Aponogeton madagascariensis (Mirbel) Van Bruggen (1968)
– Onowodek madagaskarski
POCHODZENIE : Występuje w centralnej, zachodniej i wschodniej części Madagaskaru na wysokościach do 1800 m npm, oraz na Mauritiusie i Dużych Komorach. Typowe siedliska to wody stojące, głębokie do 1 m, z dnem piaszczystym i błotnistym, wolno i szybko płynące potoki wyżynne po bazaltowych i kwarcowych skałach. Można je spotkać również na podłożu wapiennym. Występuje zarówno w cieniu jak i w pełnym słońcu. Często spotykany jest w lasach. Wody te są zawsze ubogie w składniki pokarmowe ale bogate w CO2.
OPIS : Kłącze rośliny mięsiste, wydłużone, owalne lub o wyglądzie kulki, do 3,5 cm grubości, barwy od brązowej do ciemnobrązowej. Zawiera dużo skrobi i jako jedyny wśród Aponogetonów ma kłącze rozgałęzione, co pozwala na wegetatywne rozmnażanie się roślin, tego gatunku. Rośliny charakteryzują się zanikiem tkanki miękiszowej pomiędzy wiązkami przewodzącymi, co sprawia, że blaszki liściowe są siatkowane. W wodzie płynącej liście takie stawiają o wiele mniejszy opór. Dorosłe liście nocą się prostują, a w dzień zajmują pochyłe położenie. Osadzone są na ogonkach do 20 cm długości. Blaszka liściowa jest zmienna co do wielkości, kształtu i rozmiaru. Może być o kształcie wyciągniętego owalu, lancetowata, jajowata lub odwrotnie jajowata. Kolor od jasnozielonego do ciemnozielonego. Przeważnie długości do 30 cm i szerokości 4-8 cm. Dorosłe liście niektórych roślin mogą osiągać rozmiary do 50 cm długości i 15 cm szerokości, są przeważnie okrągłe, podobne do klina, rzadko w kształcie serca, wierzchołki mają tępe, zakończone często kolcem nerwu głównego. Dolne żyłki do 9 związane ze sobą poprzecznymi, dlatego liść przypomina koronkę. Roślina wytwarza jednometrowy, okrągły, stopniowo się pogrubiający pęd kwiatostanowy. Kwiatostan osiąga grubość do 1 cm. Rozwinięty kwiatostan składa się z 2-3 rzadziej do 6 kłosów mających długość 9-12 rzadko 20 cm. Kwiatki dwupłciowe, białe lub fioletowe. Pręcików 6, długości 2-3 mm, nitka pręcika lekko lub wcale się nie rozszerzająca przy podstawie. Słupków 3-6 długości 2,5mm i 1 mm grubości z 2 lub 4 zalążkami. Nasiona drobne przeważnie długości 3,5 mm i grubości 1,75 mm. Męskie organy płciowe kwiatów dojrzewają wcześniej od żeńskich, co sprzyja rozmnażaniu (tworzeniu nasion możliwe bez sztucznego zapylenia). Wskazane jest zapylenie krzyżowe, chociaż możliwe jest w obrębie jednego kwiatostanu.
UPRAWA : Do najważniejszych czynników decydujących o udanej uprawie zaliczamy regularną dostawę CO2 co za tym idzie utrzymanie pH w granicach 6,9, częstą wymianę części wody oraz utrzymanie kryształowej czystości i niskiej zawartości soli mineralnych ( głównie NO2, NO3, PO4)aby nie stwarzać warunków do rozwoju glonów. Wzrostowi bardzo sprzyja ruch wody która powinna być miękka, oświetlenie dochodzące do 1W/litr, rozproszone, temperatura wody 20-22°C wyjątkowo do 25°C oraz okresowe nawożenie. Na podłoże wskazane jest użycie mieszaniny gruboziarnistego piasku oraz gliny w stosunku 7;1 oraz dołożyć jedna część węgla drzewnego na 15 części tej mieszaniny. W akwarium przy sztucznym zapyleniu za pomocą pędzelka, roślina może dać do 200 nasion. Jeśli w akwarium jest wysoki poziom wody, kwiatostan może się nie otworzyć, mimo to nasiona się wykształcają. Nasiona należy wysiewać do podłoża z piasku i gliny o granulacji 1 mm, o poziomie wody około 10 cm. Przy temperaturze 18-25°C nasiona kiełkują po 10 dniach, a po 2-3 następnych wykształcają listki i korzenie. Woda powinna być miękka około 4°N pH 6,5-7 której konieczna jest codzienna wymiana (1/3 objętości). Wegetatywnie rozmnażamy roślinę odcinając kłącze boczne, o długości minimum 1,5 cm na których znajdują się stożki wzrostu. Miejsce po oddzieleniu przed wsadzeniem w grunt należy posmarować pylistym węglem drzewnym (aktywowanym), aby uniknąć zagniwania kłącza. Gatunek ten wymaga okresu spoczynkowego chociaż znane są przypadki nawet trzyletniej ciągłej hodowli tego gatunku. Do dziś rośliny stwarzają problemy hodowlane i żyją w akwarium krótki okres czasu, a jeśli kwitną to rzadko udaje się uzyskać pełnowartościowe nasiona. Roślina polecana dla zaawansowanych hodowców.
Gatunek ten jest bardzo zmienny morfologicznie a jego formy jeszcze do niedawna opisywano jako odrębne gatunki:
Aponogeton fenestralis var. major Baum
– posiada mniej lub bardziej horyzontalnie ustawione blaszki liściowe, dorastające do 50 cm długości i 10-15 cm szerokości, na ogonkach liściowych długości 5-30 cm, posiadające regularną perforację liścia.
Aponogeton fenestralis var. henkelianus Falkenb. et Buum
– ma pionowo ustawione blaszki liściowe, nieco krótsze i węższe (2,5-5 cm) ogonki równe blaszkom liściowym, a perforację na ogół nieregularną.
Aponogeton fenestralis var. guillotii Jumelle
– który ma wąskie blaszki liściowe, drobno i gęsto perforowane, o okrągłych otworach – niektóre pola międzywiązkowe posiadają miękisz asymilacyjny.
Istnieje także wiele form pośrednich, dlatego scalono wszystkie te odmiany w jeden gatunek.
Do klasyfikacji
|