prawie owalnym. Głowa duża, pysk mały. Ubarwienie jest bardzo zmienne i dość kontrastowe. Barwa ciała ryb uzależniona jest od wieku, otoczenia, temperatury, chwilowego nastroju itp. Może się też zmieniać od mosiężno-żółtej poprzez brunatno- zieloną, aż do prawie czarnej. Dolna partia ciała jest jaśniejsza i najczęściej bywa srebrzysto-żółta. Od kąta pyska poprzez oko przebiega skośnie przez ciało szeroka czarna pręga, aż do podstawy płetwy grzbietowej w tylnej jej części. Odgraniczona tą pręgą górna część ciała jest najczęściej ciemniejsza i ma przeważnie barwę ciemno-żółtą, niekiedy zaś szaro-czarną /u dorastających samców mogą występować nieregularnie rozmieszczone zielone łuski/. W górnej części nasady płetwy ogonowej znajduje się duża czarna plama otoczona złocistą obwódką. Podobna plama znajduje się niekiedy na bokach ciała ponad środkiem linii bocznej. Pokrywy skrzelowe żółte z zielonkawo-niebieskim metalicznym połyskiem. Barwa oka bywa zielono-żółta do krwisto- czerwonej. Płetwy piersiowe są przeźroczyste, u osobników kilkuletnich mogą być jasnożółte.
Samiec jest przeważnie większy od samicy i jego ubarwienie bywa bardziej intensywne. Ustalenie płci u ryb dorosłych nie jest trudne, gdyż samiec w partii czołowej głowy posiada silnie uwydatniony garb, który czyni go „potężniejszym”. Najodpowiedniejszą dla tego gatunku jest temperatura 23 do 26°C, a podczas tarła 26 do 28°C. Minimalna temperatura jaką ryby te mogą znosić bez szkody dla zdrowia wynosi 21 °C.
Pielęgnica skośnopręga wymaga dużego zbiornika i to jest jedną z najpoważniejszych przyczyn, dla których dotychczas nie zdobyła sobie ona takiej popularności na jaką zasługuje. Akwarium bowiem powinno mieć pojemność ponad 100 litrów i winno być urządzone w taki sposób, by prócz sporej ilości wolnego miejsca do pływania występowała w nim duża ilość roślin, gdzie ryby mogłyby w razie potrzeby znaleźć schronienie.Gdy akwarium nie posiada takiej obsady roślinnej ryby czują się źle, są bardzo płochliwe i przy zbliżaniu się do akwarium człowieka próżno szukając schronienia uderzają o szyby co bardzo często prowadzi do poważnych skaleczeń, a przy dobrze wyrośniętych osobnikach, ze względu na wagę ryb, takie uderzenia bywają nawet śmiertelne.
W akwarium sadzimy takie rośliny jak: większe okazy żabienic amazońskich /Echinodorus amazonicus/, strzałkę pływającą /Sagittaria subulata natans/, nurzańca olbrzymiego /Vallisneria gigantea/, kabombę karolińską /Cabomba caroliniana/ oraz inne pochodzące z właściwemu temu gatunkowi ryb rejonu geograficznego. Warstwa piasku znajdująca się na dnie akwarium powinna być dość gruba do około 10 cm. Dla dekoracji wskazane jest ułożenie na dnie kilku dużych kamieni. Ryty ta są stosunkowo spokojne i mogą współżyć z innymi gatunkami, a nawet chętnie żyją gromadnie wraz z pokrewnymi pielęgnicami np. skalarami, paletkami. W jednym akwarium jednak w stosunku do osobników własnego gatunku zdradzają niekiedy pewną agresywność.
Pielęgnice skośnopręgie są bardzo wrażliwe na niedobór tlenu w wodzie oraz na środki chemiczne stosowane w akwarystyce, a zwłaszcza środki dezynfekujące, głównie chloraminę. Są to ryby bardzo żarłoczne. Wymagają jednak urozmaiconego pożywienia jak plankton, larwy komarów, w niedużych ilościach doniczkowce, małe dżdżownice, chude skrobane wołowe mięso, suszone rozwielitki, pokarmy firmowe a zwłaszcza „Tetra-Min” i „Split”, tartą nerkę wieprzową. Nadto wymagają pokarmu roślinnego, którym mogą być młode pędy roślin wodnych, młode listki sałaty oraz oczyszczone z mąki, parzone i wypłukane płatki owsiane. Rureczników /tubifex/ nie polecam, jako że są one często odławiane w ściekach fabrycznych, a pielęgnice odznaczają się dużą wrażliwością na zatrucia.
Pielęgnica skośnopręga należy do grupy ryb akwaryjnych, u których dla uzyskania dobrych wyników hodowlanych zachodzi potrzeba skrupulatnego spełnienia szeregu warunków. Najtrudniejszą rzeczą jest właściwe zestawienie pary hodowlanej, co gwarantuje połowę sukcesu. Następnie zabezpieczenie odpowiednio dużego i obficie obsadzonego roślinami akwarium, które musi być usytuowane tak, aby nikt z domowników nie niepokoił ryb. Również korzystne jest niezbyt jaskrawe oświetlenie. Woda nie musi być zbyt miękka, wystarczy 8-12°n, pH 6,8 – 7, ale za to winna być bardzo czysta, wolna od bakterii i obficie przewietrzana.
Parę hodowlaną wybierany spomiędzy gromady kilkunastu ryb po zaobserwowaniu tych, które stale sobie towarzyszą, W ten sposób tworzą się najlepsze i najtrwalsze pary hodowlane, które najpewniej dadzą nam liczne potomstwo. Ważną rzeczą jest, aby nie karmić pary hodowlanej drobnym planktonem, którego duże ryby nie są w stanie wyłapać, a który może okazać się bardzo niebezpieczny dla ikry i młodych rybek. W tym przypadku można podawać doniczkowce, ale też w niedużych ilościach, dżdżownice, tartą nerkę, listki sałaty itp. Do składania jaj dochodzi najczęściej /jak wynika z moich obserwacji/ we wczesnych godzinach popołudniowych, rzadziej wieczorem, nigdy nie zdarzyło się, aby rybki te przystępowały do tarła we wczesnych godzinach rannych.
W czasie tarła wymagają one absolutnego spokoju i jakiekolwiek niepokojenie ich w tym czasie może spowodować zjedzenie jaj przez odbywającą tarło parę. Kiedy zaobserwujemy, że składanie jaj już się skończyło i mamy pewność /na podstawie obserwacji/, że są one zapłodnione, najlepszym zabezpieczeniem wychowania narybku będzie zabranie ikry parze hodowlanej i zastosowanie wylęgu „sztucznego”, polegającego na przełożeniu ikry do oddzielnego naczynia, do którego uprzednio należy wlać tej samej wody, w której jaja zostały złożone i zastosowanie przewietrzania zapewniając odpowiednią temperaturę. W takich warunkach ikra pod koniec trzeciej doby zaczyna drgać i wylęgają się larwy, które po dalszych siedmiu dniach uzyskują zdolność samodzielnego pływania. Kiedy zauważymy, że narybek wessał już zapas pożywienia zawarty w pęcherzyku żółtkowym, co następuje zwykle jedenastego dnia od złożenia ikry, należy przystąpić do podawania najdrobniejszego pokarmu, którym mogą być pierwotniaki, „mikro”, larwy cyklopa, bosmina. Ilość pożywienia trzeba stopniowo zwiększać, padając pokarm coraz większy. Kiedy po około dwóch miesiącach zauważymy, że rybki rosną nierównomiernie należy część ich odłowić, a w razie bardzo licznego gniazda rozdzielić na trzy lub więcej części, umieścić w oddzielnych akwariach i obficie karmić.W ten sposób hodowane rybki szybko rosną i po roku osiągają wielkość 10-12 cm, uzyskując wtedy zdolność do rozmnażania.
Pielęgnica skośnopręga jest jedną z najinteligentniejszych ryb akwaryjnych, potrafi przywiązywać się do osoby pielęgnującej i rozpoznawać ją kiedy znajduje się w niedużej odległości od akwarium. /Fotografia autora. Rysunki M.Celler/
|
