W ostatnich latach daje się zauważyć u nas rosnące zainteresowanie hodowlą płazów i gadów w warunkach amatorskich, do czego niewątpliwie przyczyniły się wyjazdy turystyczne do krajów bałkańskich. Nieraz zdarza się, że ktoś przywiezie z takiej wycieczki żółwia czy jakąś jaszczurkę, którą chciałby hodować, a nie wie w jakich warunkach takie zwierzę powinno być trzymane. Stosunkowo łatwo można u nas również zdobyć żywe żaby szponiaste Xenopus laevis Daudin, 1802, czy aksolotla meksykańskiego Amblystoma mexicanum (Shaw, 1789). Również w czasie ułatwionych obecnie wyjazdów do NRD można łatwo uzyskać ciekawy materiał hodowlany. Oczywiście pozostają jeszcze gatunki krajowych płazów i gadów. Wprawdzie większość tych gatunków podlega u nas ochronie gatunkowej, ale przy zapewnieniu im dobrych warunków w niewoli można byłoby uzyskać zgodę na ich hodowlę. Płazy i gady ogólnie biorąc trzymamy w terrariach, tj. pomieszczeniach posiadających część lądową i mniejszy lub większy zbiornik z wodą. Pamiętać jednak przy tym trzeba, że warunki jakie chcemy zwierzęciu stworzyć w niewoli muszą odpowiadać warunkom jakie ma ono w naturalnym środowisku. W związku z tym wśród terrariów wyróżniamy kilka typów, a mianowicie: terriarium dla gatunków środowiska wodnego (akwaterrarium), terrarium dla gatunków środowiska wilgotnego (ogrzewane lub nieogrzewane) oraz terrarium dla gatunków środowiska suchego. Akwaterrarium można urządzić w dwojaki sposób. W pierwszym przypadku wystarczy do akwarium włożyć większy kamień i tak utrzymywać poziom wody, aby kamień wystawał nad powierzchnię tworząc niewielką wysepkę. Drugi sposób jest natomiast nieco bardziej skomplikowany. Część lądową urządza się mianowicie w formie brzegu zbiornika wodnego. Można to zrobić przy pomocy kamieni spojonych cementem i dopiero za taką barierą umieszcza się odpowiednie podłoże. Dno części wodnej wypełniamy piaskiem lub żwirem, a zwierzętom ułatwiamy wychodzenie na ląd przez urządzenie niewielkiej plaży. W części wodnej akwaterrarium można posadzić rośliny używane do obsadzenia nieogrzewanego akwarium (np. moczarka kanadyjska czy rogatek), natomiast większą część powierzchni lądowej można pokryć poduszkami niskich mchów. W pomieszczeniu takim można z powodzeniem hodować różne gatunki żółwi wodnych, czy też krajowe płazy, takie jak kumaki, traszki czy żaby wodne. Drugi typ terrariów stanowią pomieszczenia dla gatunków środowiska wilgotnego, które w zależności od tego z jakiej strefy klimatycznej pochodzą hodowane zwierzęta mogą być ogrzewane lub nieogrzewane. Podłoże w takim terrarium wykonuje się z mieszaniny piasku i torfu. Oczywiście musi tu być również wmontowany basen z wodą. Basen taki można uformować z cementu, a w najprostszym wypadku jako zbiornik wody może służyć kuweta fotograficzna czy jakieś inne płaskie naczynie. Aby udogodnić sobie wymianę wody w zbiorniku (zwłaszcza większym) można zrobić jej odprowadzenie przez rurkę wmontowaną w dno zbiornika i zamkniętą zaworem. Tylną ścianę terrarium, można wykleić mieszaniną gliny, piasku i cementu formując różne zagłębienia które stanowią kryjówki dla zwierząt lub miejsce na rośliny. W przypadku terrarium ogrzewanego można je ogrzewać albo przy pomocy promiennika albo kabla grzejnego wmontowanego w podłoże. Tylna ściana i podłoże powinny być zraszane wodą aby utrzymać odpowiednią wilgotność powietrza. Do obsadzenia takiego terrarium można użyć epifitów (tj. roślin tropikalnych rosnących na drzewach) w przypadku ogrzewanego pomieszczenia, albo też paprocie, mchy, trzykrotki, czy jakieś krajowe rośliny błotne. W terrarium nieogrzewanym można hodować krajowe gatunki płazów, a więc ropuchy, kumaki, rzekotki, żaby, grzebiuszki ziemne oraz traszki i salamandry, a z gadów padaica i jaszczurkę żyworodną. W terrarium ogrzewanym można natomiast hodować trudniejsze u nas do zdobycia gatunki egzotyczne jak legwan zielony z jaszczurek, czy ropucha aga z płazów. Ostatni wreszcie typ terrarium to pomieszczenie dla gatunków środowiska suchego. Jako podłoża do takiego terrarium najlepiej użyć piasku i żwiru. Większe kamienie można ułożyć w formie grupy skalnej. W takim terrarium tylną ścianę można również obudować mieszaniną gliny, piasku i cementu. Oczywiście w tym przypadku nie zrasza się jej wodą. Można też tylną ścianę wyłożyć korą (zwłaszcza w przypadku węży czy gekkonów). Mogą też być kamienie połączone cementem w formie ściany skalnej. Oprócz elementu dekoracyjnego ściana taka jest miejscem doskonałych kryjówek dla jaszczurek. Terrarium suche musi również posiadać zbiornik z wodą. Pomieszczenie takie z reguły ogrzewamy bądź przy pomocy kabli grzejnych bądź też przy pomocy promienników podczerwieni. Jeżeli w terrarium trzymamy węże dobrze jest włożyć również kawałki gałęzi, niewielki pień drzewa itp. Z roślin można posadzić agawy, aloesy, kaktusy, rozchodniki czy inne gatunki roślin środowiska suchego. W przypadku gatunków krajowych doskonale do tego celu nadają się rozchodniki lub rojniki. W lecie można takie terrarium umieścić na balkonie, a wtedy zwierzęta są pod bezpośrednim wpływem promieni słonecznych. W terrarium suchym możemy trzymać różne gatunki żółwi lądowych, różne jaszczurki czy też węże. Oczywiście taki krótki artykuł nie wyczerpuje wszystkich problemów związanych z urządzeniem pomieszczenia dla płazów i gadów oraz sposobów ich hodowli, ale wydaje się że powinien on pomóc początkującym hodowcom tych zwierząt w stawianiu pierwszych kroków.