Zabezpieczenie dna akwariumW akwariach o metalowym dnie z czasem woda przedostaje się w szczeliny między szybę pokrywającą dno, a blachę. Stan taki jest wysoce niepożądany. Przebiegające w tej przestrzeni procesy gnilne wpływają ujemnie na wzrost roślin w zbiorniku, a czasem nawet działają toksycznie na organizmy ryb. Aby trwale zabezpieczyć metalowe dno przed tego rodzaju procesami można pokryć je cienką warstwą masy opisanej w numerze 1/75. W tym celu lekko podgrzewamy dno akwarium na kuchence gazowej lub elektrycznej, a następnie pokrywamy je cienką warstwą ok. 2-3 mm wspomnianej masy. Przed zabiegiem, należy jedynie blachę denną dokładnie oczyścić z rdzy i pozostałości farby, natomiast wkładanie szyby na dno nie jest już konieczne.2. Skalowanie termometrówWiększość ryb jest bardzo wrażliwa na nagłą zmianę temperatury wody, co może mieć miejsce gdy przekładamy ryby z jednego zbiornika do drugiego. Często również wskutek niewłaściwej temperatury wody nie osiągamy zamierzonych wyników w hodowli. Tymczasem na wskazaniach termometrów nie zawsze można polegać, gdyż bywają one niestarannie wykonane. Np. jeden z moich termometrów wykazuje temperaturę o siedem stopni różną od rzeczywistej. Aby zapobiec stratom wynikłym z tego powodu należy posiadane termometry wyskalować. Do większego (około 2-3 l) naczynia wlewamy wodę, wkładamy termometr lekarski i termometr, którego wskazania zamierzamy sprawdzić, zwracając uwagę aby nie dotykały one dna naczynia. Naczynie powoli podgrzewamy i obserwujemy wskazania termometrów. Należy przy tym pamiętać, że termometry lekarskie są typu maksymalnego, tzn. wskazują wzrost temperatury, a nie jej spadek i działają trochę wolniej od zwykłych. W związku z tym skalowanie należy przeprowadzać powoli i gdy słupek rtęci się zatrzyma, porównać jego położenie ze wskazaniem termometru akwaryjnego.3. Zwalczanie sinic w akwariumWiele kłopotów nastręcza miłośnikom akwarium zwalczanie sinic. Sinice są gromadą niższych roślin, które w postaci ciemnozielonego lub niebiesko-zielonego nalotu pokrywają rośliny, dno akwarium, a często i szyby. W moich doświadczeniach zwalczania sinic najskuteczniejszą okazała się metoda podana przez H. Worbesa (A.T. nr 9/71). Wg tego autora w akwarium (z pełną obsadą) rozpuszcza się penicylinę krystaliczną w ilości 10 tys. jednostek międzynarodowych na 1 litr wody, zaś po 48 godzinach – ćwierć tej dawki. Oczywiście, należy na ten czas usunąć z filtru węgiel aktywny, jeżeli taki się w nim znajduje. Osobiście tytułem eksperymentu, podałem po 24 godzinach – 5 tys. j. m. (1 wody). W rezultacie po upływie ok. dwóch tygodni sinice znikły lub opadły martwe na dno zbiornika. Wg moich obserwacji po tym zabiegu zniknęła również znaczna część glonów. Działanie penicyliny na glony należałoby jednak jeszcze sprawdzić. Godnym podkreślenia jest fakt, że preparat ten w podanych stężeniach nie wywołuje żadnych objawów chorobowych u ryb, ani u akwaryjnych roślin wyższych.
M. Paroszkiewicz
============ Co piszą inni? ==========
W uzupełnieniu informacji dla miłośników złotych rybek opublikowanej w „Akwarium” nr 1/75, str. 31, warto odnotować kolejną obcojęzyczną pozycję książkową poświęconą temu samemu tematowi.
Az aranyhal (Złota rybka – jęz. węgierski). Penzes Bethen i Tolg lstvan. Wyd. – Natura, Budapeszt. 1974. Cena 25.- forintów. Stron 186, ilustracji czarno-białych 28 barwnych 14 oraz 64 ryciny. Nakład – 10 tys. egz.
Węgierscy autorzy, wieloletni pracownicy ogrodu zoologicznego w Budapeszcie, którzy z powodzeniem prowadzili rozbudowaną hodowlę i selekcję genetyczną złotej rybki, posiadając spore praktyczne doświadczenia w tym zakresie, napisali obszerną monografię na temat karasia złocistego (Carassius auratus Linne, 1758) i jego wielu odmian. W 11 rozdziałach książki m. in. przedstawiono historię i rozwój hodowli złotej rybki, a także jej inspirujące oddziaływanie na sztukę i rzemiosło artystyczne, głównie Dalekiego Wschodu. Scharakteryzowano 11 z ponad 100 najbardziej popularnych na świecie odmian tej pierwszej w historii rybki akwaryjnej. Pokazano wszystkie omawiane odmiany na rysunkach i fotografiach. Podano przyjęte dla poszczególnych odmian złotej rybki nazwy węgierskie, angielskie, francuskie, japońskie, chińskie, niemieckie, rosyjskie i hiszpańskie. Szkoda tylko, że nie uczyniono tego konsekwentnie w odniesieniu do wszystkich prezentowanych standardów i w nazewnictwie tym występują luki. Autorzy opisują budowę, biologię i ekologię złotej rybki. Szczegółowo omawiają zasady hodowli w akwariach, różnych naczyniach oraz na dworze w sadzawkach i sztucznych basenach. Na podkreślenie zasługuje fakt prezentowania w publikacji sposobów, nieznanego u nas zupełnie, dekoracyjnego hodowania złotej rybki wg starej tradycji chińskiej i japońskiej. Praca ilustrowana jest wzorami naczyń ceramicznych i ze szkła, w których rybki ogląda się z góry. Opisy urządzeń i basenów, filtrów oraz przyrządów pomocniczych uzupełniono wieloma rysunkami, co znacznie wzbogaca i ułatwia czytelność publikacji. Omówione zostały sposoby selekcji, zasady racjonalnej hodowli i uzyskiwania narybku. Podano dokładny kalendarz czynności pielęgnacyjnych wg poszczególnych miesięcy. Wnikliwie przeanalizowane zostały w książce kwestie związane z chorobami złotej rybki. Podano sposoby leczenia i zapobiegania chorobom, a także zasady właściwego karmienia. Książkę zaopatrzono w podstawową bibliografię tematu (32 pozycje) oraz skorowidz karmienia. Jedynym mankamentem publikacji przy odbiorze jej przez polskiego czytelnika może być bariera językowa, ale książka jest przeznaczona przecież dla Węgrów. Tym niemniej z uwagi na bogatą szatę graficzną praca dr B. Penzesa i I. Tolga godna jest polecenia wszystkim komu bliska jest przedstawiona w niej problematyka oraz renesans i rozwój hodowli złotej rybki w Polsce.
A. Latusek
Na marginesie należy sprostować, że sygnalizowana w nr 1/75 „Akwarium” publikacja Der Goldfisch – dr R. Piechockiego ukazała się w 1973 r., a nie jak podano w 1974. Warto dodać, że ten sam autor opublikował w zachodnioniemieckim wydawnictwie Franckh’sche Verlagshandlung W. Keller Und Co., Kosmos-yerlag książkę – Der Goldfisch, mit allen Varietaten (Złota rybka wraz z jej wszystkimi odmianami). W czasie ostatnich XX Międzynarodowych Targów Książki w Warszawie wydawnictwo to sygnalizowało w planie wydawniczym na 1975 (jesień) w serii Das Vivarium pozycję – Flauaus, Goldfische Pfege Rassen, Zucht.
A. Latusek
Wiosną br. w niektórych księgarniach wydawnictw radzieckich w naszym kraju można było nabyć Aquarium Fishes (Akvariumnyje ryby) (Ryby akwariowe – jęz. angielski). Williarn T. Innes. Izdatielstwo „Vysszaja szkoła”. Moskwa, 1974. Cena – 53 kopiejki. Stron 148, fotografii czarno-białych około 60, barwnych 32, rycin – 9. Nakład 48 tys. egz.
Książkę opublikowano w serii Easy Reading i stanowi ona materiał pomocniczy do czytania przy nauce języka angielskiego. Jest to adaptacja znanej pracy W. T. Innesa – Egzotyczne ryby akwaryjne (wg Exotic Aąuarium Fishes, by Dr William T. Innes. Maywood, New Jersey), która na Zachodzie wytrzymała aktualnie próbę ponad 20 nakładów książkowych (wydań książkowych?). Adaptacja, komentarze i słownik – M. N. Sokołowa i M. M. Lebiediemko. W publikacji opisano różne gatunki ryb akwaryjnych, ich właściwości, karmienie i sposoby rozmnażania. Wiele uwagi udzielono sprawie prawidłowej pielęgnacji akwarium. Książka jest napisana żywo, ciekawie, prostym i zrozumiałym językiem .Stanowi dobry materiał dla praktycznego czytania tekstów w języku angielskim. Praca iest ilustrowana, głównie fotografiami omawianych ryb. Autor książki znakomicie połączył w niej głęboka wiedzę ichtiologa z niezwykła miłością i pasją do ryb i roślin akwaryjnych, wszystkiego tego co jest tak bliskie akwarystom. W. Innes, jako pierwszy opisał neony, przy czym zasługi te uhonorowano nadając rybkom łacińską nazwę Paracheirodon innesi (Hyp-hessobrycon innesi). Odsłonił też tajemnicę ich rozmnażania dzięki czemu przestała ginąć składana ikra; jak się wyjaśniło sekret tkwił w tym, by chronić ikrę przed działaniem światła. Ogólne zasady pielęgnacji akwarium, postępowanie z rybami, ich karmienie, „normy życiowe” i inne podstawowe informacje, które zwykle omawiają różne podręczniki akwarystyczne w interpretacji W. Innesa przedstawione zostały niezwykle Drosto, w skondensowanej postaci, a przy tym ciekawie. Jedyną trudność dla czytelnika, świadomie nie-zmienianą przez adaptatorów pracy, stanowi zachowanie oznaczania miar i temperatury w calach i stopniach Fahrenheita. Ale autor zaopatrzył swoją książkę w wygodne tablice do przeliczania używanego systamu miar na przyjęty u nas. Pozwala to na zapoznanie się z anglo-amerykańskim systemem miar powszechnie używanym m. in. w literaturze specjalistycznej z tego obszaru kulturowego. Rozdziały książki na temat ogólnych informacji związanych z akwarium (woda, światło, temperatura itp.), prawideł karmienia (sposoby karmienia, pokarmy, pokarm żywy, pokarm dla narybku) rośliny i sposoby ich sadzenia w akwarium – choć potraktowane zostały w sposób bardzo zwarty, dokładnie charakteryzują prezentowany materiał. Podstawowa cześć omawiająca ryby zawiera opisy wraz z podaniem zasad hodowli i rozmnażania poszczególnych rodzin ryb akwaryjnych i ich przedstawicieli (około 80) oraz uzyskanych w hodowli krzyżówek. Zebrano tu i doskonale usystematyzowano różne informacje, które mogą być pożyteczne nawet dla wytrawnych akwarystów, a nie tylko dla początkujących. Autor odpowiada na pytania jakie są wymogi temperatury i składu wody, jakie warunki należy stwarzać, aby stymulować rozmnażanie się ryb, opisuje wiele innych zagadnień praktycznych Należy żałować, że wydawca radziecki adaptując książkę W. Innesa musiał wprowadzić skróty. Starano się jednak uczynić to tak, aby nie objęły one tych fragmentów, które są najbardziej pożyteczne i aktualne dla akwarystów. Bardzo celowe w publikacji są przypisy adaptatorów oraz obszerny słownik angielsko-rosyjski wraz z międzynarodowa transkrypcją fonetyczną słów angielskich, co znacznie ułatwia odbiór książki. Trzeba podkreślić, że książka ta jest pożyteczna nie tvlko dla akwarystów (także zaawansowanych) ale również dla wszystkich miłośników przyrody. Pozwala ona na pogłębienie znajomości samego języka angielskiego i terminologii akwarystycznej przez wszystkich tych, którzy znają ł uczą się tego języka. Pożytek odniesie tu szczególnie młodzież. O ile nam wiadomo omawiana publikacja jest już wykorzystywana przez niektóre oddziały PZA w swojej działalności dydaktycznej. Szkoda, że w naszym kraju tego typu materiały pomocnicze do nauki języków obcych nie są wydawane przez odpowiednie wydawnictwa. Można przypuszczać, że podobne adaptacje obcojęzyczne dla polskich czytelników, spotkałaby się z wielkim uznaniem szerokiej rzeszy odbiorców. Polecamy zatem gorąco radziecką adaptację książki W. Innesa ogółowi akwarystów, tym bardziej, iż jej polska cena jest bardzo niska. Księgarnie prowadzące książki radzieckie aapewno przyjmą jeszcze indywidualne zamówienia zainteresowanych, bowiem zdobycie książki w trybie normalnego zakupu może już być utrudnione.
A. Latusek
Do młodzieży szkolnej adresowana jest inna publikacja akwarystyczna wydawcy radzieckiego. Akvarium (jęz. rosyjski). W. W. Szabaszenkov. Izdatielstwo „Uradżaj”, Mińsk. 1974. Wyd. 2 zmienione i uzupełnione. Cena 11 kopiejek. Stron 64, wiele rysunków w tekście. Nakład – 30 tys. egz.
Książeczka w bardzo przystępnej formie opowiada jak przygotować akwarium, jakie rybki najlepiej dobierać dla wspólnej hodowli, w jaki sposób je karmić, pielęgnować, leczyć itd. Autor zamieszcza w broszurce tablicę głównych danych chemicznych i temperaturowych hodowli i rozmnażania ryb w akwarium, uwzględniając 42 najbardziej popularne odmiany rybek. W książeczce znajdują sią następujące rozdziały: 1) przygotowanie akwarium, 2) woda twarda i kwaśna w akwarium, 3) rośliny akwaryjne, 4) ryby akwaryjne, 5) dobór ryb, 6) równowaga biologiczna, 7) karmienie, 8) pielęgnacja akwarium, 9) oświetlenie i podgrzewanie wody w akwarium, 10) aeracja, 11) filtrowanie wody, 12) transport ryb, 13) choroby ryb, profilaktyka i leczenie, 14) rozmnażanie ryb, 15) remont akwarium, 16) bibliografia (tylko 5 pozycji podstawowych prac autorów radzieckich).
A. Latusek
Genetika i selekcija ryb (jęz. rosyjski). W. S. Kirpiczkov. Izdatielstvo „Znanije”. Moskwa. 1974. Seria „Biołogija, Novoje v żizni, naukie, technikę” (Biologia, Nowe w życiu, nauce, technice). Cena 10 kopiejek. Stron 64, rysunki w tekście. Nakład – 64.190 egz.
Autor dr nauk biologicznych w broszurce tej dokonuje oceny zadań i współczesnych metod genetycznej selekcji ryb stawowych, jeziorno-rzecznych, a także częściowo akwa-ryjnych. Przedstawiono proces wyhodowania karpi odmiany ukraińskiej, ropszyńskiej i innych, przemysłową hybrydację w rybnej go-spadarce hodowlanej, podnoszenie odponności ryb na choroby; Zwrócono uwagę na prace selekcyjno-genetyczne w hodowli ryb. Poszczególne rozdziały broszury poświęcone są następującym zagadnieniom: 1) chromosomy ryb, 2) mendlowska dziedziczność u ryb, 3) genetyka cech ilościowych ryb i problem fenodewiantów (odchyleń cech dziedzicznych – A. L.), 4) biochemiczna genetyka ryb, 5) określenie płci u ryb, 6) cele i metody selekcji ryb, 7) rasy i hybrydowe formy ryb, 8) wnioski, 9) bibliografia (7 pozycji podstawowych prac z zakresu genetyki i selekcji ryb autorów radzieckich). Wprawdzie praca ta swoją główną uwagę koncentruje na zagadnieniach związanych z rybami o znaczeniu gospodarczym, jednak wiele ocen odnieść można także do ryb akwaryjnych m. in. złotej rybki, gupików i innych żyworódek. Doświadczenia prowadzone na rybach akwaryjnych w broszurce tej są także pokrótce scharakteryzowane i opisane. Oczywiście broszura W. S. Kirpicznikowa prezentuje sprawy teoretyczne bez wnikania w szczegóły praktyczne, ale z uwagi na przejrzystość wykładu złożonych zjawisk genetycznych występujących u ryb, rekomendujemy ją akwarystom, którzy pragną pogłębić swoją wiedzę. Choć broszura przeznaczona jest dla szerszego ogółu czytelników, trzeba podkreślić, że dla polskiego odbiorcy, może ona być trudna w czytaniu w związku z jej specyficznym naukowym charakterem. Tym niemniej odnotowujemy publikację, jako pożyteczną i ciekawą. Przy okazji radzimy w większym stopniu śledzić serie wydawniczą „Novoje w żizni, naukie, technikie, seria biołogija” wydawnictwa „Znanije”, bowiem staraniem Moskiewskiego Klubu Akwarystów i Klubu „Neptun” przy Pałacu Kultury fabryki „Sierp i Młot” w Moskwie będą w niej publikowane monografie i prace akwarystyczne na różne tematy autorów radzieckich.
A. Latusek
Akwarium. Ladislav Andódi, ilustrował Jan Svec. Tłumaczenie z jęz. słowackiego Leon Kuciński. Wyd. Mlade leta. Bratislava. 1973. Cena 21,- zł. Stron 148, wiele kolorowych rysunków.
Książeczka o formacie kieszonkowym, pięknie wydana, została przygotowana przez wydawnictwo słowackie dla Ośrodka Kultury Czechosłowackiej w Warszawie, gdzie można ją nabyć. Publikacja ta stanów bardzo ogólną prezentację podstawowej wiedzy akwarystycznej dla początkujących. Jest zwięzła i dosyć schematyczna. Rozdziały: 1) trochę historii, 2) akwaria i ich wyposażenie, 3) urządzenia techniczne, 4) rośliny w akwarium (23 odmiany), 5) w jaki sposób urządzamy akwarium, 6) w jaki sposób pielęgnujemy akwarium, 7) ryby, które najczęściej hodujemy w akwarium (86 odmian, przy czym przedstawiono w przeważającej ilości wygląd samców i samiczek), 8) jak i czym karmimy rybki, 9) choroby, 10) tajemnica pomyślnej hodowli, 11) akwaria morskie (rysunki 5 gatunków zwierząt morskich nadających sie do hodowli). Barwne ilustracje w zasadzie wiernie oddają przybliżoną kolorystykę rybek. Krytycznie trzeba ocenić niektóre odstępstwa w nazewnictwie polskim (np. śleporyb zamiast ślepczyk jaskiniowy), bądź też pomyłki w nazwach łacińskich. Szczupłość miejsca nie pozwala nam na prezentowanie wszystkich tego typu niedociągnięć i błędów merytorycznych. Braki te w poważnym stopniu stawiają pod znakiem zapytania sprawę rekomendowania tej publikacji ogółowi czytelników. Albumik słowackiego wydawnictwa stanowi jednak swego rodzaju ciekawostkę i napewno znajdzie licznych nabywców.