WEGETATYWNE ROZMNAŻANIE ROŚLIN Z RODZINY ARACEAE RODZAJU CRYPTOCORYNE
Bardzo ciekawą grupę roślin wodnych i błotnych, pochodzących ze strefy tropikalnej i subtropikalnej, stanowią przedstawiciele rodziny Araceae – obrazkowate rodzaju Cryptocoryne. W grupie tej występuje kilka konwergentów przypominających swoim wyglądem rośliny z rodzaju Aponogeton lub Echinodorus. Na przykład Cryptocoryne aponogetifolia syn. unteriana uodobna jest z wyglądu do Aponogeton bernierianus, a Cryptocoryne retrospiralis kształtem liści przypomina Echinodorus angustifolius lub przedstawicieli Sagittaria; takich przypadków można by wymienić więcej. Same kryptocoryny (zwartki) obejmują okazy o szerokiej gamie form i barw liści, nie mówiąc o ich bardzo ciekawych i skomplikowanych w budowie kwiatostanach, bo te niezmiernie rzadko spotykamy w naszych hodowlach. Wielką różnorodność form tych roślin możemy wykorzystać przy urządzaniu zbiorników dekoracyjnych, niezbyt wysokich, połączonych z hodowlą ryb nie niszczących roślinności.
Czytelnik zapyta w tym miejscu skąd wziąć materiał, ponieważ dla urządzenia nawet niedużego zbiornika potrzeba, przynajmniej po kilkanaście wyrośniętych roślin i to różniących się zdecydowanie formą i kolorem; np. zestawienia Cryptocoryne nevillii i Cryptocoryne wendtii odmiana czerwona, dalej Cryptocoryne walkeri i Cryptocoryne becketti lub petchii, Cryptocoryne retrospiralis oraz C. pontederiifolia itd. w zależności od posiadanych gatunków. Hobbyści posiadają przeważnie po kilka roślin w niewielu gatunkach lub po jednej roślinie z kilkunastu gatunków, zdobytych w drodze wymiany albo przypadkowego kupna w kraju lub za granicą. Ilości te dla powiększenia zbioru lub urządzenia zbiornika nie wystarczają, ale mogą stanowić materiał dla wykonania zabiegu-doświadczenia, którego efektem będzie powiększenie naszego zbioru drogą wegetatywnego rozmnożenia.
W zależności od gatunku, który chcemy rozmnożyć, potrzebne są pędy rozrostowe (rys. 1) lub stare kłącza (rys. 2). Pędy rozrestowe pozyskujemy w ten sposób, że np. u Cryptocoryne haerteliana, wendtii, blassii, griffithii pęd pomiędzy rośliną mateczną, a młodą przecinamy nożem lub innym narzędziem po wcześniejszym jego odsłonięciu. Można to wykonać bez równoczesnego przesadzania (rys. 1). Natomiast u zwartek, które nie posiadają pędów rozrostowych lub są one u nich bardzo krótkie, np. Cryptocoryne spiralis, C. axelrodii (syn. undulata) itp. odcinamy niepotrzebne roślinie stare kłącza, często obsypane „śpiącymi” stożkami wzrostu (rys. 2). Przy tym zabiegu jednak wskazane jest przesadzenie rośliny. Tak pozyskany materiał przygotowujemy do pobudzenia do wzrostu. W pierwszej fazie obcinamy częściowo niepotrzebne korzenie oraz przecinamy zbyt długie pędy na krótsze odcinki tj. ok. 5 cm (rys. 3).
Kłącza i pędy, jeśli nie dysponujemy mnożarką lub paladurium umieszczamy w akwarium pod powierzchnią wody, o temperaturze 24-30°C, najlepiej przy niezbyt silnej żarówce. Przy umieszczaniu kłączy w akwarium należy zwrócić uwagę aby nie opadły one na dno (rys. 4). W zależności od temperatury oraz od ewentualnie zastosowanych chemicznych czynników pobudzających wzrost; w kilkanaście dni po umieszczeniu materiału w akwarium w węzłach na kłączach oraz na pędach zaczną rozwijać się stożki wzrostu (rys. 5). Wykonujemy wtedy następną operację. Ponieważ wzrost następuje często w jednym tylko stożku na całym przygotowanym pędzie lub kłączu, nacinamy (75 % przekroju) kłącza i pędy w kilku miejscach (rys. 6) pobudzając w ten sposób następne stożki wzrostowe. Należy pamiętać aby od chwili wykształcenia się pierwszych listków (rys. 7) nie dochodziło do przewracania roślinek przez ryby lub ślimaki. Po wykształceniu pierwszych korzonków (wyrastają one później niż listki) można rozpocząć sadzonkowanie. Najlepiej jest wykonywać je w tej samej wodzie do płytkich pojemników np. małe doniczki, do których dajemy mieszankę złożoną z drobnego żwiru oraz niewielkiej ilości gliny i, torfu (rys. 8) Pojemniki z posadzonymi roślinami umieszczamy w takich samych warunkach pod powierzchnią wody. Najlepszym rozwiązaniem dla rozmnażania kryptokoryn jest jednak paludarium. Uzyskuje się w nim o wiele lepsze wyniki w przyroście liści, zarówno z siewek jak i z sadzonek.