Jest to metoda prosta, godna polecenia akwarystom. Metodą tą nie mogą posługiwać się daltoniści ze względu na rozróżnianie barw. I sposób. W sklepie z odczynnikami kupujemy po jednym słoiczku indykatorów, zazwyczaj kupujemy błękit bromotymolowy i czerwień metylową. Dla pomiarów powyżej pH 8 możemy kupić jeszcze błękit tymolowy, lub fenoloftaleinę. Z zakupionych indykatorów odważamy po jednym gramie na wadze laboratoryjnej ( w wypadku braku dostępu do wagi można grzecznie prosić o zrobienie na-ważek panią magister zza aptecznej lady). Naważkę jednogramową rozpuszczamy w jednym litrze co najmniej 50% alkoholu (z braku alkoholu możemy rozpuścić indykator w wodzie – najlepiej destylowanej, ale z biegiem czasu ulegnie on zmętnieniu i trzeba będzie go wylać). Ze sporządzonego roztworu odlewamy do małej buteleczki po kroplach część roztworu przeznaczonego do bieżących potrzeb. Pozostałość przechowujemy w butelce z ciemnego szkła w miejscu chłodnym i ciemnym. Do oznaczenia odczynu tą metodą potrzebna jest mała parowniczka porcelanowa (jest to miseczka o kształcie czaszy, zaopatrzona w wylew, czyli tak zwany dziubek (w zastępstwie możemy użyć filiżaneczki do czarnej kawy o niewysokim brzegu). Jeżeli i tego nie mamy, to możemy używać buteleczki po zastrzyku lub probówki z twardego szkła, którą przed pierwszym użyciem należy dobrze wymoczyć w roztworze sody. pH 4,4 czerwony indykator pH 6,0 żółty indykator pH 6 0 żółty Używając szkła musimy dokonywać oceny barwy na tle białej kartki. II sposób. Po roztworzeniu indykatorów według uprzedniego opisu, posługujemy się skalą barw, jaką można zna leźć w niektórych książkach akwarystycznych. Używamy wtedy probówki, a w najgorszym przypadku buteleczki po aromatach do ciast. Zabarwioną wodę porównujemy ze skalą i ewentualnie możemy przyjmować wartość pośrednią pomiędzy bar wami na skali porównawczej. III sposób. Kupujemy dobry, gotowy zestaw do oznaczania pH. W zestawie takim znajduje się mieszanina indykatorów tak dobrana, by akwarysta mógł za jednym pomiarem określić odczyn badanej wody. Zwykle jest to zakres od pH 4,5 do pH 9,0. Najpopularniejszą mieszaniną indykatorów jest tak zwany indykator Czensny’ego. Obecnie oprócz bardzo drogich i nie zawsze dobrych indykatorów rozprowadzanych przez firmy polonijne, można kupić w sklepach zoologicznych zestaw produkowany przez firmę „Tropical” z Zabrza. Posiada on papierową skalę barw, którą najlepiej od razu oprawić w ramkę i przechowywać w ciemnej szafie, by nie wyblakły kolory. Zestawy posiadające skalę barw w postaci probówek umieszczonych w specjalnym stojaku należy chronić przed światłem i ciepłem. Przed użyciem należy zapoznać się z instrukcją zestawu. IV sposób. Czasami udaje się kupić przyrząd o nazwie komparator Helliga. Składa się on z kolorowych filtrów szklanych (szybek) o gradacji co 0,2 stopnia pH, trzech probówek kalibrowanych i specjalnego korpusu. Filtry są umieszczone w obrotowej ramce, przez co łatwo je dobierać podczas pomiaru. Do dwóch probówek nalewamy badaną wodę. Jedną z nich wstawiamy do korpusu komparatora w miejsce gdzie obracają się filtry. Drugą, po dodaniu indykatora, wstawiamy obok. Obracając tarczą z filtrami, dobieramy filtr najbardziej zbliżony kolorem. Jeżeli badana woda jest krystalicznie czysta, to probówki wstawianej przed filtr nie trzeba napełniać wodą, gdyż jej zadaniem jest wyrównanie koloru wynikającego z mętności lub zabarwienia wody. (Przyrządami tego typu dysponują niektóre ; laboratoria w Polsce, lecz na skutek tak zwanej modernizacji, często są niewykorzystane i kasowane). Dla akwarysty jest to najdogodniejszy sposób oznaczania odczynu pH. Komparatory Helliga produkuje firma „Hellige” w Freiburgu w Niemczech. V sposób. Jest to sposób dokładny, stosowany w praktyce laboratoryjnej. Wymaga przygotowania wzorców barwnych i dlatego jest pracochłonny i skomplikowany. Przygotowujący wzorce musi dysponować niezbędnym sprzętem, jak: waga laboratoryjna, kolby miarowe, moździerz porcelanowy, pipeta, rurka do absorpcji, eksykator lub szczelnie zamykany duży słój, komparator Walpole’a, indykatory na wymagane zakresy pH, kalibrowane probówki z obojętnego, bezbarwnego szkła, butelki do przechowywania zapasu odczynników. Recenzował: mgr inż. Wojciech Kulicki |