Karl Probst und Jürgen Lange, Dos grosse Buch der Meeres Aquaristik (Podręcznik akwarystyki morskiej, jęz. niemiecki). Wyd. Verlag Eugen Ulmer, Stuttgart 1975, 115 barwnych fotografii 60 rysunków.
Książka, która ukazała się pod powyższym tytułem, jest jedną z nielicznych pozycji, z zakresu akwariclogii morskiej. Wprawdzie w ostatnich latach ukazało się kilkadziesiąt prac z tej dziedziny, jednak większość to pozycje bardzo ogólnikowe, bowiem bardzo często informacje w nich zawarte stanowią konglomerat danych o akwariach słodkowodnvch i morskich.
Recenzowane opracowanie obejmuje całość zagadnień z omawianej dziedziny. Należy też podkreślić, co ma duże znaczenie, że książka ta napisana została przez ludzi, którzv od kilkunastu lat praktycznie zajmują się akwarystyką morska. Dr. J. Lange jest kustoszem Wilhelma-Aąuarium w Stuttgarcie; opracował on stronę metodyczną i naukową, natomiast inż. K. Probst posiada ogromne praktyczne doświadczenie w zakresie akwarystyki morskiej. Wilhelma – Aquarium należy do jednych z większych tego rodzaju instytucji w Europie, gdyż dysponuje 80 akwariami, o pojemności od 400-16.000 ltr. Specjalizuje się w hodowli ryb koralowych, których posiada ponad 300 gatunków, w 4000 egzemplarzy. Akwarium to posiada duże osiągnięcia w dziedzinie akwarystyki morskiej czego dowodem jest fakt, że rozmnożono tam trzy gatunki ryb z rodzaju Amphiprion sp., a niektóre zwierzęta rozmnażają już w kilku pokoleniach (np. Hippocampus w 7 pokoleniach, Sepia w 3 pokoleniach). Otwarte zostało ono w 1967 roku i od razu zyskało dużą rangę, bowiem Rada Zarządzająca, w skład której wchodzą dyrektorzy przedsiębiorstw, nie szczędzi środków finansowych na utrzymanie tej placówki na wysokim poziomie dydaktycznym i naukowym. Z tych względów zawarte w pracy wiadomości oparte są na doświadczeniach własnych, a wszechstronne ujęcie zagadnień akwarystycznych stanowi o jej wartości. Ważnym jej uzupełnieniem są piękne, barwne ilustracje (fotografie 7 autorów) oraz doskonałe rysunki. Cała książka podzielona jest na pięć części. Część pierwsza – wprowadzenie – omawia środowisko fizykochemiczne mórz i oceanów, a więc prądy, temperaturę, zasolenie, światło oraz ekologię i zoogeografię. Część druga dotyczy strony technicznej budowy zbiorników. Jest to, jak się wydaje, najbardziej istotna i wartościowa strona omawianej książki. Z naszej dotychczasowej praktyki wiemy, że właśnie technologia krążenia wody morskiej i jej regeneracja poprzez stosowanie odpowiednich filtrów mechaniczno-chemicznych i biologicznych oraz natlenianie i oświetlanie wody są podstawą do wytworzenia w akwariach warunków zbliżonych do naturalnego środowiska morskiego. Z tych względów szczegółowo omówiono w książce takie zagadnienia jak własności wody morskiej sztucznej i naturalnej, stosowanie tworzyw syntetycznych w zabezpieczaniu przed toksycznością, pH, obieg dotleniania i filtrowania wody, naświetlania promieniami UV, ozonowanie wody, usuwanie z wody związków białkowych, stosowanie właściwego podłoża piaskowego, dekoracja akwariów, tworzenie specjalnych biotopów dla określonych gatunków zwierząt, np. dla organizmów żyjących na styku lądu i morza, budowa akwariów dla zwierząt głębokowodnych, oświetlenie, jakość i ilość światła, urządzenia do regulowania temperatury wody (ogrzewanie, schładzanie). W trzecim rozdziale omówiono sposoby pozyskiwania zwierząt do akwariów. A więc zakupy we firmach zajmujących się sprzedażą zwierząt morskich, sposoby odławiania w środowiskach naturalnych i ich transport. Rozdział czwarty opisuje stosowanie odpowiedniej jakości i ilości pożywienia dla hodowanych zwierząt morskich. Z pokarmów tych wymieniono larwy much i komarów, solowce, widłonogi, wioślarki, kiełże, ślimaki, małże, małe ryby, jak też pokarmy sztuczne, których ostatnio stosuje się coraz więcej. Ponadto znalazły się tutaj dane dotyczące stosowania kwarantanny dla nowo pozyskanych zwierząt, wykaz odpowiednich płynów profilaktyczno-leczniczych oraz sposoby używania lamp kwarcowych do dezynfekcji wody morskiej. Ostatni rozdział zawiera nazewnictwo naukowe i popularne oraz sposoby prowadzenia zapisów (zeszytów) hodowlanych. Ponadto znalazły się w nim szczegółowe opisy gatunków zwierząt, które nadają się do hodowli akwariowej. Całość podporządkowana jest systematyce zoologicznej. Przykładowo w typie gąbek (Porifera) opisano aż 14 gatunków, które nadają się do hodowli. W typie jamochłonów (Coelenterata) opisano ponad 80 gatunków stułbiopławów, korali, a nawet meduz, ale uznać należy, że te ostatnie raczej co kilka dni są wymieniane na nowe okazy. W typie pierścienic (Annelida) przedstawiono 13 gatunków a w typie stawonogów (Arthropoda) podobnie jak w typie mięczaków (Mollusca) opisano 40 gatunków. Zbliżoną liczbę gatunków przedstawiono w typie szkarłupni (Echinodermata), a więc rozgwiazd, wężowideł, jeżowców i strzykw. Mniejszą ilość zwierząt obejmują osłonice (Tunicata) gdyż około 101 gatunków, natomiast z ryb (Pisces) opisano 115 gatunków z 27 rodzin. Każdy opis gatunkowy obejmuje nazwę naukową, popularną, opis anatomiczny, biologię i ekologię, biotop. występowanie oraz dane dotyczące karmienia, a przy niektórych odporność na infekcję i inne informacje odnoszące się do samej hodowli. Na końcu książki znajduje się bogaty wykaz literatury, indeks rzeczowy oraz wykaz Akwariów w Europie, z krótką charakterystyką.
oprac. St. Kujawa
Heinz Schöpfel. Schone Aquarien – aber wie? (Piękne akwaria – ale jak?, jęz. niemiecki). Wyd. Urania Verlag, Lepizg, Jena, Berlin 1976. Cena 3 marki NRD, 54 strony, 10 fotografii i 16 rysunków w tekście. Nakład 15 tys. (książeczkę sprzedawano pod koniec września 1976 r. w Ośrodku Kultury NRD w Warszawie; dla ew. zamówień podajemy konieczny nr poz. wydawniczej: 653 4147).
Kolejna praca popularno-naukowa po publikacji o zwartkach 1) autora z NRD, wielkiego miłośnika roślin wodnych i znanego akwarysty zapoznaje nas z szeregiem praktycznych rad związanych z urządzeniem tzw. akwarium dekoracyjnego. Wszyscy miłośnicy akwariów, którzy planują budowę lub marzą o pięknie urządzonym basenie, winni więc sięgnąć do tej książeczki. Poszczególne rozdziały książki omawiają szereg problemów związanych z urządzeniem akwarium. Już same ich tytuły orientują nas w treści pracy: Akwarium w przestrzeni mieszkalnej, Prawidłowe obsadzenie roślin jest zupełnie proste, Jak zainstalować tylną ściankę, Jak często trzeba nawozić?, Co sądzą rośliny akwariowe. o świetle?, Technika w akwarium, Gdzie ze zwierzętami?, Wiwarium w szkole i opieka nad nim. Rzeczowe informacje, prosta narracja, dobre szkice i fotografie oraz szereg sugestii z zakresu rozwiązań technicznych i praktycznych (wbudowanie akwariów w regały i szafy) w znacznym stopniu ułatwiają (nawet czytelnikowi nie znającemu języka niemieckiego) percepcię treści książki. Na uwagę zasługują podane przez autora zestawienia i szkice dotyczące prawidłowego doboru i rozmieszczenia roślin w akwarium (s. 16-17). H. Schöpfel wyraźnie preferuje akwarium typu holenderskiego, którego całe bogactwo stanowią umiejętnie dobrane i pielęgnowane rośliny wodne, zaś ryby są jedynie dodatkowym elementem dekoracyjnym, chociaż nie pozbawionym określonej roli w takim zbiorniku. Warto tu odnotować, że omjawiana książka stanowi czwartą z kolei publikację z serii poradników fachowych AT (Ratgeber Reihe), wydawanych przez organizację akwarystyczną NRD.
opr. A. Latusek
_______ 1) Por: „Akwarium” nr 6/30/75 s. 207
WYSTAWY – KONKURSY – IMPREZY – WYSTAWY
MIĘDZYNARODOWE SYMPOZJUM AKWARYSTYCZNE W DREŹNIE
W dniach 1-3. 'X. 1976 roku odbyło się w Domu Pionierów w Dreźnie międzynarodowe specjalistyczne sympozjum akwarystyczne, na temat standaryzacji ryb i punktowania przez sędziów konkursowych wystaw rybek z rodzaju Xiphophorus. Organizator sympozjum, Kulturbund der DDR – Zentrale Arbeitsgruppe Lebendgebarende Zahnkarpfen, zaprosił do udziału w sympozjum szesnastu akwarystów; z NRD oraz po dwóch z CSRS i Polski. Polskę reprezentowali kol. Stanisław Sitko i Zbigniew Guziur. Pierwszymi referentem był H. Stalhknecht, który omówił projekt skróconego nazewnictwa standardów, w obrębie rodzaju Xiphophorus. Rodzaj Xiphophorus podzielono w zależności od rodzajów1 płetw na: – normalnopłetwe, symbol „N”; – wysokopłetwe, symbol „H” (Simpson); – długopłetwe symbol „L” (Lirogon); – płomykowate, symbol „S” (Pinzel, Spitzschwanz); Trzy podstawowe gatunki należące do rodzaju Xiphophorus oznaczono: – helleri symbol „h” – macuiatus symbol „m” – variatus symbol „v” Ryby te udzielić dalej można w zależności od koloru podstawowego oraz według wzoru rysunku, przy czym wyodrębniono rysunki czarne i wielobarwne. Podział w zależności od koloru podstawowego przedstawia się następująco: – albinotyczne symbol „a” lub „w” (albino); – żółty symbol „g” (gelb); – czerwony symbol „r” (rot); – naturalny występujący w przyrodzie symbol „c” (wildfarbe). U niektórych egzemplarzy występuje jeszcze kolor interferencyjny – niebieski lub zielony symbol „b” (blau). W obrębie podziału według wzoru rysunku, rozróżniono jak wspomniano, rysunki czarne i wielokolorowe. Czarne wzory podzielono na: – plamkowate symbol „s” (spotted, gefleckt); – półczarne podział podłużny symbol „t” (tuxedo); – półczarne podział poprzeczny symbol „q”; – czarny symbol „n” (nigra schwarz): – symbol księżyca „m” (mond) tu uwzględnia się pełny rysunek plam w kształcie sierpu księżyca: ). a także jego części jak podwójna plamka, banan, plamka pojedyncza lub kombinacje tego rysunku, wtedy symbol „m” podaje się w klamrach [m]; – kometa symbol „k” (komet), tu górny i dolny promień płetwy ogonowej czarny, do połowy długości płetwy od strony korpusu; – wagtail symbol „w”, tu promienie wszystkich płetw czarne, lecz kolor czarny nie może przenikać do korpusu, typowym jest czarne obrzeżenie pyszczka. Dla wielokolorowego rysunku ciała przyjęto podział następujący: – czerwona płetwa grzbietowa symbol „d” (Dorsale rot), bez .przenikania czerwieni do korpusu; – brązowe symbol „i” (bronz), wszystkie płetwy pomarańczowo-brązowe; – płetwa ogonowa czerwona symbol „x” (Caudale rot); – płetwa ogonowa żółta symbol „y” (Caudale gelb); – czerwień strefowa symbol „z” (zoniertes rot), obejmuje czerwony rysu nek np. „krwawiące serce” formy hodowlanej Xiphophorus maculatus; czerwone gardło symbol „e” (rotę Kehle), ryby z gatunku Xiphophorus variatus posiadają czasami czerwone lub pomarańczowo czerwone gardło; – czerwona głowa symbol „f” (Kopf rot), rodzaj Xiphophorus posiada czasami głowy o czerwonym odcieniu. Oto kilka przykładów skrótowych oznaczeń standardów; Wha – wysokopłetwy mieczyk albinotyczny, Lhrs – długopłetwy mieczyk berlinka, Nhgw – normalnopłetwy mieczyk żółty wagtail, Lhr-bn – długopłetwy mieczy czarny z czerwonymi płetwami oraz niebieskim połyskiem, Smgmd – zmienniak plamisty żółty z pełnym rysunkiem w kształcie sierpu księżyca, czerwoną płetwą grzbietową i płomykowatą płetwą ogonową, Hvc-bx – zmienniak wielobarwny z połyskiem niebieskim i czerwoną płetwą ogonową. Obszerna i burzliwa dyskusja, która rozgorzała po wygłoszonym referacie, zasygnalizowała, że przedstawione propozycje nie są jeszcze oczywiste i wymagają głębszej analizy. W dyskusji głos zsbierali kol. Bachmann, Kaden, Pfand, Baum, Grabs i Guziur zwracając uwagę na następujące problemy: – minimalna wielkość (bez płetwy ogonowej) wystawianych zestawów ryb powinna wynosić: Xiphophorus helleri – samiec 4 cm, samica 5 cm, Xiphophorus maculatus – samiec 2,5 cm, samica 3,5 cm, Xiphophorus variatus – samiec 3,5 cm, samica 4 cm; – baseny do oceny ryb nie powinny zawierać roślin, powinne natomiast być dobrze oświetlone i umieszczone na wysokości conajmniej 1,4 m; – hodowcy nie bardzo orientują się jak wygląda punktacja i jakie są ce chy negatywne, a jakie pozytywne wystawianych przez nich zestawów konkursowych; – niektóre odmiany hodowlane wystawiane są bardzo rzadko i nie są naj lepsze np. berlinka czy montezuma. Dla zobrazowania standaryzacji i sposobu oceny wystaw przez sędziów ZAG Lebendgebarende Zahnkarpfen przygotował wystawę ryb rodzaju X.iphophorus, składająca się z 78 zestawów, którą obecni pod kierownictwem koi. H. Stalhknechta, ocenili punktowo Drugim referentem był kol. D. Kaden, który omówił gatunek Xiphophorus maculatus ze szczególnym uwzględnieniem genetyki i sposobów krzyżowania dla uzyskania założonego celu hodowli. Referat ten był ilustrowany około piędziesięcioma przepięknymi przeźroczami. Także i ta wypowiedź wywołała burzliwą dyskusję, w której przewijały się tematy – co i jak krzyżować oraz jakie tendencje powinna przyjąć dalsza dzisłalność hodowlana. Akwaryści z NRD zaproponowali stworzenie na terenie CSRS, Polski i NRD tzw. banków ryb żółtych, trzech podstawowych gatunków z rodzaju Xiphophorus. Pozwoli to na utrzymanie wszystkich nowych mutacji, gdyż krzyżówka mutanta z odmianą żótą nie zachowuje i nie przekazuje cech rodzica żółtego. Koledzy z NRD zaproponowali także by. w ciągu roku sprecyzować ostatecznie międzynarodowe standardy oraz. sposoby oceny wystaw i konkursów, tak by w przyszłości wystawy ryb z rodzaju Xiphophorus można było organizować kolejno w CSRS, Polsce i NRD. Na zakończenie serdecznie dziękuję Kolegom z NRD a w szczególności z DKB „Kampffisch” w Dreźnie za bardzo miłe i serdeczne przyjęcie. W staranną organizację całej imprezy włożono bardzo dużo wysiłku, który miejmy nadzieję już w najniższej przyszłości przyniesie konkretne rezultaty.
Fot.: M.Bachmann
Zbigniew Guziur
Z ŻYCIA PZA – Z ŻYCIA PZA – Z ŻYCIA PZA
Plan działalności Oddziała PZA we Wrocławiu na rok 1977
Główną imprezą roku będzie organizowana przez Oddział „Wystawa Ryb Egzotycznych”, która będzie miała miejsce w dniach 15-29 maja, w Osiedlowym Domu Kultury przy ul. Reymonta 8. Wystawie towarzyszyć będzie loteria i giełda nadwyżek hodowlanych. Spotkania członków i sympatyków PZA odbywają się we wtorki w godz. od 18 do 20 w siedzibie Oddziału Domu Kultury, ul. Reymonta 8. Natomiast w soboty wolne od pracy organizowane tam będą (godz. 15-18) giełdy ryb z nadwyżek hodowlanych.
Plan pracy zabrzańskiego Oddziału PZA na rok 1977
Stałe zebrania członków Oddziału odbywają się w pierwszą niedzielę po 15-tym każdego miesiąca. Zebrania te będą miały charakter szkoleniowy, natomiast w poniedziałki odbywać się będą jak dotąd zebrania koleżeńsko-towatrzyskie, W dniu 22 maja zorganizowany zostanie konkurs pawich oczek „Zabrze 77”. a w listopadzie wystawa ryb i roślin.
Gdańsk. Dzięki pełnej poświęcenia społecznej pracy dwu członków gdańskiego Oddziału PZA kol. Maksymiliana Rolińskiego i Ryszarda Budzbonia przy Młodzieżowym Domu Kultury „Plastuś” Spółdzielni Mieszkaniowej „Przymorze” (Gdańsk – Przymorze, ul. Piastowska) została zorganizowana sekcja Młodego Akwarysty. Sekcję tę, pozostającą pod bezpośrednią opieką Oddziału, nadzorują jej inicjatorzy prowadząc pogadanki i zajęcia z młodzieżą. Aktualnie członkowie sekcji przygotowują 18 zbiorników dla stałej ekspozycji, którą planuje się otworzyć w bieżącym roku.
Kalisz. Akwaryści działający w Klubie Akwarysty przy Wojewódzkim Domu Kultury biorą czynny udział w pracach z młodzieżą, organizowanych przez Kuratorium Oświaty w Kaliszu. W ramach akcji „Lato 1976” i „Zima 1977” z akwarystyką i pracą Klubu zapoznano około 2500 młodych ludzi. Inicjatywa włączenia popularyzacji akwarystyki do imprez kulturalno-rozrywkowych dla młodzieży wyszła od Andrzeja Zmyślonego, Kierownika Działu Społecznego Uczestnictwa w Kulturze WDK, który równocześnie jest opiekunem Klubu Akwarysty w Kaliszu.
Koszalin. W ostatnich dniach roku 1976 Oddział PZA w Koszalinie otrzymał dyplom uznania za społeczny wkład pracy i pomoc w przygotowaniu i realizacji programu III Światowego Festiwalu Chórów Polonijnych.
Koszalin. Z okazji drugiej rocznicy rozpoczęcia działalności przez Oddział PZA w Koszalinie oraz rocznicy wyzwolenia miasta, w dniu 5 marca 1977 roku w siedzibie Klubu Akwarysty „Złoty Skalar” odbędzie, się o godz. 15.00 uroczyste zebranie sprawozdawcao-wyborcze po którym o godz. 17.30 nastąpi otwarcie młodzieżowej wystawy akwarystycznej.
Koszalin. W czerwcu 1976 trójka młodych akwarystów: Jan Buczek (17 lat), Piotr Słowiński (15 lat) i Ryszard Smoleński (15 lat) wzięła udział w zorganizowanej przez Polskie Radio Ogólnopolskiej Młodzieżowej Giełdzie Hobbystycznej. Przeciwnikami ich byli archeolodzy z Krakowa i szybownicy z Poznania. Akwaryści okazali się najlepsi i zakwalifikowali się do finału Giełdy
Koszalin. W miesiącu październiku zorganizowano dla młodzieży otwarty konkurs pt. „ABC akwarystyki”. Zwycięzcą został Piotr Sławiński drugie miejsce zdobył Ryszard Smoleński, a trzecie Janusz Śleńczak.
Szczecinek. W ramach „Dni Żagla” w czerwcu 1977 roku Oddział PZA w Szczecinku zorganizuje wystawę akwarystyczną.
W „Sztandarze Młodych” z dnia 20. I. 1977 roku ukazała się notatka Czesława Kurzajewskiego bardzo pozytywnie oceniająca rozwijającą się działalność kaliskiego Oddziału PZA. Za akcję szczególnie cenną uznał autor organizowanie przez Oddział ogólnopolskich wystaw pawich oczek, których ranga rośnie z roku na rok.
Rzeszów. Dyrekcja II Liceum Ogólnokształcącego im. Bohaterów Młodej Gwardii przesłała na ręce Prezesa rzeszowskiego Oddziału PZA w Rzeszowie list z podziękowaniem za trud 4 pracę kol. W. Styszko włożoną w zorganizowanie i założenie akwariów w szkole. Grupa młodzieży sprawująca opiekę nad akwariami przeszła odpowiednie przeszkolenie, a szkoła zadeklarowała swoje członkowstwo w PZA. Powyższa akcja jest wzorowym przykładem prawidłowej propagandy akwarystyki.
Rybnik. – W dniach od 5 do 19 czerwca 1977 roku Rybnicki Oddział PZA zorganizuje II-gą Oddziałową Wystawę Ryb i Roślin Akwariowych, na którą zaprasza wszystkich miłośników i sympatyków akwarystyki.