KRYNIA TAJLANDZKA
albo SYJAMSKA LILIA WODNA Crinum thaianum, Schulze
Dzięki otwarciu przez PLL”Lot” regularnego połączenia lotniczego z Bangkokiem, powstały możliwości bezpośredniej penetracji przez polskich akwarystów także środowiska naturalnego Tajlandii, której wody obfitują w przedstawicieli fauny i flory wprowadzonych do domowych hodowli. Krynia tajlandzka jest dotychczas rzadko spotykana nawet w akwariach ogrodów botanicznych. Ta interesująca, cebulkowa roślina lądowo-wodna „dotarła” do Polski w roku 1979, przywieziona z Tajlandii przez kolegów, których prywatnej wyprawie akwarystycznej moralnie patronował ZG PZA.
Ci wszyscy, którzy nabyli tę efektowną nowość na naszym rynku akwarystycznym, posiadają więc jedną z najrzadszych, a przy tym bardzo oryginalną roślinę „wodną,- zaliczaną do najbardziej wytrzymałych spośród hydrofitów bytujących w naszych zbiornikach.
Crinum thaianum1) należy do bogatej w rodzaje rodziny amarylkowatych – Amaryllidaceae2), która jest nam dobrze znana, choćby poprzez takich przedstawicieli jak na przykład przebiśnieg śnieżyczka (Galanthus nivalis) i narcyz biały (Narcissus poeticus), czy jakże do nich pozornie niepodobny sukulent liściowy – agawa amerykańska (Agave americana). Rodzina amarylkowatych obejmuje około 1000 (wg niektórych 860) gatunków wieloletnich, trwałych roślin lądowych z cebulkami, bulwami lub kłączami, w obrębie której rodzaj Crinum obejmuje 130 gatunków. Spośród nich 4-5 gatunków zaliczyć można do roślin dobrze znoszących zanurzenie w wodzie 3).
MORFOLOGIA. Z cebuli wyrasta do 20 bardzo długich, równowąskich liści, których długość może dochodzić do 2, a nawet 3 m, przy szerokości zaledwie 2,5 do 5 cm; w akwarium roślina ta jednak nie dorasta maksymalnych rozmiarów. Liście są soczystoziolonc, miękkie, ale mocne i elastyczne. Cebulka osiąga długość do 15 cm, a jej średnica około ? cm, szyjka jej ma długość 3-6 cm. Korzenic, grube i liczne, o białym zabarwieniu. Z czasem silna roślina wytwarza wogotatywnie cebulki nowych, młodych roślin, które długo związane są z rośliną macierzystą. W warunkach naturalnych krynia tajlandzka bardzo ładnie kwitnie. Jej duży, biały kwiat na długiej szypułce jest podobny do kwiatu lilii, od których różni się tylko słupkiem dolnym.
Krynia tajlandzka – Crinum thaianum
Fot. B. Ziarko
EKOLOGIA. W tajlandzkim środowisku naturalnym Crinum Thaianum rośnie w wodach płynących. W warunkach uprawy akwaryjnej cebulka jej rośnie wolno, choć liście rozwijają się stosunkowo szybko. Kwiaty uzyskać można jedynie w paludariach, co jednak należy do rzadkości. Krynia kultywowana w akwarium wymaga odpowiednich warunków. Nadaje się tylko do zbiorników większych rozmiarów (długich), w których liście rośliny mają dostatecznie wiele miejsca aby rozwinąć się na całą długość pod powierzchnią wody. Krynia tajlandzka potrzebuje raczej wody „starej” i czystej choć jej wymagania w stosunku do wody nie, sprawiają hodowcom zbyt wiole kłopotów. Temperatura wody w granicach 24-26°C. Zbyt wysoka temperatura powoduje żółknięcie liści od końca do nasady.
PODŁOŻE, Podłoże bogate w składniki odżywcze winien stanowić gruboziarnisty żwir, z dodatkiem gliny i odrobiny torfu. Dobrze jest sadzić krynię w doniczkach, przy czym grubość warstwy podłoża powinna wynosić co najmniej 10 cm.
WYMAGANIA ŚWIETLNE. Krynia tajlandzka jest rośliną światłolubną. W akwariach mieszane światło świetlówek i zwyczajnych żarówek w zupełności wystarcza. Dobowy czasokres oświetlania jest ważny i powinien wynosić nie mniej niż 8 godzin. Czas pracy sztucznych źródeł światła wydłużać można do 14 godzin na dobę, w zależności od pory roku. Długie, wstążkowate, wijące się liście krynii tajlandzkiej z czasem mogą wypełnić cały zbiornik, tworząc gęste „zarośla”.
ROZMNAŻANIE. Rozmnażanie możliwe jest tylko w drodze wegetatywnego uzyskiwania nowych cebulek roślinnych. W warunkach uprawy akwaryjnej nie jest to łatwe. Okazy tych pięknych roślin kultywowane obecnie w akwariach pochodzą w większości ze środowiska naturalnego.
_______________ 1) Crinum – od greckiego krinon – lilia; thaianum – po łacinie – tajlandzki. 2) Swoją nazwę rodzina ta zawdzięcza bohaterce jednego z utworów? rzymskiego poety Wergiliusza (70-19 p.n.e.) pasterce Amarylli. 3) Są to: Crinum aquaticum Burchell (=? C.campanulatum Herbert), C.capense Herbert (syn. C.longifolium Thunb. ), C.natans Baker, C.purpurascens Herbert, C.thaianum Schulze.