Hydrocleis nymphoides
(Willdenow) Buchenau
pożądaną rośliną
w naszych akwariach
Stanisław Cabała,
Zbigniew Wilczek
Marzeniem każdego akwarysty jest posiadanie takiego akwarium, w którym hodowane ryby czułyby się jak najlepiej, a które zarazem stanowiłoby dekorację wnętrza jego mieszkania. Samopoczucie ryb może być lepsze, jeżeli szata roślinna akwarium będzie bardziej zróżnicowana, zarówno pod względem składu gatunkowego, jak i struktury jej ukształtowania. Ma to szczególnie duże znaczenie wówczas, kiedy kilka gatunków ryb chcemy hodować razem w jednym zbiorniku. Większość akwarystów preferuje, przy obsadzie akwarium, gatunki roślin rozwijające się pod wodą. Nie każdy decyduje się na rośliny o liściach nadwodnych i pływających, być może, ze względu na niewielki ich wybór w handlu i panujące przesądy, że rośliny te zbytnio ocieniają podłoże i utrudniają wymianę gazową pomiędzy akwarium a atmosferą. Niektóre gatunki ryb i roślin lepiej jednak czują się w półcieniu i cieniu. Takie warunki nie zawsze można im stworzyć poprzez regulację natężenia światła, natomiast częściowe przykrycie powierzchni wody roślinami doskonale spełnia to zadanie. Jeżeli już zdecydujemy się na posiadanie warstwy roślin nawodnych i nadwodnych w swoim akwarium, to uzyskamy wyjątkowo piękną kompozycję, gdyż rośliny z tej grupy charakteryzują się na ogół efektownymi liśćmi, kwiatami, korzeniami lub ogonkami liściowymi.
Gatunkiem, który szczególnie nadaje się do zastosowania w tworzeniu najwyższej warstwy roślin jest coraz częściej pojawiający się w sklepach akwarystycznych Hydrocleis nymphoides (Willdenow) Buchenau (syn. Limnocharis humboldfii Rich., Stratiotes nymphaeoides Willd.). Na pierwszy rzut oka przypomina on niektóre wodne rośliny krajowe (np. Hydrocharis morsus-ranae). Fakt ten, a poza tym brak jakichkolwiek informacji w polskiej literaturze akwarystycznej, często zniechęca akwarystów do zakupu.
W niniejszym artykule chcielibyśmy zapoznać szerokie kręgi Czytelników „Akwarium” z prezentowanym gatunkiem oraz zachęcić do systematycznej jego uprawy w domowych akwariach. Hydrocleis nymphoides jest rośliną rozprzestrzenioną w wodach stojących i wolnopłynących Argentyny i innych rejonów Ameryki Południowej. Charakteryzuje się silnie skróconą łodygą, natomiast długość ogonków liściowych jest uzależniona w akwarium od głębokości wody, na powierzchni której rozwijają się liście. Są one eliptyczne, z sercowatym wycięciem u nasady, skórzaste, z wierzchu błyszczące, żywozielone, u dołu jaśniejsze, z wyraźnie zaznaczającym się nerwem głównym, tworzącym żebro. U roślin rosnących w dobrych warunkach długość blaszki liściowej wynosi przeciętnie 7-8 cm, a szerokość 4-6 cm. Przy niskiej temperaturze i słabym oświetleniu liście są znacznie mniejsze, mogą żółknąć i obumierać. Ogonki liściowe i łodyga są okrągłe, delikatne, jasnozielone z wyraźnie zaznaczonym członowaniem. Hydrocleis nymphoides bardzo łatwo rozmnaża się wegetatywnie za pomocą płożących się po dnie rozłogów, wydających po kilka młodych roślin oraz pędów dochodzących do powierzchni wody, na końcach których oprócz rozet liściowych często występują pączki kwiatowe. Ukorzenione rozety liściowe, oderwane od rośliny macierzystej, posadzone do podłoża szybko wypuszczają nowe liście powierzchniowe, stare liście pierwotnej rozety zamierają. Aby roślina mogła zakwitnąć pączki kwiatowe koniecznie muszą rozwijać się nad wodą, w przeciwnym wypadku gniją i obumierają. W okresie kwitnienia potrzebuje ona zwiększonej ilości światła i ciepła. Kwiaty przekwitają po kile u godzinach, są dekoracyjne, pojedyncze, dosyć duże (przeciętnie ich średnica wynosi ok. 6 cm), trzypłatkowe, jasno-żółte, u nasady pomarańczowe, z liliowymi pręcikami, bez zapachu.
Fot. S. Cabała
W uprawie akwariowej H. nymphoides nie posiada szczególnych wymagań. Rośnie dobrze w takich samych warunkach jak większość gatunków roślin pospolicie hodowanych. Dobrze wpływa jednak na jego wzrost obecność w podłożu gliny i torfu oraz niezbyt duża twardość i słabo kwaśny odczyn wody. Żdanow podaje, ze do uprawy tej rośliny konieczne jest naturalne oświetlenie. W naszych akwariach roślina ta od dłuższego czasu rozwija się bardzo dobrze przy sztucznym oświetleniu (żarówki). Hydrocleis nymphoides nie ma specjalnych wymagań co do temperatury wody. Najlepiej rośnie i rozmnaża się w temperaturze 20-30°C. Z powodzeniem może być uprawiany jeszcze w granicach 16-20°C, a nawet wytrzymuje przez dłuższy czas znacznie niższe temperatury (ok. 10°C) rosnąc wtedy bardzo powoli a nawet zatrzymując się w rozwoju. Bardzo dobrze rośnie w każdym zestawie roślin. Nie jest zbyt korzystny dla gatunków roślin światłolubnych, natomiast dobrze rozwijają się w jego towarzystwie kryptokoryny, którym dostarcza cienia.
Literatura
Bonstedt C. 1931. Pareys Blumengartnerei T. 1. Verlag von Paui Parey in Berlin. Nowak F. A. 1972. Wielki atlas roślin. Warszawa. Sterba G. 1972. Aquanenkunde T. 2. Urania Verlag, Leipzig-Jena-Berlin. de Wit H. C. D. 1966. Aquanenpfianzen. Veriag Eugen Ulmer Stuttgart. Żdanow W. S. 1981. Akwanumnyje rastienia. Lesnaja Promyszlennost. Moskwa.