Rewizja rodzaju „Echinodorus” według K.Rataja z 1975 roku
Podrodzaj | (Helianthum) |
W skład podrodzaju wchodzą gatunki z dwóch sekcji Tenelli i Nymphaeifolii mające kwiaty z mniej niż 20 słupkami. |
Sekcja | (Tenellii) |
Do sekcji tej należą wszystkie gatunki niskorosnące. Rozprzestrzenione od umiarkowanych rejonów USA do umiarkowanych rejonów Argentyny. W rejonach tropikalnych gatunki te są wieloletnie, w umiarkowanych jednoroczne. Kwiaty mają niewielkie od 0,5 do 1, 5 cm. Są to jedyne gatunki z rodzaju żabieniec które rozmnażają się przez rozłogi podobnie do nurzańców i mogą tworzyć gęste trawniki i zarośla. Przybyszowe młode rośliny na pędach kwiatowych wytwarzają bardzo rzadko. Wszystkie gatunki tworzą różne nadwodne i podwodne formy, które rosną na podmokłych miejscach, czasowo wysychających zbiornikach wodnych lub całkowicie zanurzone w toni wodnej. Rośliny rosnące w toni wodnej przeważnie nie kwitną i rozmnażają się wegetatywnie przez rozłogi. Gatunki z tej sekcji charakteryzują się oznakami: w kwiatach nie więcej niż 20 słupków (zazwyczaj mniej), żeberka na nasionach gładkie i nigdy nie są ząbkowane, forma blaszek liściowych lancetowate lub wąsko elipsowate, pręcików 6-9.Sekcję w której skład wchodzi 6 gatunków i 3 odmiany w 1994 roku Haynes i Holm-Nielsen scalili w dwa gatunki E. tenellus, którego liście submersyjne osiągają szerokość maksimum 0,4 cm oraz E.bolivianus mającym szersze liście 1-1,5 cm. Chociaż ta klasyfikacja może być użyteczna dla botaników to jednak utrudnia życie akwarystom. |
Echinodorus tenellus var. tenellus – Żabienica delikatna |
Echinodorus tenellus var. parvulus – Żabienica delikatna |
Echinodorus isthmicus – Żabienica wąskolistna |
Echinodorus austroamericanus – Żabienica południowoamerykańska |
Echinodorus latifolius – Żabienica szerokolistna |
Echinodorus angustifolius – Żabienica długolistna |
Echinodorus quadricostatus var. quadricostacus – Żabienica czterożebrowa |
Echinodorus quadricostatus var. xinquensis – Żabienica czterożebrowa brazylijska |
Echinodorus quadricostatus var. magdalenensis – Żabienica czterożebrowa kolumbijska |
Sekcja | (Nymphaeifolii) |
Sekcję charakteryzuje ilość słupków w kwiatkach mniej niż 20, żebra nasion zawsze ząbkowane. Blaszki liściowe nadwodne jajo kształtne lub sercokształtne, podwodne przekształcone w liściopodobną formę w postaci rozszerzonego ogonka. |
Echinodorus nymphaeifolius – Żabienica grzybieniowata |
Podrodzaj | (Echinodorus) |
W skład podrodzaju wchodzą gatunki z pozostałych sekcji mające kwiaty z więcej niż 20 słupkami. |
Sekcja | (Barteroi) |
Do sekcji tej należy tylko jeden gatunek żabienicy. Rośliny mają liście podwodne w kształcie rozszerzonych ogonków liściowych, taśmowate lub eliptyczne. Nadwodne liście sercokształtne. Nasiona z dzióbkami. Do sekcji należy jeden gatunek z 12 pręcikami w kwiatku. |
Echinodorus barteroi – Żabienica Barteroi |
Sekcja | (Intermedius) |
Do niej należy kilkanaście gatunków roślin, które w naturalnych warunkach rosną w toni wodnej, a naziemne formy spotyka się bardzo rzadko. W większości można je spotkać w raczej małych zbiornikach wodnych. Kwiaty zebrane w kwiatostany i zazwyczaj wyrastają nad wodę. Przy dostatecznej wilgotności powietrza wiele gatunków może rosnąć przez długi czas jako wynurzone. Rośliny te rozmnażają się przez nasiona lub poprzez przybyszowe rośliny wyrastające na pędach kwiatowych. Jest to jedna z większych sekcji żabienic. Charakteryzuje się roślinami z 9-12 pręcikami w kwiecie. Nasiona mają krótkie dzióbki dorastające 1/4 całego nasiona. Liście podwodne i nadwodne maja w przybliżeniu tę samą formę. W 1994 roku botanicy Haynes i Holn-Nielsen scalają E.amphibius, E. gracilis, E. parviflorus, E. amazonicus, E. bleherae w jeden polimorficzny gatunek o szerokim zasięgu występowania Echinodorus grisebahii Small 1909. Przywrócili nazwę Echinodorus martii Mich dla E. major oraz włączyli E. intermedius do E. subalatus (Mart.) Griseb. subp. subalatus Pani Kasselmann proponuje pozostawić utrwalony podział na E.grisenbahii (syn.E.gracilis, E.amphibius), E.amazonicus, E.bleherii, E.parviflorus,dokładając nowy podgatunek E.grisebachii Small var. minor Kasselman. Według Kamińskiego nie można wskazać istotnych cech pozwalających na wyodrębnienie gatunków. Na podstawie obserwacji z upraw roślin wyodrębnia on tylko formy:1.E.grisebachii Small (syn.E.brevipedicellatus Rataj non (O.Kuntze) Buch. E.amazonicus Rataj E.gracilis Rataj E.amphibius Rataj) 2.E.grisebachii Small f. bleherae (Rataj)Kamiński comb. nor. (syn.E.bleheri Rataj,E.paniculatusnon Micheli) 3. E.grisebachii Small f. parviflorus (Rataj) Kamiński comb.nov.(syn E. parviflorus Rataj) 4. E. grisebachii „Tropica”(syn.E.parviflorus „Tropica”) |
Echinodorus intermedius – Żabienica pośrednia |
Echinodorus maior – Żabienica wielka |
Echinodorus grisebachii – Żabienica Grisebacha |
Echinodorus amphibius – Żabienica ziemnowodna |
Echinodorus gracilis – Żabienica wysmukła |
Echinodorus parviflorus – Żabienica drobnokwiatowa |
Echinodorus amazonicus – Żabienica amazońska |
Echinodorus bleheri – Żabienica Blehera |
Sekcja | (Palaefolii) |
Obejmuje cztery gatunki, które można nazwać typowymi błotnymi roślinami. Mogą one także rosnąć w toni wodnej. U wszystkich roślin tej sekcji niewidoczne są przecinające się linie i kropki, wyłączając gatunek E.subulatus. Główne oznaki sekcji to liczba 12 pręcików w kwiatach i nasiona mające dłuższy dzióbek dorastajacy1/3-1/2 długości całego nasionka lub są tej samej długości. |
Echinodorus pubescens – Żabienica omszona |
Echinodorus andrieuxii – Żabienica Andrieuksa |
Echinodorus palaefolius var. palaefolius – Żabienica łopatkolistna |
Echinodorus palaefolius var. latifolius – Żabienica łopatkolistna |
Echinodorus subalatus – Żabienica oskrzydlona |
Sekcja | (Uruguayensis) |
Sekcja obejmuje gatunki roślin, które są bardzo ozdobne i dlatego chętnie są hodowane przez akwarystów. Wszystkie rozprzestrzenione są w południowych rejonach Ameryki Południowej. W dogodnych warunkach rosną w chłodnych wodach potoków, które biorą swój początek w górach i mają temperatury wody 14-20°C. Dlatego mogą być hodowane nie tylko w tropikalnych ale i w zimno wodnych akwariach. Rośliny posiadają 18-22 pręcików i duże różnice między podwodnymi (submersyjnymi) i nadwodnymi (emersyjnymi) liśćmi. Rozmnażają się bardzo łatwo i dlatego są bardzo rozpowszechnione oraz są dobrym materiałem wyjściowym do tworzenia nowych odmian żabienic. |
Echinodorus uruguayensis – Żabienica urugwajska |
Echinodorus horemanii – Żabienica Horemana |
Echinodorus Osiris – Żabienica Ozyrysa |
Sekcja | (Longipetali) |
Rośliny z tej sekcji charakteryzują się tym że na suchych liściach widać przecinające się żyłki które przedstawiają siatkę składającą się z nieforemnych sześciokątów. Tylko jeden gatunek horizontalis jest hodowany w akwariach. |
Echinodorus glandulosus – Żabienica żołędzia |
Echinodorus longipetalus – Żabienica długołopatkowa |
Echinodorus tunicatus – Żabienica |
Echinodorus horizontalis – Żabienica pozioma |
Sekcja | (Cordifolii) |
Obejmuje największe gatunki z rodzaju żabienic i bardzo szeroko rozprzestrzenione. |
Echinodorus grandiflorus – Żabienica wielkokwiatowa |
Echinodorus bracteatus – Żabienica ekwadorska |
Echinodorus virgatus – Żabienica |
Echinodorus cordifolius – Żabienica sercolistna |
Echinodorus longiscapus – Żabienica długołodygowa |
Echinodorus ovalis – Żabienica owalna |
Echinodorus pellucidus – Żabienica przejrzysta |
Echinodorus argentinensis – Żabienica argentyńska |
Sekcja | (Macrophyllii) |
Obejmuje gatunki Średnich i dużych żabienic pochodzących z rejonów od północnych tropików Południowej Ameryki do Argentyny. Na blaszkach liściowych tych roślin niewidoczne są przecinające linie i kropki. Rośliny porastają w podmokłym oraz zalanym wodą terenie. W naturalnych warunkach rosną w toni wodnej tylko w czasie wylewów, a w okresie suchym rosną na powierzchni. |
Echinodorus fluitans – Żabienica pływająca |
Echinodorus aschersonianus – Żabienica Aschersona |
Echinodorus scaber – Żabienica szorstka |
Echinodorus macrophyllus – Żabienica wielkolistna |
Sekcja | (Paniculati) |
Obejmuje gatunki dużych żabienic, które rozprzestrzenione są tylko w tropikalnych rejonach Południowej Ameryki. Największy rejon występowania zajmuje E. Paniculatus, który występuje od Meksyku do Paragwaju i Argentyny. Blaszki liściowe wszystkich tych roślin posiadają lancetowatą lub podłużno-eliptyczną formę. Wszystkie gatunki sekcji mogą rosnąć pod wodą lub jako wynurzone. Do hodowli akwariowej mogą być wprowadzane po czasowej aklimatyzacji jako rośliny zanurzone. |
Echinodorus trialatus – Żabienica |
Echinodorus cylindricus – Żabienica cylindryczna |
Echinodorus paniculatus – Żabienica wiechowata |
Echinodorus lanceolatus – Żabienica |
Echinodorus macrocarpus – Żabienica |
Echinodorus glaucus – Żabienica niebieskawa |
Sekcja | (Portoalegrensii) |
Do sekcji należą dwa gatunki które były odkryte w latach sześćdziesiątych, a opisane w siedemdziesiątych. Oba gatunki w naturalnych warunkach rosną jako zanurzone. Status tych roślin wywodzących się z Brazylii nie został jeszcze ostatecznie ustalony. W naturalnych warunkach nigdy nie znaleziono tych roślin z kwiatami. W młodym wieku rośliny te są do siebie podobne, dopiero starsze egzemplarze wykazują wyższy wzrost liści u E. opacus od E. portoalegrensis, którego liście trzymają się bliżej podłoża. |
Echinodorus opacus – Żabienica matowa |
Echinodorus portoalegrensis – Żabienica z Porto Alegro |