Gatunek ten należy do największych przedstawicieli gekonów, dorasta nawet do 40 cm, ale zazwyczaj osiąga 35 cm, z czego połowę stanowi ogon (oczywiście, jeśli całego lub części nie utraci, ale o tym później). Ubarwienie: szare z wieloma odcieniami szarości, oliwkowe (nasycenie tych barw podstawowych uzależnione jest od kondycji i nastroju jaszczurki), na tym tle pomarańczowe, czerwone i niebieskawe plamki, zwłaszcza te ostatnie układają się zazwyczaj w poprzeczne szeregi. Brzuch jasnoszary ciemnoplamkowany Osobniki młode są podobne do dorosłych jednakże ich ogony pokrywają czarno białe poprzeczne pasy, które wraz z dorastaniem jaszczurki zanikają, zazwyczaj jednak pręgowanie ogona dorosłych Toke jest widoczne. Oko pokrywa przeźroczysta zrośnięta powieka, które posiada czerwono pomarańczową tęczówkę i pionową nie zawsze regularną źrenicę (co wskazuje na nocny tryb życia tej jaszczurki). Gekony maja zrośnięte powieki (tak jak węże) oczyszczają sobie oczy, oblizując je swym mięsistym językiem
Obszar zamieszkiwania: północno – wschodnie Indie, Bangladesz, Birma, Tajlandia, Wietnam, południowe Chiny, Indonezja, Filipiny oraz wschodnie wybrzeża półwyspu indon australijskiego. Biotop: Zamieszkuje tropikalne lasy, ale najczęściej spotkać go można na skałach, w opuszczonych budynkach, chętnie wchodzi do zamieszkanych domostw a nawet znajdujemy go w dużych aglomeracjach miejskich gdzie sprowadza go tu mnogość i łatwa dostępność owadów, szkodników towarzyszących człowiekowi (tzw. synantropijnych).
Tryb życia: Toke jest jaszczurką o zmierzchowej i nocnej aktywności. Za dnia ukrywa się w szczelinach skał, dziuplach drzew. Podobnie jak węże, gekony ze względu na zarośnięte powieki śpią z otwartymi oczami.
Dymorfizm płciowy: Samce są większe od samic mają masywniejszą i szerszą głowę, widoczne są wyraźnie nad kloaką pory będące ujściami gruczołów udowych.
Terrarium: Dla stadka dorosłych osobników (samiec i 2-3 samice): minimalne wymiary pomieszczenia hodowlanego to 70 x 60 x 100 cm (terrarium typu wertykalnego tzn. wysokość jest największym wymiarem.
Wystrój: Tylną i boczną ścianę terrarium pokrywamy kawałkami kory, korka, zaprawą skalną, urządzamy też tu kryjówki. Przydadzą się także konary lub korzenie najlepiej z wydrążeniami by Toke mogły się tam schować w ciągu dnia. Dno pokrywamy mieszaniną piasku z torfem i mchem torfowcem. Toke rzadko schodzą na dno terrarium, ale jego skład pomaga w utrzymaniu należytej wilgotności w pomieszczeniu. Bez problemów można umieścić w terrarium żywe rośliny, które upiększą pomieszczenie hodowlane. Należy jednak umieścić gatunki niewymagające intensywnego oświetlenia. Świetnie nadają się do tego epifity np. .Aechmea, Tilandsia, Cryptanthus :Asplenium.
Wilgotność: utrzymujemy na poziomie 70-80 %., Codziennie spryskujemy całe terrarium letnią, odstaną wodą. Pojnik nie jest wymagany choć niektórzy hodowcy informują, że jaszczurki te piją wodę z miseczki, z pewnością miseczka taka pomaga w utrzymaniu wilgotności w pomieszczeniu hodowlanym. Sprawdzoną metodą pojenia tych jaszczurek (choć z powodzeniem sprawdza się. np. przy hodowli kameleonów) jest umieszczenie pojnika dla gryzoni z tzw. „wiszącą” kroplą. Zazwyczaj gekony spijają krople wody z wyposażenia terrarium, a także z własnych ciał./
Temperatura: Za dnia utrzymujemy ją na poziomie 27 – 30 °C (punktowo nawet do 40°), w nocy może trochę spadać do „2 2 – 25 °C. Terrarium ogrzewamy przy pomocy żarówek lub promienników, także zacementowany w jednej ze ścian terrarium kabel grzewczy dostarczy do terrarium odpowiednią ilość ciepła. Cały system grzewczy (oczywiście nie dotyczy to oświetlenia) podłączyć możemy do termistora, co zapewni stałość temperaturę w terrarium. Nie należy jednak zapominać o spadku temperatury w ciągu nocy. Jako źródła ciepła w małych terrariach (np. w tych gdzie podrastają młode gekonki; możemy też użyć butelki wypełnionej wodą z zanurzoną akwarystyczną grzałką zatapialną.
Oświetlenie: Ze względu na nocny tryb życia Toke nie oświetlamy intensywnie terrarium z tymi gekonami, bo będą one kryły się w zakamarkach terrarium unikając światła. Lepiej umieścić promiennik (daję on dużo ciepła przy małej ilości światka), lub oświetlamy terrarium np. czerwoną żarówką. Karmienie: Gekony Toke to drapieżniki, w naturze zjadają wszelkie owady i inne bezkręgowce, małe płazy i gady. Nie gardzą też pisklętami i noworodkami ssaków. W hodowli terrarvstycznej karmimy je szarańczakami, larwami mącznika, karaluchami, noworodkami mysimi, a nawet kawałeczkami chudego mięsa, konieczne jest „prószenie” pokarmu dodatkami witaminowo mineralnymi (Roboran H, iiibovit), szczególnie jest to ważne dla młodych szybko rosnących osobników. Aby mieć pewność, że gekon spożył podaną ilość witamin lepiej mu wkroplić preparat witaminowy do otwartego pyszczka, gdy Toke przyjmuje pozę odstraszającą.
Rozród: Toke dojrzewają w wieku 1,5-2 lat (zdarza się jednak, że i roczne osobniki przystępują do godów). Rozmnażanie tego gekona nie sprawia trudności. Kopulacja inicjowana przez samca odbywa się kilkakrotnie w ciągu roku (oczywiście ze względu na nocny tryb życia, akt ów odbywa się głównie nocą). Zazwyczaj samiec przytrzymuje samice swą paszczą za kark niekiedy raniąc ją nieznacznie, ale szybko się owe rany goją. Sama kopulacja trwa kilka minut i często uchodzi uwadze hodowcy, Samica składa zazwyczaj dwa okrągłe jaja średnicy okuło 2 cm w szczeliny lub przyklejają je na ścianach terrarium, na szybie. Dorosła samica mole składać kilkakrotnie w ciągu roku jajka. Zazwyczaj, co dwa miesiące. Gdy w terrarium jest więcej samic składają one jajka w to samo miejsce tak, że po kilka (zniesieniach stare wylęgłe skorupki sąsiadują z ze świeżo złożonymi jajkami. Podobnie dzieje się w naturze samica składa zawsze jajka w to samo upatrzone i sprawdzone miejsce. Miękkie, bezpośrednio po złożeniu, jajka szybko twardnieją a sztywna skorupka chroni rozwijające się w nich zarodki. Zdarza się, że samica rzuca jajko na podłoże, oznacza to, że jest ono niezapłodnione. (Podobne postępowanie obserwujemy u Phelsuma), jak samica rozpoznaje niezapłodnione jajka nie wiadomo. Tak zniesione jaja możemy pozostawić w terrarium lub zanieść do inkubatora (oczywiście nie odrywamy ich by nie uległy zniszczeniu). Temperatura w inkubatorze nie musi być stała może wahać się w granicach od 27° – 35° C, w nocy może stopniowo spadać nawet do 22 °C. Osobiście preferuję dość stałą temperaturę w granicach około 29° C. Długość inkubacji uzależniona jest od temperatury i trwa zazwyczaj od 95-125 dni. Udowodniono zasadniczy wpływ temperatury inkubacji na płeć wylęgających się gekonków. W wyższych temperaturach wylęgają się głównie samczyki a sama inkubacja trwa krócej, w niższych – samiczki i przebywają dłużej w jajach. Po urodzeniu toke osiągają około 10 cm i jak wcześniej wspomniałem ich ogon jest poprzecznie prążkowany w czarno-białych kolorach. Po 4 miesiącach uzyskują już pełne ubarwienie osobników dorosłych. Jeśli inkubowaliśmy jaja wraz z dorosłymi osobnikami powinniśmy zwrócić uwagę tuż przed wylęgiem młodych na dorosłe osobniki, gdyż zdarzają się przypadki kanibalizmu. Najlepiej tuż przed samym wylęgiem zabezpieczyć jaja obudowując ją np. siatką. Po urodzeniu się młodych dobrze jest przełożyć je do osobnego pomieszczenia, gdzie będą bezpieczne a my będziemy mogli łatwiej je obserwować. Młode karmimy tym samym pokarmem lecz drobniejszym pokarmem, co dorosłe okazy. Dobrze karmione szybko rosną. W naszych terrariach w dobrych warunkach często dożywają nawet do 10 lat.
Zimowanie: Nie wymagają zimowania ani stymulacji pory godowej.
Inne wiadomości: Toke to jeden z najpopularniejszych gekonów spotykany w naszych akwariach. W regionach, gdzie żyje w naturze jest uważany za zwierze przynoszące szczęście i jest mile widziany w obejściach domowych. Do dźwięków wydawanych przez nie, ludność tubylcza ma taki sam stosunek jak u nas do kukania kukułki. Panuje przekonanie, że gdy dziecko rodzi się przy odgłosach toke, to wróży mu szczęście wżyciu. Nazwa „toke” wzięła się z dźwięków jakie wydają samce informując inne osobniki 0 zajętym już terytorium lub nawołując samice. Dźwięki wydawane przez nie brzmią: „toke”. Często dźwięki mogą brzmieć także „geko” Najgłośniejsze są w okresie od marca do maja, od sierpnia do grudnia to „pora cicha”. Toke jak i inne gady łuskonośne (jaszczurki czy węże) rosnąc przez całe życie „wyrastają” ze swej skóry i przechodzą wylinkę ( zrzucają starą skórę). Gekony wykorzystują wartości energetyczne starego naskórka i połykają go w całości. Fakt ten często umyka uwadze hodowcy wprawiając go w zdumienie, że jego gekon nie linieje. Jaszczurki te cechuje silny terytorializm. Bronią swego terytorium zaciekle przed innym osobnikiem swego czy innego gatunku. Nie możemy więc z tego powodu trzymać dwóch dorosłych osobników w jednym terrarium, gdyż może doprowadzić to do śmierci jednego z nich. Broniąc się odstraszają napastnika głośnym syczeniem i otwartą paszczą, wydając przy tym głośne gdaczące dźwięki. Fioletowo – różowe wybarwienie paszczy, głośne fuknięcia i energiczne podskoki najczęściej skutecznie odstraszają napastnika. Jeśli nie udaje się przy pomocy tych metod odstraszyć napastnika w ruch idą szczęki zaopatrzone w liczne, drobne i dość ostre ząbki. Zaciśnięte szczęki gada trudno jest rozewrzeć nie uszkadzając paszczy, a pozostawione ślady na skórze przeciwnika są bolesne i długo się goją. Gdy większy drapieżnik polując na gekona złapie go za ogon, toke, podobnie jak wiele innych jaszczurek, posiada zdolność odrzucania ogona, który po odrzuceniu intensywnie wije się odwracając uwagę od uciekającego gekona. Zjawisko takie nazywamy autotomią. Ogon dzięki regeneracyjnym zdolnością, po pewnym czasie odrasta, lecz już nie uzyskuje pierwotnej wielkości i barwy. Podobnie jak większość gekonów, toke potrafi poruszać się po bardzo gładkich czy pionowych powierzchniach, często też chodzi po suficie. Uzyskuje to dzięki specjalnej budowie spodniej części palców, gdzie znajdują się tzw. lamele. Struktury te zbudowane są z milionów mikroskopijnych szczecinek 0 bardzo dużej powierzchni przylegania i możliwości przyczepiania się do najmniejszych nawet nierówności podłoża. Mechanizm działania tego skomplikowanego układu uzależniony jest od napięcia powierzchniowego podłoża a także funkcjonowania skomplikowanego układu naczyń krwionośnych w palcach tych jaszczurek oraz panującemu w nich ciśnieniu krwi. Wprawny obserwator pewnie zauważy, że gekon stąpając po podłożu najpierw dotyka go środkiem stopy a dopiero później kładzie końcówki palców. Odrywając kończynę od podłoży czyni to w odwrotnej kolejności. W ten właśnie sposób reguluje ciśnienie w sieci naczyń krwionośnych, ułatwiające działanie lameli.
Literatura: Obrazowy atlas gekonu – L. Klatil Chameleoni a gekoni – R.Kraus; M. Kocjan Chowane terrariowe zviehata – F. Szalay; H. Szalayova Reptili w terrariumie – S. Kudriacew; S. Mamed Zwierzęta w terrarium – C. Przybyszewski Mały słownik zoologiczny – gady – W. Juszczyk Encyklopedie terrarystiky – E. Bruins Encyklopedia zwierzęta – Plaży, gady