Kiryśnik czarnoplamy – Hoplosternum thoracatum (Cuvier et Valenciennes, 1840)
RODZINA: Callichthyidae – kirysowate.
OJCZYZNA: Północni część Ameryki Południowej (od Panamy do Paragwaju oraz na Trynidadzie i Martynice).
MORFOLOGIA: Ciało krępe (do 18 cm), na grzbiecie wysklepione, walcowate. Szeroka głowa jest z wierzchu spłaszczona. Pysk bezzębny z dwoma parami długich wąsów. Grzbiet i boki ciała są opancerzone łuskami kostnymi. Ciało ciemno ubarwione, szaro-brązowe, z mormurkowo roszczepnymi plamami i kropkami. Płetwa ogonowa zaokrąglona, u nasady z jasnym pasem.
DYMORFIZM PŁCIOWY: Samce są mniejsze, z silniej rozwiniętymi płetwami. Kostne promienie płetw piersiowych mają ciemnordzawe i wyraźnie rozwinięte. Samice mają kostne promienie płetw piersiowych ciemne, a nawet czarne, partię brzuszną mają bardziej zaokrągloną.
HODOWLA: Do hodowli nadają się zbiorniki duże, częściowo zarosłe roślinami, z wolną od roślin powierzchnią wody. Temp. wody 18-20°C, woda miękka do średnio twardej o odczynie obojętnym. Żywią się wszelkim żywym i suchym pokarmem wybieranym przede wszystkim z dna.
ROZRÓD: Woda o temp. 24-26°C i odczynie obojętnym, miękka. Do tarła zestawić parę samców z jedną samicą. Samiec buduje gniazdo z piany pod powierzchnią wody (nad częścią powierzchni należy umieścić szybę). Młode, które lęgną się po 4 dniach wychowuje także samiec.
MORFOLOGIA: Ciało długości do 12 cm, silnie wyciągnięte. Podstawowe ubarwienie jest niebieskie, brzuch jaśniejszy z 10-12 poprzecznymi ciemnymi paskami. Często spotyka się w hodowli okazy pomarańczowe z czarnym paskowaniem. Szeroki, skierowany do tyłu pysk, zaopatrzony jest w silne wargi oraz ząbki do skrobania glonów. Na płetwie odbytowej ryby te mają 2-3 pomarańczowe atrapy jaj.
DYMORFIZM PŁCIOWY: Płeć trudno rozróżnić. W trakcie wychowu potomstwa kolory u samca są bardziej intensywne.
HODOWLA: Woda o temp. 22°C, obojętna do lekko alkalicznej, twarda. Należy hodować je w większych grupach. Ryby wszystkożerne, ruchliwe. W skład pokarmu muszą wchodzić rośliny (glony, płatki owsiane itp.).
ROZRÓD: Woda o temp. 26°C, lekko alkaliczna, twarda. Ryby są pyszczakami trą się na kamieniach a następnie samica przechowuje młode w pysku przez okres 14 dni. W tym czasie samica nie przyjmuje pokarmu, jedynie pod koniec tego okresu pobiera mały pokarm zjadany prawdopodobnie przez młode.
MORFOLOGIA: Długość ciała do 15 cm. Ubarwienie ciała błękitne z poprzecznie biegnącymi granatowymi pasami (liczba ich jest zmienna). Płetwa grzbietowa obrzeżona ciemnozielona z metalicznym połyskiem. Głowa zwęża się łagodnie w stronę pyska.
DYMORFIZM PŁCIOWY: Samce mniejsze i bledsze. Samce czasami tak agresywne, że zabijają samice. Jeśli w akwarium znajdują się dwa samce to jeden z nich (słabszy) jest podobnie blado ubarwiony jak samica. W czasie gry godowej ubarwienie samców z błękitnego przechodzi w biel, zmienia się także ubarwienie przedniej części płetwy grzbietowej
HODOWLA: Woda o temp. 22-26°C, o odczynie lekko zasadowym lub obojętnym (pH 7-7,5), twarda (powyżej 15°n). Pokarm urozmaicony: zwierzęcy i roślinny(glony).
ROZRÓD: Woda o temperaturze 24-28°C, w czasie tarła winna być lekko alkaliczna, twarda. Ryby są pyszczakami i wychowują młode w pysku (około 15-20 dni>. Młode karmić należy żywym pokarmem zwierzęcym oraz glonami.
Foto: H. Kilka Tekst: H. Skrzyński
Zwartka (kryptokoryna) syjamska – Cryptocorynae blassi De Wit
RODZINA: Araceae – obrazkowate
OJCZYZNA: Południowy Syjam
MORFOLOGA: Liście o długości 12-25 cm, w tym ogonek 2-3 razy dłuższy od blaszki liściowej. Liście jajowate, wydłużone, po brzusznej stronie ciemno-czerwono-brązowe, na grzbiecie ciemnozielone z jaśniejszymi plamami. Pochwa kwiatostanu żółto zakończona.
EKOLOGIA: Roślina wodna, w paludariach tylko wegetuje. Wymaga światła rozproszonego.
UPRAWA: Temp. wody 20-25°C, czuła na niskie temperatury (poniżej 18°C), ginie poniżej 14-15°C. Woda lekko kwaśna, podłoże średnio bogate w składniki mineralne.
ROZMNAŻANIE: Wegetatywnie poprzez sadzonkowanie wytworzonych bocznych, od korzenia wyrastających młodych roślin, z nasion rzadziej.
UWAGA: K. Rataj (1975) uważa ten gatunek za synonim dla wyodrebnionego przez niego gatunku C. siamensis var. kerri (Gagnepain) Rataj. Patrz recenzja w numerze 2/76.