APHYOSEMION LUJAE (Boulenger, 1911) Syn. A. striatum
Proporczykowiec ten nazwę swą zawdzięcza pięciu pasom złożonym z czerwonych zlewających się punktów przebiegających wzdłuż ciała samca. Na ciele samicy pasy te są jakby rozmyte, a składające się nań punkty nie łączą się w linie. Samiec, jak u wszystkich proporczykowców, jest barwniejszy od samicy. Grzbiet ma żółtoniebieski, zaś brzuch i płetwy zielonkawożółte. Samica natomiast jest prawie bezbarwna. Samce dorastają do 5-6 cm, zaś samice są nieco mniejsze.
Rodzaj proporczykowce (Aphyosemion) należy do rodziny karpieńcowatych (Cyprinodontidae). Omawiany proporczykowiec zasiedla stojące wody Afryki zachodniej. W swym naturalnym środowisku żyje w płytkich, zamulonych zbiornikach wodnych, o wodzie miękkiej lub średnio twardej i lekko kwaśnym odczynie. Takie też warunki staramy się mu stworzyć w akwarium.
Aphyosemion lujae jest rybą z natury spokojną i dlatego można go hodować z innymi proporczykami, lub rybami innych rodzajów mającymi podobne wymagania. Akwarium dla interesujących nas tu proporczykowców powinno mieć pojemność co najmniej 50-60 litrów. Dno jego pokrywamy drobnym (śr. 1-2 mm) żwirkiem. Obsada roślinna składać może się zarówno z gatunków korzeniących się jak i pływających w toni. Pożądane są rośliny o drobnych, delikatnych liściach jak: kabomba (Cabomba), nadwódka (Limnophyla.). wywłócznik (Myriophyllum),rogatek (Ceratophyllum), różdżyca zarówno drobna jak i szerokolistna (Ceratopteris), mech (Vesicularia), pistia (Pistia), wątrobowiec (Riccia) czy salwinia (Salvinia), na których ryby w okresie godowym złożą ikrę.
Woda w zbiorniku hodowlanym powinna mieć temperaturę 23-27°C, twardość 4-12°n, pH 6,5-7. Wodę można filtrować przez torf, co pozwoli osiągnąć pożądane pH. Uzyskany przy tym żółtawy odcień wody jest korzystny z tego względu, że oprócz dających cień roślin zmniejszy on ostrość światła, którego ryby w nadmiarze nie lubią. Dlatego też rośliny powinny być sadzone dość gęsto by zapewnić rybom przyćmione światło i tym samym dobre samopoczucie.
Hodowla Aphyosemion lujae nie nastręcza dużych trudności, jeśli zapewnimy rybom przedstawione wyżej warunki. Pokarm stanowią dla nich drobne zwierzęta planktonowe i bentosowe, ponieważ otwór gębowy proporczykowców jest mały. Można zatem podawać im oczliki (Cyclop), rozwielitki (Daphnia), larwy wodzieni (Corethra) i komarów, widelnice (Plecoptera), doniczkowe (Enchytraeus) oraz rureczniki (Tubifex) Przyzwyczajane stopniowo pobierają także suchy pokarm Tetra, a nawet kaszę mannę. Rosną szybko, a przy prawidłowym żywieniu i odpowiednich warunkach w wieku 3-4 miesięcy osiągają dojrzałość płciową. Wówczas ryby z dotąd prawie bezbarwnych stają się w pełni wybarwione i przystępują do tarła. Tarło ma charakter ciągły i trwa przez cały okres ich życia, czyli około 3 lata.
Tarlaki można pozostawić w zbiorniku hodowlanym pod warunkiem iż znajdują się w nim ryby tylko jednego gatunku. Wodę należy wówczas zmiększyć do 4-6°n i doprowadzić do odczynu lekko kwaśnego (pH 6,4-6,8) zaś temperaturę podnieść do 24-28°C. Lepiej jednak zapewnić tarlakom osobny zbiornik. W okresie tarła, jak u wszystkich ryb z rodziny karpieńcowatych, na jednego samca powinny przypadać 2-3 samice, ale przy ich braku można też stosować zestaw 1,1. Jednakże przy takim stosunku płci istnieje obawa zbyt szybkiego wyeksploatowania samicy. Natomiast przy układzie 1,2 lub 1,3 samice na zmianę wypoczywają, co w rezultacie prowadzi do pełnego dojrzewania kolejnych porcji ikry. W przypadku zestawu 1,1 często zdarza się, że zostaje złożona ikra niedojrzała, nie nadająca się do zapłodnienia.
Do akwarium tarliskowego wpuszczamy tylko jeden komplet tarlaków. Większa liczba samców prowadzi walki o terytorium oraz o samice, co ogranicza ich czas poświęcany samemu aktowi zapładniania.
Ikra składana jest na liściach roślin, zatem proporczykowce są rybami fitofilnymi. Przeźroczyste jaja mają średnicę około 1 mm. Ich rozwój trwa około 2 tygodnie, a zaoczkowanie następuje po około 6-8 dniach, zależnie od temperatury. Tarło w jednym zbiorniku można prowadzić tylko przez okres 7-10 dni, ze względu na zbyt duże różnice czasowe w wylęgu narybku i jego wzroście. Wylęgające się młode bardzo szybko zużywają woreczek żółtkowy, sta.d prawie od pierwszych chwil życia pobierają pokarm. Stanowić go powinny pierwotniaki (np. pantofelki) gdyż mała rybka ma 3-4 mm długości. W miarę wzrostu narybku podajemy coraz większy plankton.
Z ikrą wyjętą ze zbiornika wraz z podłożem postępować też możemy w sposób opisany w artykule o jordanelce florydzkiej; patrz „Akwarium” nr 3/78 – str. 79.