Rodzaj, podrodzaj ….kilka słów o systematyce pyszczaków z MalawiRobert Augustyn Dostępność polskojęzycznych publikacji zawierających aktualne informacje związane z akwarystyka jest moim zdaniem w tej chwili znikoma. Z tego względu chciałbym podzielić się kilkoma informacjami, które udało mi sie uzyskać z różnych źródeł, głównie z obcojęzycznych stron internetowych. Poruszę dość wąski temat, mianowicie kwestię wprowadzenia i używania w systematyce pyszczaków z Jeziora Malawi dwóch nowych rodzajów: Maylandia i Metriaclima.
Rodzaj Psudotropheus opisany został po raz pierwszy w 1922 roku przez Regana. Wzorcem był gatunek Ps.williamsi. Autor założył wtedy, iż dopuszczalne będzie w przyszłości tworzenie podrodzajów, skupiających grupy gatunków szczególnie do siebie podobnych. Znajdowało to zastosowanie przez wiele lat. Wzrost zainteresowania pielęgnicami z Wielkich Jezior Afrykańskich pociągnął za sobą zwiększający się stale import, co zaowocowało odkryciami wielu nowych gatunków (czasami początkowo określanych jako odmiany barwne). Lata osiemdziesiąte były przełomowe dla systematyki pyszczaków z Malawi. Nastąpiło „przeładowanie” ilościowe rodzaju Pseudotropheus. Znane były już grupy gatunków Ps.zebra, Ps.tropheops i inne. Stosowanie nazw z użyciem nazwy podrodzaju (np. Ps. Tropheops tropheops) było uciążliwe i nieefektywne. Nie wystarczyło też opisanie niektórych odmian barwnych z grupy gatunków Ps.zebra jako odrębnych gatunków, gdyż nadal nie eliminowało to używania podrodzaju. Rozwiązanie zostało zaproponowane przez Mayer’a i Foerstera w 1984 roku. Otóż wprowadzili oni nowy podrodzaj, dla którego określili wzorzec (Pseudotropheus greshakei – wcześniej jedna z odmian barwnych Ps.zebra). To podejście, zgodne z pierwotnymi założeniami Regana (Pseudotropheus Maylandia greshakei), dało możliwość zrezygnowania z długiego nazewnictwa zawierającego podrodzaj na rzecz krótkiego Maylandia greshakei. Rozróżnianie podrodzaju stało się zbędne, choć teoretycznie obowiązujące. W roku 1997, grupa naukowców (Stauffer, Bowers, Kellogg i McKay), przy okazji rewizji gatunków należących do tzw. grupy Ps.zebra, zakwestionowała niektóre formalne aspekty pracy Mayer’a i Foerstera i zaproponowała własną, nową podrodzinę Metriaclima. Spotkało się to z niezbyt przychylnym przyjęciem środowiska, jednak sprawa nadal pozostała nie do końca rozstrzygnięta. Większość systematyków skłania się jednak do stosowania nazwy Maylandia i to stanowisko zostało przyjęte w najbardziej aktualnym polskojęzycznym źródle, wykazie gatunków pielęgnic z Jeziora Malawi umieszczonym w Serwisie Akwarystycznym – http://www.akwarium.org.pl/. Nadal jednak nie ma przejrzystej i pełnej systematyki pyszczaków należących do pierwotnego rodzaju Pseudotropheus. Dodatkowym utrudnieniem dla akwarystów jest mała orientacja i beztroskie podejście niektórych importerów i sprzedawców do poprawnego nazewnictwa przywożonych i oferowanych klientom ryb. Pojawiają się „nowe” gatunki, „odmiany” a nawet rodzaje. Dotyczy to niestety nie tylko rynku polskiego. Na podstawie:M.K.Oliver – Maylandia, Metriaclima, or Pseudotropheus? – Oliver, M. K. 1997-98. The Cichlid Fishes of Lake Malawi, Africa. http://www.connix.com/~mko/mwfishes.htm Prawa autorskie (c) |