Obecnie w akwariach uprawianych jest co najmniej osiem gatunków roślin należących do rodziny akantowatych (Acanlhaceae) a można przypuszczać, że w najbliższym czasie liczba ich znacznie wzrośnie. Szczegółowa charakterystyka najpopularniejszych z nich przedstawia się następująco:
Rys. 1 Hygrophila corymbosa
HYGROPHILA CORYMBOSA (rys. 1)
Synonimy; Nomaphila stricta (Yahl) Neses, Hygrophila, stricta. Nazwa polska – nadwódka szerokolistna; synonim – nadwódka bluszczowa. Ojczyzna – Półwysep Indochiński, Archipelag Malajski. Roślina duża. Osiąga w akwarium przeszło 1,0 m wysokości. System korzeniowy rozwinięty dobrze, korzenie białe, mięsiste. Łodyga zdrewniała, okrągła i długa, gruba, może wytwarzać pędy i korzenie wodne. Liście na łodydze ułożone parami naprzeciwległe, para od pary znajduje się w znacznej odległości; ogonki krótsze od liści. Liście duże, lancentowate, w zależności od warunków szersze lub węższe, koloru zielonego lub jasnozielonego, liście nadwodne duże ciemniejsze. Nerw główny i boczne wyraźnie widoczne.
HYGROPHILA LACUSTRIS (SCHLECHTENDAL) NEES (rys. 3)
Nazwa polska – nadwódka jeziorna. Ojczyzna – tropikalna Ameryka. Roślina duża. System korzeniowy rozwinięty słabo. Łodygi długie zdrewniałe. Liście lancetowate, długości do 7,5 cm i szerokości 1,2 cm, o kolorze jasnozielonym lub zielonym, osadzone naprzeciwległe, na krótkich i sztywnych ogonkach. Łodygi nadwodne pokryte meszkiem, a liście bardziej okrągłe i ciemniejsze.
Rys. 2 Hygrophila difformis
HYGROPHILA DIFFORMIS (rys. 2)
Synonimy: Synnema triflorum (Roxb. ex Nees) O. Kuntze, Adonesma triflora, Gardanthera triflora. Nazwa polska – nadwódka trójkwiatowa; synonim – synema trójkwiatowa. Ojczyzna – Półwysep Indyjski, Indochiński, Archipelag Malajski Roślina duża, bardzo dekoracyjna. System korzeniowy dobrze rozwinięty i zdolny wytwarzać dużą ilość rozłogów. Łodyga długa, delikatna. Liście na łodydze ułożone parami naprzeciwległe. Ogonki liści krótkie. Blaszki z początku owalne o brzegach ząbkowatych przechodzą stopniowo w pierzastodzielne. Liście podwodne jasnozielone, nadwodne ciemnozielone. Kwiaty o kolorze różowo-fioletowym.
Rys. 3. Hygrophila guianensis,
H. lacustris, H, salicifolia
HYGROPHILA GUIANENSIS NEES (rys. 3)
Nazwa polska – nadwódka gujańska, Ojczyzna – tropikalna Ameryka. Roślina duża o systemie korzeniowym dobrze rozwiniętym. Korzenie cienkie, białe. Łodyga zdrewniała okrągła, długa, skłonna do wydawania pędów bocznych. Liście na łodydze osadzone naprzeciwległe, lancetowate, płynnie zwężające się ku ostro zakończonym końcom. Kolor liści ciemnozielony, nerwy wyraźnie widoczne, ogonek krótki. Silne egzemplarze, osiągające powierzchnię wody, wydają stosunkowo duże kwiaty koloru białego.
HYGROPHILA SALICIFOLIA (VAHL) NEES (rys. 3)
Synonim: Hygrophila angustłfolia. Nazwa polska – nadwódka wąskolistna; synonim – nadwódka wierzbowa. Ojczyzna – Indie, Azja połudnlowo-wschodnia, Chiny południowo-wschod-nie, południe Wysp Japońskich. System korzeniowy rozwinięty silniej niż u wyżej opisanych roślin z tej rodziny. Łodyga sztywna, zdrewniała, okrągła, długa i gruba. Liście wąskie, lancetowate o końcach ostrych. Kolor liści jasnozielony, długość do 12 cm, a szerokość do 1,8 cm. W sprzyjających warunkach tworzy zarośla.
Rys. 4 Hygrophila polysperma,
H. sp.
HYGROPHILA POLYSPERMA (ROXBURGH) T. ANDERSON (rys. 4)
Nazwa polska – nadwódka wielonasienna; synonimy – hygrofila wielonaslenna, hygrofila hinduska. Ojczyzna – Indie, Azja południowo-wschodnia. Roślina średnich rozmiarów. System korzeniowy rozwinięty słabo, w postaci włóknistych białych korzeni Łodyga długa, cienka (1-4 mm średnicy). Liście podwodne jasnozielone, lancentowate, całobrzegie o kształtach zaokrąglonych, la łodydze ułożone parami naprzemianlegle. Każda następna para ułożona prostopadle do poprzedniej. Żyłki liści ciemnozielone. Wymiary liści: długość 3-5 cm, szerokość 1-1,5 cm. Liście nadwodne ciemniejsze. Roślina często oprócz każdej zasadniczej pary liści wydaje dodatkowe liście boczne, o kształcie liści podstawowych, lecz znacznie mniejsze. Liczba liści dodatkowych zwykle 2, rzadziej 1. W zależności od warunków liście mają różny kształt i wymiary.
HYGROPHILA SP. (rys. A)
Ojczyzna – Indie, Azja południowo-wschodnia. Opis i uprawa rośliny jak u Hygrophila polysperma. Uwaga: Gunther Sterba w publikacji (5) przytaczając opis Hygrophila species stwierdza, że zewnętrznie Hygrophila polysperma, H. salicifolia i H. speces niczym się nie różnią, a różnice między tymi gatunkami określić można tylko na podstawie kwiatów. Nie zgodzą się to jednak z opisem tych roślin podanym przez W.S. Żdanowa (7) i H.C.D.De Wita (6).
Rys. 5 Hygrophila tajland
HYGROPHILA „TAJLAND” (rys. 5)
Nazwa polska – nadwódka tajlandzka. Ojczyzna – Półwysep Indochiński (Tajlandia). System korzeniowy rozwinięty słabo. Korzenie białe, cienkie: łodyga prosta, brązowa. Liście na łodydze ułożone naprzemianlegle; przy dużej ilości światła jajowate, całobrzegie, bez ząbków, z wydłużonymi końcami, u roślin słabo oświetlonych wąskie, lancetowate, często pofalowane, rosną wolno. Kolor liści jasnozielony, przy dobrym oświetleniu prawie żółty, natomiast liści lancetowatych ciemnozielony.
LITERATURA Mityk J: Geografia fizyczna, części świata, PWN, Warszawa 1978 Podbielkowski Z: Roślinność kuli ziemskiej, WSiP, Warszawa, 1975 Podbielkowski Z: Państwa roślinne kuli ziemskiej, WSiP Warszawa, 1977 Sandere A: Pflanzen als Aquarienschmuck, Kosmos-Verlag Franckh’sche Verlagshandlung, Stuttgart, Sterba G: Aąuarienkunde, t. 2., Urania – Verlag leipzig, Jena Berlin 1965 Wit, H.C.D.De. Aquarienpflanzen, Ver!ag Eugen Ulmer Stuttgart. Żdanow W.S. :Akwariumnyje rastienija, Lesnaja Promyszlennost, Moskwa 1973 Żuka! R” Rataj K. Ryby i rośliny akwariowe, PWRiL, Warszawa, 1973 Czasopismo Akwarium nr 1, 11, 16, 39. Uania Pflanzenreich, Hohere Pflanzen 2, Urania – Verlag, Leipz5g Jenan. Berlin.
JAK UROZMAICIĆ W ZIMIE POKARM RYBOM AKWARYJNYM ?
Okres zimowy jest dla wielu miłośników akwarium bardzo kłopotliwy. Jeśli sami nie odławiają planktonu w stawach to zdają sobie sprawę, że samym rurecznikiem karmić ryb nie można, tym bardziej iż często właśnie w zimie go brakuje. Suchych pokarmów (np. rozwielitek) także nie można stosować bez przerwy.
Zainteresowanym podajemy parę przykładów pozyskiwania pożywienia dla ryb, wypróbowanych przez niektórych naszych kolegów. Dobrym pokarmem dla wielu gatunków ryb jest drobno zmielone mięso z serca konia lub wołu, które można przechowywać zamrożone w lodówce. Czasami można kupić w sklepach Centrali Rybnej mrożone lub konserwowe (w puszkach, w sosie własnymi krewetki, będące także doskonałym pokarmem, które również należy przechowywać w zamrażalniku. Pokarmem dla ryb może także być suszona i rozdrobniona wątroba wołowa, którą najpierw należy pokroić na plastry, potem ususzyć, a następnie rozdrobnić na tarce. W karmieniu ryb stosować można także płatki owsiane, jęczmienne i kukurydziane. Należy je jednak podawać w tak odmierzonych porcjach by były od razu zjedzone przez ryby, a nie zalegały na dnie stanowiąc doskonałą pożywkę dla różnego rodzaju bakterii. Pilnie obserwujemy czy dany pokarm rybom smakuje, w przeciwnym wypadku eliminujemy go z karmienia.
Wielu akwarystów przygotowuje sobie jesienią zamrożony (w pojemnikach po pralinkach) zooplankton, co jest doskonałą formą przygotowania zapasów na zimę. Poszczególne zamrożone kostki lodu z pokarmem wrzuca sie do akwarium; w miarę rozmrażania pokarm opada i jest pożerany przez ryby. Podsumowując należy przypomnieć, że ryby lepiej karmić 2-3 razy dziennie stosując mniejsze porcje, niż jeden raz w nadmiarze.