Andrzej BUDZISZEWSKI |
PŁAZY W AKWARIUM |
W porównaniu z rybami, a nawet bezkręgowcami wodnymi, płazy mają wśród starszych akwarystów niewielkie powodzenie, a ich hodowców często określają doświadczeni akwaryści mianem „żabiarzy”. W wielu krajach hodowla płazów w akwariach, akwaterrariach i paludariach jest bardzo popularna, szereg gatunków mnoży się w niewoli, a rokrocznie sprowadzane są nowe gatunki, głównie z krajów tropikalnych i subtropikalnych. Powoli te ciekawe zwierzęta zdobywają sobie miejsce również i w naszych akwariach, a powodzenie jakim cieszy się, w sklepach zoologicznych najczęściej pojawiająca się w handlu żaba szponiasta (Xenopus laevis) oraz karliki szponiaste (Hymenochirus sp.) najlepiej świadczy o wzrastającym zainteresowaniu hodowlą płazów. Dużym utrudnieniem jest jednak prawie całkowity brak literatury w języku polskim, dotyczącej hodowli płazów. W małym stopniu są w tym pomocne pisma zagraniczne, częściej opisujące osiągnięcia w hodowlach rzadkich gatunków, mniej miejsca poświęca się tam hodowli gatunków popularnych.
W Polsce najczęściej spotykanymi w akwariach płazami bezogoniastymi są: żaba szponiasta (Xenopus laevis) i różne, zwykle nieoznaczone, gatunki karlików szponiastych (Hymenochirus), bardzo rzadko spotyka się u hodowców inne gatunki np. grzbietoroda amerykańskiego {Pipa ameri-cana), czy pochodzącego z Wenezueli i Kolumbii grzbietoroda karłowatego (Pipa parva). W handlu dotychczas z Tymi gatunkami nie spotykałem się, istnieje jednak możliwość kupienia ich w sklepach zoologicznych za granicą. Z płazów ogoniastych czasami można zdobyć japońskie traszki ogniste (Cynops pyrrhogaster), aksolotle (Siredon mexicanum) i salamandry Waltla (Pleurodeles walUi), sporadycznie spotyka się i inne gatunki. Pragnąc ułatwić początkującym miłośnikom płazów ich hodowlę chcę podzielić się własnymi doświadczeniami z pielęgnacji najczęściej spotykanych gatunków. Niektóre z nich można hodować w akwarium razem z rybami, inne, głównie ze względu na swoją żarłoczność, powinny być trzymane bez ryb. Z rybami, nawet niewielkimi, doskonale współżyją w akwarium karliki szponiaste i traszki ogniste, zaś większe gatunki, takie jak żaba szponiasta i aksolotle mogą przebywać tylko w dużym akwarium z większymi gatunkami ryb. Wielu hodowców, aby ułatwić sobie czyszczenie basenów, hoduje płazy w akwariach bez podłoża, tylko z niewielką ilością roślin pływających; uważam, że jest to uzasadnione w większych hodowlach, nastawionych na pielęgnację i rozród dużej ilości osobników, natomiast w hodowli amatorskiej znacznie lepiej prezentują się płazy w normalnym akwarium z podłożem, bogato obsadzonym roślinami, z kamieniami i korzeniami. Ze względu na to, że z wyjątkiem aksolotla, wszystkie inne gatunki płazów oddychają tlenem atmosferycznym i co kilka lub kilkanaście minut podpływają do powierzchni wody aby zaczerpnąć powietrza, poziom wody w akwarium nie powinien być zbyt wysoki, maksymalnie 25-35 cm. W akwarium z niewielkimi gatunkami, sadzić możemy również delikatne gatunki roślin. Dla większych gatunków (aksolotl, salamandra Waltla, żaba szponiasła) odpowiedniejsze są rośliny duże i twarde (Echinodorus horizontalis, E. major, Cryptocoryne aponogetifolia, C, cordata, Vallisneria giganfea, Crinium thaianum). Do hodowli łraszki ognistej czy karlików szponiastych w ilości kilku sztuk, wystarcza akwarium o wymiarach 50x30x30 cm, obsadzone bogato roślinami, z wolną przestrzenią z przodu. Aby ułatwić karmienie, można na dnie umieścić płaskie naczynie szklane, na którym będziemy podawać karmę. Ze względu na możliwość wyjścia zwierząt z wody, akwarium powinno być przykryte szybą lub siatką. W takim akwarium wraz z żabami czy traszkami, można hodować drobne ryby żyworodne. Większe gatunki możemy umieścić parami w niewielkich akwariach, obsadzonych tylko silniejszymi roślinami lub w dużych 100-200 litrowych akwariach po kilka lub kilkanaście sztuk. Płazy pochodzące z krajów ciepłych, hodujemy w temperaturze nie niższej niż 20°C, natomiast dla płazów klimatu umiarkowanego najodpowiedniejsza jest temperatura 15-22°C, a nie powinna przekraczać 25°C. Jeśli chcemy rozmnażać gatunki z klimatu umiarkowanego, dobrze jest „przezimować” je przez jeden, dwa miesiące w temperaturze 10-14°C. Pokarmem płazów są głównie bezkręgowce, w akwarium karmimy je wazonkowcami, małymi dżdżownicami, rozwielitkami, larwami much; dużym żabom szponiastym, aksolotlom czy salamandrom Waltla możemy podawać średniej wielkości dżdżownice, jak również kawałki surowego mięsa. Przy dłuższym karmieniu mięsem konieczny jest dodatek witamin i substancji mineralnych (fosforan wapnia i witaminy A, D, E). Płazy szybko przyzwyczajają się do miejsca i pory karmienia, uczą się również brać kawałki mięsa z pensety, co bardzo ułatwia utrzymanie czystości w akwarium. W przypadku zniesienia jaj musimy usunąć z akwarium osobniki dorosłe lub przenieść jaja, gdyż zwierzęta dorosłe pożerają świeżo wylęgnięte kijanki. Odchów larw większości gatunków nie jest zbyt skomplikowany, przy zapewnieniu im odpowiedniego pokarmu zwierzęcego – wymoczki, mikro, mątwik, wazonkowce – w zależności od wielkości larwy. Kijanki żab szponiastych są roślinożerne. Karmimy je sproszkowanymi suszonymi liśćmi roślin wodnych, pokrzywy lub mlekiem w proszku. W okresie przeobrażenia należy obniżyć poziom wody w akwarium do 10-12 cm, a po skończonym przeobrażeniu stopniowo podnieść do normalnego poziomu. Przy dobrej opiece płazy żyją latami w akwarium, niektóre np. salamandra Waltla osiągają wiek ponad 20 lat. |