Literatura – Recenzje – Literatura – Recenzje – Literatura
Z dużym uznaniem należy powitać obydwie charakteryzowane poniżej prace. Prawdopodobnie już wkrótce staną się one akwarystyczną rzadkością z uwagi na bardzo mały nakład i spore zainteresowanie stale rosnącej rzeszy miłośników roślin akwaryjnych. Jak pisze wydawca w notce na okładce jednej z książek – są one oczekiwane z wielkim zainteresowaniem przez akwarystów m. in. takich krajów jak CSRS, ZSRR, NRD, Austrii, Holandii, Wielkiej Brytanii, USA i innych. Sądzimy, iż także u nas będą one poszukiwanym rarytasem, bowiem ich zdobycie może już być utrudnione 1).
Rataj, Karel (1975): Revizion of the Genus Echinodorus Rich. (Rewizja rodzaju Echinodorus Rich. jęz. angielski). Wyd. – Academia, Praha (w ramach serii Studia Akademii Nauk CSRS), nr 2. Cena 37, Kcs (46,80 zł) Stron 156, rysunków – 54. Nakład – 400 egz.Wybitny czechosłowacki batanik, specjalista i miłośnik, który od lat zajmuje się badaniem flory wód słodkowodnych, a szczególnie roślin akwaryjnych w tej starannie wydanej2) książce dokonał podsumowanie swoich badań nad problematyką systematyki roślin akwaryjnych z rodzaju Echinodorus, czyli żabienic. W książce szczegółowo opisano 47 gatunków (72 odmiany) roślin z rodzaju Echinodorus (rodzina Alismataceae). Podane zostały także wszystkie synonimy nazw roślin używane przez różnych badaczy w porządku, chronologicznym. Każdą roślinę opisano wg nast. schematu: właściwa nazwa (stosowane jest nazewnictwo łacińskie), synonimy, morfologia, typy lokalne, holotypy i lektotypy, rozmieszczenie geograficzne, zanotowane okazy wg badaczy kolekcji. Książka posiada indeks nomenklatury łacińskiej i indeks zbadanych kolekcji roślin. Autor opublikował również zestawienie użytych w pracy skrótów nazw herbariów (zielników) i kolekcji różnych placówek nąukowo-badawczych w wielu krajach, które posiadają omawiane rośliny. Zamieszczona została w książce w osobnym zestawieniu literatura tematu (5 pozycji najważniejszych prac).Zagadnienie systematyki i korektura występującego nazewnictwa roślin z rodzaju Echinodorus w publikacji K. Rata ja zostało opracowane i przedstawione dokładnie i w sposób naukowy. Wielka liczba synonimów w nomenklaturze żabienic świadczyć może o tych kontrowersjach, jakie nurtowały wielu badaczy i uczonych. K. Rataj zebrał więc i usystematyzował cały materiał związany z tymi popularnymi w naszych akwariach roślinami.Książka czechosłowackiego naukowca nie jest podręcznikiem pielęgnacji i hodowli żabienic, brak w niej też informacji na temat ekologii i potrzeb życiowych echinodouusów. Tym nie mniej dla właściwego określenia poszczególnych odmian roślin z rodzaju Echinodorus, ich rozróżnienia w celach praktycznych – książka ta ma wprost nieocenione znaczenie w związku z zawartym w niej materiałem. Na wyróżnienie zasługują także starannie opracowane rysunki wszystkich omawianych podstawowych gatunków (na rysunku pokazano: roślinę wraz z kwiatostanem w formie naziemnej, podwodnej, część liścia wraź z żyłkami, owoc). Otrzymaliśmy zatem znakomity klucz do oznaczania roślin, z tego rodzaju. ____________ 1) Książki były sprzedawane w październiku ub. r. w Księgarni Wydawnictw Naukowych (wzorcownia) w Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie 2) Nie Ucząc błędu literowego w tytule: zamiast „revizion” winno być – revision
A. Latusek
Rataj, Karel (1975): Revision of the Genus Cryptocoryne Fischer. Rewizja rodzaju Cryptocoryne Fischer, jęz. angielski (Wyd. – Academia, Praha) w ramach serii Studia Akademii Nauk CSRS) nr 3. Cena 40,- Kcs (50,63 zł) Stron 174, rysunków – 53, w tym 4 mapki. Nakład 400 egzemplarzy.Książka poświęcona najbardziej dziś modnym, ulubionym i poszukiwanym przez akwarystów roślinom kryptokcrynom, powitana zostanie z należnym jej uznaniem przez czytelników. Praca ta jest obszerniejsza od omówionej wyżej, uzupełniona bowiem została o takie rozdziały jak: charakterystyka morfologiczna rodzaju, rozmnażanie, główne biotopy, metody uprawy, rozmieszczenie geograficzne, taksonomia i opis okazów. Scharakteryzowano, wg schematu jak w książce o echinodorusach, 52 gatunki (73 odmiany kryptokoryn) (zwartki – wg polskiego nazewnictwa).W książce podano także indeks nazw łacińskich i zbadanvch kolekcji oraz zestawienie użytych skrótów nazw placówek naukowych, z których kolekcji korzystano. Literatura tematu obejmuje 7 publikacji naukowych. Wyraźne i staranne rysunki ilustrują 48 gatunków kryptokoryn. Na każdym rysunku ukazano całą roślinę (na niektórych także osobno kształt liścia i kwiatostan) także przy niektórych odmianach – w przekroju i rodzaj słupka kwiatu). Na oddzielnej tablicy zgrupowano różne typy kwiatostanów właściwych dla rodzaju Cryptocoryne, pokazując ich morfologię i słupki. Cztery mapki ilustrują geograficzne1 rozmieszczenie poszczególnych podrodzajów kryptokoryn: Suturina, Myrioblastus, Terrestrina i Submersina.Książka K. Rataja o kryptokorynach uzupełniona tymi informacjami, jakie zawiera omawiana już w naszym czasopiśmie książeczka: Heinza Schöpfela – Keine Probleme bei Cryptocorynen (por. „Akwarium” nr 6/75), winna stanowić podstawową lekturę tych wszystkich akwarystów, którzy swoje zainteresowania koncentrują na tych roślinach. Systematykę rodzaju Cryptocoryne wg K. Rataja, a także inne merytoryczne uwagi związane z ich hodowlą, przedstawimy jeszcze osobno na łamach naszego czasopisma. Wielka wiedza i pracowitość, duży zasób praktycznego doświadczenia czechosłowackiego autora omawianych publikacji – zasługuje na najwyższe uznanie szerokiego kręgu miłośników roślin akwaryjnych.
A. Latusek
Może trochę późno, ale gorąco rekomendujemy czytelnikom „Akwarium” zapoznanie się z dwiema książkami, których treść nie jest bezpośrednio związana ,z naszymi akwarysty cznymi zainteresowaniami. Tym niemniej ciekawa tematyka tych pozycji wydawniczych skłania nas ku zwróceniu na nie uwagi.
Gajewski Wacław (1973): Jak poznawano zjawisko dziedziczności. Wyd. – Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, Warszawa. Cena 9,- zł. Stron 135, liczne rysunki i fotografie w tekście. Wyd. VII.Nakład 15 tys. egz. W naszej akwarystycznej praktyce hodowlanej poznanie zjawisk i praw rządzących procesami dziedziczności ma niemałe znaczenie. Złożone zagadnienia genetyki i selekcji, historia odkrywania zjawisk i praw dziedzicznych, terminologia genetyki i szereg innych ciekawostek w publikacji tej przedstawiono w sposób jasny i rzeczowy. Bardzo pouczająca lektura, choć głównie adresowana do młodzieży szkolnej.A. Latusek
Podbielkowski Zbigniew (1975): Glony. Wyd. – Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa. Cena 28, zł. Stron 224, bardzo wiele rysunków w tekście, mapki, 8 barwnych tablic. Wydanie II. Nakład 5 tys. egz.Autor w przedmowie do książki pisze: „…w najbliższym otoczeniu napotykamy zjawisko, których nie potrafimy wytłumaczyć, dostrzegamy istoty, których natury nie znamy”.Takim właśnie światem istot mało znanych przeciętnemu człowiekowi są glony. A przecież, jak przekonamy się, nie są to rośliny rzadkie i bez większego znaczenia w przyrodzie, lecz potężna grupa organizmów roślinnych, odgrywających ogromną rolę w kształtowaniu biosfery naszej planety i wywierających duży wpływ na gospodarkę człowieka.A który z akwarystów nie zetknął się w swoim akwarium z glonami?
Czytając książkę Z. Podbielkowskiego właściwie na nowo odkrywamy ów piękny i ciekawy świat glonów znanych nam tylko pobieżnie, ich najprzeróżniejsze formy i kształty, własne i odmienne dla nich procesy życiowe.
Publikacja nie jest przeznaczona dla akwarystów lecz zaadresowano ją do młodzieży szkolnej i szerokich kręgów czytelników. Stąd brak w niej może informacji, które głównie mogą interesować akwarystę – jak walczyć z glonami w akwarium. W pracy tej brak jest nawet opisów wszystkich odmian glonów spotykanych w akwariach. Ale popularnonaukowy charakter książki, zawarte w niej kompendium współczesnej wiedzy o glonach w znaczny sposób mogą wzbogacić nasze rozumienie i poznanie otaczającej nas przyrody.
Wiesinger, Marton, dr (1975): Halak (Ryby, jęz. węgierski). Wyd. – Mora Könyvkiado, Budapest. Cena 18,50 forintów. Stron 64, 29 barwnych tablic. Wyd. II. Nakład 49.800 egz.Książeczka została wydana w serii książek kieszonkowych i stanowi właściwie swego rodzaju atlas ryb. Barwny rysunek dyskowca (Symphysodon discus) i skalara (Pterophyllum scalare) na okładce książki może skusić niejednego amatora do nabycia tej publikacji. Jest ona sprzedawana w Ośrodku Kultury Węgierskiej w Warszawie. Musimy zakup jednak odradzić! W atlasie tym, który podzielono na 2 części: I – ryby o znaczeniu gospodarczym (58 przedstawionych gatunków, w tym także ryby drobne – mieszkańcy wód słodkowodnych), II – ryby ozdobne w akwarium (66 ryb, w tym także niektóre samiczki), ilustracje daleko jednak odbiegają od rzeczywistych kształtów i barw często znanych dobrze ryb, (por. tablice XX, XXI, XXIII, 5 itd). Ilustracje uzupełniono króciutkim tekstem z nazwą węgierską i łacińską oraz opisem poszczególnych gatunków.Dla nas książeczka może mieć jedynie wartość słownika, z którego możemy zapoznać się z węgierskim nazewnictwem akwarystycznym. Czasem nie jest to bez znaczenia w czasie pobytu na Węgrzech.A. Latusek
Z ŻYCIA PZA
Wystawa w Görlitz
Wspólnej imprezie zorganizowanej dla uczczenia 25 rocznicy Układu Zgorzeleckiego przez Kulturbund NRD i ZGPZA, która odbyła się w Görlitz towarzyszyła wystawa terrarystyczna i akwarystyczna. Najważniejszą częścią wystawy byl konkurs pawich oczek, ale równocześnie odbywała się także wystawa różnych ryb, płazów, gadów i zwierząt morskich, dzięki czemu zwiększył się wachlarz osób zainteresowanych ekspozycją. Wystawa została usytuowana w hali miejskiej, tuż za mostem przyjaźni łączącym Zgorzelec z Görlitz. W notatce tej nie zamierzam wymieniać wszystkich wystawionych gatunków zwierząt lecz pragnę zwrócić uwagę na formy i sposoby problemowego eksponowania zwierząt. W. części terrarystycznej przedstawiono publiczności większość gatunków płazów i gadów występujących zarówno na terytorium NRD jak i Polski. Tym samym umożliwiono zapoznanie się z tą mało znaną i niezbyt lubianą grupę zwierząt. Widzieliśmy tam przedstawicieli wszystkich gatunków żab, ropuch, traszek, jaszczurek i salamandrę, rzekotkę, zaskrońca, żółwia błotnego. Interesująco eksponowano żaby, którym oddzielono kąt sali przy pomocy gęstej siatki i urządzono na podłodze akwaterrarium. Z form egzotycznych widzieliśmy żółwie: Testudo hermanni, T. horsfieldi, T. elegans, a węże reprezentował Boa constrictor. Pawie oczka wystawiono w małych, klejonych kilkulitrowych akwariach umieszczonych na piętrowych stojakach. Bardzo ciekawie wypadło problemowe eksponowanie gatunków ryb. Zestawiono mianowicie w kilku sąsiednich akwariach szereg różnych form należących do jednego gatunku. Tak np. wystawiano obok siebie gurami dwuplamiste: formę dziką, formę ksantoryczną, odmianę cosby i odmianę złotą. Dalej zrów różne odmiany mieczyków Hellera, formę dziką oraz krzyżówki ze zmienniakami. Podobnie eksponowano pierwotne formy zmienniaka plamistego (platki) i szereg ich odmian: czarne, tuxedo, wagtail różnych barw, „pieprz i sól” – tygrysie, albinotyczne, ksantoryczne itd.
Ta forma ekspozycji pozwala obserwować efekty hodowli i krzyżowania, a w Zgorzelcu była ona tym bardziej pouczająca, że obok akwariów umieszczono opisy problemu w języku niemieckim i polskim. Wydzielono także część ogólną, w której wystawiono m.in. Hemigrammus erytrozonus, Apistogramma borelli, Labeo bicolor i Kryptopterus bicirrhis. W kilkunastu akwariach eksponowano rośliny, gdzie z ciekawszych wiczieliśmy czerwoną formę lotosu i różne gatunki aponogetonów. W kąciku handlowym można było dokonać zakupu. Na uwagę zasługuje sprzedaż kompletów: akwarium z oprzyrządowaniem oraz bogatym, różnogatunkowym składem roślin i ryb. Jako ciekawostkę podaję ceny takich akwariów (klejonych) z rybami i roślinami. Zbiornik o wymiarach 50x25x25 cm w zależności od gatunków ryb i roślin sprzedawano w cenie od 26,40 do 58,10 marek. W sprzedaży znajdowały się także oddzielnie rośliny i ryby w nawiasach podaję ceny w markach NRD. Mieszańce Xiphophorus maculatus x X. variatus(2), Pseudotropheus zebra – forma czerwona (50), Ps. johannii (7,50), Telmatochromis bifrenatus (15), Steatocranus casuarius (20), Julidochromis marlieri (15), J. ornatus (10), Melanochromis brevis (20) i rośliny Crytocorynae blassii (12), C. neviilii (7,50), C. aponogetifolia (7), E. horizontalis (8).
Międzynarodowy konkurs pawich oczek, wspólna wystawa i sympozjum były ciekawą imprezą, która umożliwiła spotkanie i poznanie się akwarystów polskich i niemieckich a tym samym była praktyczną formą umacnania przyjaźni między narodami dwóch państw socjalistycznych.
H.Sk.
Sympozjum w Zgorzelcu
To była naprawdę piękna impreza. Sprawiło mi ogromną satysfakcję, że doszło do skutku sympozjum w Zgorzelcu poświęcone pawim oczkom. Impreza odbyła się w dniu ?7 września 1975 r. w sali konferencyjnej hotelu „Pod Orłem”. Przybyło ok. 100 osób z Polski i NRD. Dzięki staraniom koi. Leszka Szajewskiego sala otrzymała interesujący wystrój plastyczny w postaci dużego emblematu „Klubu Poecilia reticulata” oraz wycinanek ze styropianu przedstawiających poszczególne standardy. Kol. Dieter Kaden z Drezna wygłosił interesujący referat pt. „Barwy pawich oczek i ich dziedziczenie”. Duże uznanie wzbudziły kolorowe przeźrocza ilustrujące referat. Tematem mojego odczytu były „odmiany Poecilia reticulata oraz ich występowanie”. Oparłem się w tej pracy na materiale 16 wystaw europejskich, ostatnich lat. Rolę tłumacza z języka niemieckiego na język polski i odwrotnie spełniał kol. Gerard Czernecki i trzeba przyznać, że stanął on na wysokości zadania. Podczas sympozjum wręczone zostały nagrody Zarządu Głównego PZA. Zdobione kasety metalowe otrzymali: Kol. Giinter Baum, jako główny organizator wystawy w Görlitz oraz zwycięzcy konkursu Heinz Böhme i Gerard Czernecki. Wykonane ze srebra a następnie złocone odznaki „Klubu Poecilia reticulata” w ładnych kasetkach z drewna otrzymali sędziowie zagranicznych klubów, którzy dotychczas sędziowali w Polsce. Byli to: Dieter Kaden, Horst Schillat, Rainer Enig, mgr Dieter Grabs i Klaus Pröhl z NRD oraz Günter Tischmann z Berlina Zachodniego.
Miłym ukoronowaniem spotkania stał się wieczorek towarzyski w kawiarni hotelu. Zgodnie z zamierzeniem, wspólna impreza w Görlitz i w Zgorzelcu była zorganizowana dla uczczenia 30 rocznicy zwycięstwa nad faszyzmem i 25 rocznicy Układu Zgorzeleckiego, trwałego symbolu przyjaźni oraz współpracy NRD i Polski.
R. Patryas
OLSZTYN
Miejscowy Oddział PZA organizuje w ramach „Dni Olsztyna” II Wojewódzką Wystawę Ryb Akwariowych. Współorganizatorami są: Towarzystwo Miłośników Olsztyna i Wydział Kultury Urzędu Miejskiego. Wystawa odbędzie się w dniach: 19. 6-3. 07. 1976 r. w sali NOT-u w Olsztynie przy Placu Nowotki. Do udziału w wystawie zaproszono Klub Hodowców Miłośników Ryb Kąsaczowatych i ZOO Poznań. Na podstawie informacji opr. SKH.
SZCZECINEK
W celu pogłębienia ogólnych wiadomości z akwarystyki oraz zwrócenia uwagi na estetyczne wykorzystanie akwarium w mieszkaniu zorganizowano konkurs pt. „Moje Akwarium”. Trzyosobowa komisja oceniała akwaria domowe (16 uczestników) 18 i 19 października 1975 wg następujących kryteriów: a) dobór ryb i roślin, b) czystość i estetyka akwarium, c) urządzenia pomocnicze, d) ocena ogólna. Każdy z członków jury dysponował do oceny 10 pkt. W wypadku jednakowej oceny kilku zbiorników o kolejności miejsc w konkursie decydowała komisja, przy czym decydujący był głos przewodniczącego. W wyniku przeglądu I miejsce i puchar na własność otrzymał kol. Błaszczak, II miejsce koi. Z. Kawczyński, III miejsce koi. W. Popów. Nagrodę specjalną, ufundowaną przez Rejonowy Dom Kultury w Szczecinku, dla najlepszego uczestnika młodzieżowe go otrzymał koi. A. Naum. Oprócz cennych nagród dla zwycięzców wszyscy uczestnicy otrzymali dyplomy uznania. Ze względu na duże efekty konkursu postanowiono urządzać go corocznie jesienią. (Opracowano na podstawie informacji T. Błaszczaka). SKH.
SZCZECINEK – WYSTAWA
Oddz. PZA w Szczecinku zaprasza sympatyków akwarystyki na II szczecinecką wystawę ryb i roślin egzotycznych „Szczecinek 76”, która odbędzie się w dn. 27. V-6. VI. 76 w sali wystawowej Rejonowego Domu Kultury w Szczecinku. Dnia 6 czerwca br. odbędzie się giełda nadwyżek hodowlanych (ryby i rośliny).