Rosnące u nas z roku na rok zainteresowanie dla płazów i gadów sprawia, że stale w krajowych hodowlach pojawiają się nowe gatunki sprowadzane przez amatorów tych zwierząt. Dość często przywożone są również różne gatunki z rodziny rzekotek.
Rzekotki, zwane również żabkami drzewnymi, są jedną z liczniejszych rodzin płazów, obejmującą około 420 gatunków, zaliczonych do l6 rodzajów. Są to niewielkie żabki, osiągające zwykle 40-50 mm długości. Najmniejsze, należące do rodzaju Microhyla, dorastają zaledwie do 17-19 mm długości, a największe: Hyla cerulea z Australii 105 mm, Hyla dolichopsis z Nowej Gwinei 120 mm, zaś Hyla septentrionalis z Wysp Bahama i Kuby 130 mm.
Rzekotki występują w Europie, południowo-wschodniej i południowo-zachodniej Azji, północnej Afryce, jednakże większość znanych nam gatunków zamieszkuje Australię i obie Ameryki. Zdecydowaną przewagę ilościowa posiadają gatunki żyjące w koronach drzew lub na gałęziach krzewów w gąszczu liści. Poruszanie się po płaszczyznach pionowych ułatwiają im dyskowato rozszerzone płytki przylgowe na końcach palców. W Polsce występuje tylko jeden gatunek – rzekotka drzewna (Hyla arborea). Większość gatunków dobrze znosi warunki hodowli terraryjnej; znany jest nawet wypadek przeżycia przez rzekotkę drzewną 22 lat w terrarium.
W ostatnich latach miałem możność hodować kilka gatunków rzekotek amerykańskich: rzekotkę królewską – Hyla requilla, rzekotkę zmiennobarwna – Hyla versicolor, rzekotkę kubańską – Hyla septentrionalis i rzekotkę kowala Hyla faber. Ponieważ wymienione tu gatunki nio posiadają nazw polskich posługuję się przetłumaczonymi nazwami rosyjskimi i czeskimi.
Rzekotka królewska występuje w zachodniej części Ameryki Północnej. Ubarwienie jej grzbietu jest różne: szare, brązowe, zielone, pomarańczowe, czerwonobrązowe, czasem z ciemnymi plamami. Boki białe lub kremowe w czarne punkty. Między oczami widoczna jest zwykle ciemna plama w kształcie litery V, przypominająca koronę – stąd prawdopodobnie nazwa tego gatunku. Skóra ziarnista, u samców na podgardlu ciemniejsza. Długość ciała około 40 mm,niekiedy do 50 mm. Rzekotki te aktywne są głównie o zmierzchu i nocą; w dzień siedzą zwykle nieruchomo na liściach roślin. Żywią się owadami.
Rzekotka zmiennobarwna żyje we wschodniej i północnej części Stanów Zjednoczonych Ameryki, od Kanady po Meksyk. Ciało na krępe, głowę węższa od tułowia. Jej cechami charakterystycznymi są: skóra pokryta brodawkami oraz jaskrawożółto z ciemnym siatkowym wzorem pachwiny kończyn przednich i biodra, a także tylne części ud i goleni kończyn tylnych. Ubarwienie grzbietu i boków ciała bardzo rozmaite, od kremowego i kakaowego do ciemnoszarego z czarnymi plamkami. Trafiają się osobniki zielone, a nawet czarne, spód ciała biały. U samców podgardle ciemne. Rzekotki tego gatunku posiadają zdolność bardzo szybkiej zmiany ubarwienia, np. z kremowego na szare i szare z czarnymi plamkami. Tęczówka oka złocista. Długość ciała do 50 mm. W dobrych warunkach odzywają się dość często w dzień; głos mają niski, jakby lekko zachrypnięty.
Rzekotka zmiennobarwna – Hyla versicolor
Fot. autor
Rzekotek zmiennobarwnych nie należy trzymać w jednym terrarium z innymi gatunkami, gdyż wydzielina ich gruczołów skórnych może być dla nich toksyczna. Wprawdzie są one aktywne głównie o zmierzchu, jednak z warunkami hodowli w terrarium szybko się oswajają i często bywają aktywne również w dzień.
Do hodowli tych niewielkich gatunków rzekotek wystarczają terraria o wymiarach dna 30 x 40 cm i wysokości 60-80 cm. Pojedyncze osobniki można trzymać nawet w terrariach mniejszych. Na dnie umieszczamy niewielki zbiornik z wodą, a resztę dna wykładamy mchem lub torfem. Terrarium dla rzekotek obsadzamy licznymi roślinami. Z różnych dostępnych u nas gatunków roślin najlepsze są niewielkie gatunki filodendronów, bromelie, placyterium, niektóre epifity, anturium oraz trzykrotki. Podłoże powinno być stale wilgotno; dobrze też jest co kilka dni skropić wnętrze terrarium wodą. Pokarmem tych niewielkich rzekotek są owady, zwłaszcza latające lub ruchliwe. Szczególnie chętnie jedzą muchy, małe karaczany, koniki polne i świerszcze.
Rzekotki królewska i zmiennobarwna są gatunkami średniej wielkości natomiast rzekotka kubańska i rzekotka kowal są jednymi z największych w swej rodzinie.
Rzekotka kubańska – Hyla septentrionalis
Fot. autor
Rzekotka kubańska jest prawdziwym olbrzymem wśród żabek drzewnych, osiąga bowiem 130 mm długości. Ciało ma masywne, głowę szeroką, wypukłe oczy o złotej tęczówce. Przylgi palców duże, u przednich nóg okrągłe, u tylnych lekko wydłużone. Barwa ciała zmienna, od kremowej i jasnobrązowej poprzez oliwkową do ciemnobrązowej i brunatnej. Często na grzbiecie i udach tylnych nóg widoczne są ciemnoszare plamy. Podgardle białe, brzuch zielonkawy.
Rzekotki omawianego gatunku są aktywne od zmierzchu, często do późnych godzin nocnych. W ciągu dnia najczęściej siedzą ukryte na gałęziach lub w załomach kory, czasem zagrzebują się w podłożu lub kryją w zbiorniku wodnym między roślinami. Zdarza się że pokarm, zwłaszcza bardzo ruchliwy, łowią w dzień. Żywią się dużymi owadami, np. karaczanami, konikami polnymi, pasikonikami, czy ćmami. Jedzą również dorosłe mączniaki i ich larwy oraz młode gołe myszy. Szybko przyzwyczajają się do nowych pokarmów. Można je również nauczyć jeść kawałki chudego mięsa podawanego szczypczykami.
Rzekotka kowal, zwana tak od donośnego głosu przypominającego dźwięk jaki powstaje przy uderzaniu młotem o grubą blachę, występuje w południowej i środkowej Brazylii oraz w północnej Argentynie. Żyje nad brzegami wód, w gęstwinie roślin. Ciało ma dość smukłe, głowę szerszą od tułowia, oczy duże, mocno wypukłe. Przylgi na palcach duże, owalne. Między palcami kończyn tylnych częściowa błona pławna. Skóra grzbietu gładka, w dzień zwykle barwy jasnożółtej lub brązowej, czasem z drobnymi czarnymi kropkami i kreskami. Wzdłuż grzbietu biegnie ciemny pasek, niekiedy ciemne paski występują również na bokach ciała. U niektórych osobników tylne kończyny są w poprzeczne czarne prążki. Brzuch żółtobiały, grubo brodawkowany. Podgardle u samców ciemne, zwykle brązowe lub szare. O zmierzchu i w nocy grzbiet przeważnie ciemnieje, aż do ciemnobrązowego. Długość ciała wyrośniętych okazów w granicach 80-95 mm.
Bardzo ciekawy jest rozród rzekotki kowala. W porze godowej samica, bardzo często z samcem na grzbiecie, buduje przy brzegu zbiornika wodnego stawek, otaczając go wałem z mułu, który formuje przy pomocy kończyn. Stawek ten ma zwykle kształt owalny, o średnicy około 30 cm i głębokości do 10 cm. Budowa jego trwa przeważnie całą noc. W ciągu następnej nocy samica, posługując się przednimi nogami, których przylgi służą za łopatki, a częściowo głową i brzuchem wygładza wewnętrzne brzegi wału. Po 4-5 dniach do takiego baseniku składane są jaja, z których po upływie 90-130 godzin wylęgają się kijanki.
Rzekotka kowal aktywna jest głównie nocą; w dzień siedzi nieruchomo z maksymalnie zwężoną źrenicą, co chroni wnętrze oka przed światłem. Żywi się owadami, najchętniej motylami nocnymi. W terrarium można ją karmić tzw. motylami woskowymi, świerszczami itp. W hodowli terraryjnej samice dość często budują stawek lęgowy, lecz do złożenia jaj dochodzi rzadko.
Wiwarium dla dużych gatunków rzekotek powinno mieć wymiary dna co najmniej 50 x 60 cm, a wysokość 60-100 cm. Temperatura w terrarium 22-28°C. Wnętrze należy zabudować gałęziami i ewentualnie mocnymi roślinami, np. niektórymi gatunkami pnących filodendronów, większych bromelii, czy pieprzem ozdobnym. Na dnie należy umieścić zbiornik z wodą, a resztą powierzchni dna można pokryć mchem lub grubym piaskiem rzecznym zmieszanym z torfem, w stosunku 1:1.
Rzekotkom należy zapewnić okresowe korzystanie z promieni słonecznych lub co jakiś czas naświetlać je lampą kwarcową.
Przy odpowiedniej opiece rzekotki są bardzo wdzięcznymi mieszkańcami terrariów i dostarczają wielu ciekawych obserwacji.